Αν ο Δεκέμβρης είχε trailer, θα έκλεινε με μια σκηνή από καθαρό sci-fi: ένας κομήτης που δεν γεννήθηκε στο Ηλιακό μας Σύστημα περνάει από τη γειτονιά μας, κάνει το δικό του… «hello & goodbye» και συνεχίζει το ταξίδι του προς το πουθενά—ή μάλλον προς τα άστρα. Ο λόγος για τον 3I/ATLAS, τον τρίτο επιβεβαιωμένο διαστρικό επισκέπτη που έχουμε καταγράψει να διασχίζει το ηλιακό μας σπίτι.
NASA Science
Τι ακριβώς είναι ο 3I/ATLAS και γιατί κάνει «θόρυβο»;
Ο 3I/ATLAS είναι κομήτης με την αυστηρή έννοια. Διαθέτει παγωμένο πυρήνα και κόμη (το φωτεινό «νέφος» αερίων και σκόνης που δημιουργείται όταν θερμαίνεται καθώς πλησιάζει τον Ήλιο). Αυτό τον ξεχωρίζει από έναν αστεροειδή και είναι ένας από τους λόγους που η επιστημονική κοινότητα τον παρακολουθεί τόσο στενά.
Advertisment
Το ακόμα πιο εντυπωσιακό; Δεν είναι «δικός μας». Οι μετρήσεις της τροχιάς του δείχνουν ότι κινείται υπερβολικά γρήγορα για να δεσμευτεί από τη βαρύτητα του Ήλιου. Δηλαδή δεν κάνει κλειστή ελλειπτική τροχιά, δεν «επιστρέφει» περιοδικά, δεν είναι ένας γνώριμος κομήτης της οικογένειάς μας. Είναι περαστικός: μπαίνει, περνά, φεύγει και δεν θα τον ξαναδούμε!
Η ερώτηση που έχει απασχολήσει πολλούς: Υπάρχει κίνδυνος από το πέρασμα του 3I/ATLAS;
Ας λύσουμε από την αρχή το βασικό: Υπάρχει κίνδυνος; Όχι. Η NASA είναι ξεκάθαρη: ο 3I/ATLAS δεν αποτελεί απειλή και το πλησιέστερο πέρασμά του από τη Γη θα είναι περίπου 170 εκατομμύρια μίλια (270 εκατομμύρια χιλιόμετρα), δηλαδή περίπου 1,8 AU (αστρονομικές μονάδες).
Από πού ήρθε; Από πού «μπήκε» στο κάδρο;
Η NASA αναφέρει ότι ο 3I/ATLAS φαίνεται να έχει πλησιάσει από τη γενική κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη (Sagittarius), προς το κέντρο του Γαλαξία μας. Και το καλύτερο κομμάτι της ιστορίας είναι ποιητικό: για εκατομμύρια ή και δισεκατομμύρια χρόνια περιπλανιόταν στον διαστρικό χώρο, μέχρι που έτυχε να «κουμπώσει» με τη δική μας τροχιακή γειτονιά.
Advertisment
Η ανακάλυψή του έγινε από το ATLAS, ένα σύστημα τηλεσκοπίων της NASA που “σκανάρει” τον ουρανό και αποτελεί μέρος του ευρύτερου δικτύου πλανητικής άμυνας. Η πρώτη αναφορά προς το Minor Planet Center έγινε στις 1 Ιουλίου 2025.
Πόσο μεγάλος και πόσο γρήγορος είναι;
Για το μέγεθος: Oι αριθμοί ακόμα «παίζουν» (και αυτό είναι φυσιολογικό σε τόσο δύσκολες παρατηρήσεις). Με βάση παρατηρήσεις του Hubble (20 Αυγούστου 2025), ο πυρήνας εκτιμάται ότι έχει διάμετρο τουλάχιστον ~440 μέτρα και το πολύ ~5,6 χιλιόμετρα.
Για την ταχύτητα: Εδώ ο 3I/ATLAS είναι… αθλητής. Όταν ανακαλύφθηκε, ταξίδευε περίπου με 221.000 km/h και, καθώς επιταχύνθηκε από τη βαρύτητα του Ήλιου, έφτασε περίπου 246.000 km/h στο περιήλιο. Και το πιο mind-blowing: όταν βγει από το Ηλιακό Σύστημα, θα φύγει περίπου με την ίδια ταχύτητα που μπήκε.
Θα τον δούμε με γυμνό μάτι;
Όχι, δεν μπορούμε να τον δούμε με γυμνό μάτι. Όμως μπορούμε να τον παρατηρήσουμε με τηλεσκόπιο (και σε πολλές περιπτώσεις με βοήθεια κάμερας/αστρο-φωτογράφισης). Η NASA αναφέρει ότι μπορεί να είναι ορατός ακόμα και με μικρό τηλεσκόπιο και θα παραμείνει παρατηρήσιμος μέχρι την άνοιξη του 2026.
Γιατί μας νοιάζει τόσο η προέλευση και η πορεία του 3I/ATLAS;
Επειδή οι διαστρικοί κομήτες είναι χρονοκάψουλες άλλων ηλιακών συστημάτων. Οι διαφορές τους από τους «δικούς μας» κομήτες μπορούν να δώσουν στοιχεία για τη σύσταση και τη χημεία υλικών που σχηματίστηκαν γύρω από άλλα άστρα.
Με απλά λόγια: Ο 3I/ATLAS είναι ένα μικρό, παγωμένο μήνυμα από αλλού—και η επιστήμη προσπαθεί να το αποκρυπτογραφήσει πριν χαθεί ξανά στο σκοτάδι.
Πηγές:
- NASA – Comet 3I/ATLAS: Facts & FAQs, science.nasa.gov
- NASA – Comet 3I/ATLAS Overview, science.nasa.gov
- European Space Agency (ESA) – Comet 3I/ATLAS Frequently Asked Questions, esa.int
- NASA / ESA Hubble Space Telescope – Παρατηρήσεις και εικόνες του 3I/ATLAS, esahubble.org
- NASA – Psyche Mission tracks interstellar comet 3I/ATLAS, science.nasa.gov
- NASA – Astronomy Picture of the Day (APOD), apod.nasa.gov
- Space.com – Interstellar comet 3I/ATLAS makes its closest approach to Earth on Dec. 19
- LiveScience – IAWN closely watching interstellar comet 3I/ATLAS
- Associated Press (AP News) – Κάλυψη για τον διαστρικό κομήτη 3I/ATLAS
