Η βρετανική δραματική σειρά «Adolescence» του Netflix δεν είναι απλώς ένα ακόμα τηλεοπτικό φαινόμενο. Είναι μια γροθιά στο στομάχι για κάθε γονέα που αναρωτιέται αν γνωρίζει πραγματικά το παιδί του. Ακόμη και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, ανέφερε στο κοινοβούλιο ότι την παρακολουθεί μαζί με τα παιδιά του.
Επιμέλεια: Νίκος Παγουλάτος
Το ερώτημα που πλανάται σε όλη τη διάρκεια της σειράς είναι ένα, όπως επισημαίνει το AFP: Μπορεί ένα αγγελικό πρόσωπο να κρύβει έναν δολοφόνο; Ωστόσο, αυτό δεν είναι το πιο σημαντικό ερώτημα. Το πραγματικό ερώτημα, το οποίο τίθεται ευθέως μέσα στη σειρά 4 επεισοδίων, είναι αν τα αγόρια μαθαίνουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Ένας έφηβος κατηγορείται για δολοφονία – αλλά γιατί;
Στα πρώτα λεπτά του πρώτου επεισοδίου, η αστυνομία εισβάλλει στο σπίτι του 13χρονου Τζέιμι Μίλερ (Όουεν Κούπερ) και τον συλλαμβάνει ως ύποπτο για τη δολοφονία της συμμαθήτριάς του, Κέιτι.
Ο μικρόσωμος και φοβισμένος έφηβος φαίνεται αρχικά ανίκανος για οποιαδήποτε πράξη βίας. Όταν, όμως, οι αρχές ανακαλύπτουν το διαδικτυακό του ιστορικό και τα επιθετικά σχόλιά του σε φωτογραφίες γυναικών στο Instagram, τα δεδομένα αλλάζουν.
Η σειρά δεν είναι ένα παραδοσιακό whodunnit (ποιος το έκανε) – γνωρίζουμε γρήγορα ποιος σκότωσε την Κέιτι. Είναι ένα whydunnit (γιατί το έκανε), σχολιάζει το περιοδικό New Yorker, μια προσπάθεια να κατανοήσουμε γιατί ένα αγόρι οδηγήθηκε σε μια τόσο αποτρόπαιη πράξη.
Η ιστορία ξετυλίγεται μέσα από τις οπτικές γωνίες των ενηλίκων γύρω του: των γονιών του, Έντι Μίλερ (Στίβεν Γκράχαμ) – Μάντα Μίλερ (Κριστίν Τρεμάρκο), της ψυχολόγου Μπριόνι Άριστον (Έριν Ντόχερτι) και του αστυνομικού Λουκ Μπάσκομπ (Άσλεϊ Γουόλτερς), ο οποίος παλεύει παράλληλα με τη δική του δύσκολη σχέση με τον έφηβο γιο του, Άνταμ.
Η κουλτούρα της τοξικής αρρενωπότητας
Η πιο χαρακτηριστική σκηνή της σειράς είναι όταν ο ντετέκτιβ ρωτά τον φίλο του Τζέιμι, τον Ράιαν, αν ο κατηγορούμενος μιλούσε ποτέ για τα συναισθήματά του. Ο Ράιαν τον κοιτά έκπληκτος: «Συναισθήματα; Όχι!».
Αυτή η αντίδραση δεν είναι τυχαία. Η κοινωνία σπάνια ενθαρρύνει τα αγόρια να εκφράζουν τον φόβο τους, ανασφάλεια ή θλίψη. Αντίθετα, μέσα από τις διαδικτυακές κοινότητες και τους λεγόμενους manosphere influencers, όπως ο Άντριου Τέιτ, πολλά αγόρια πείθονται ότι το να έχουν συναισθήματα είναι ένδειξη αδυναμίας.
Στη σειρά, ο γιος του ντετέκτιβ εξηγεί στον πατέρα του πως οι συνομήλικοί του πιστεύουν ότι «το 80% των γυναικών έλκεται μόνο από το 20% των ανδρών» -ο λεγόμενος κανόνας «80/20»- και πως οι άντρες πρέπει να είναι σκληροί για να επιβιώσουν, οπότε «αναγκάζονται» να τις ξεγελάσουν με διάφορους τρόπους.
Το χάσμα των γενεών
Η σειρά αναδεικνύει ένα ακόμη πρόβλημα: Την αδυναμία των ενηλίκων να αποκωδικοποιήσουν τον κόσμο των εφήβων, ο οποίος περιπλέκεται ακόμα περισσότερο στη σύγχρονη ψηφιακή ζωή.
Σε μία σκηνή, ο αστυνομικός Μπάσκομπ ανακαλύπτει ότι οι καρδιές στα μηνύματα του Instagram δεν είναι απλώς emoji, αλλά έχουν διαφορετικά νοήματα ανάλογα με το χρώμα τους. Αυτό το πολιτισμικό χάσμα είναι κομβικό στην αφήγηση της σειράς, όμως παράλληλα «κλείνει το μάτι» στους θεατές, προκαλώντας τους να αναρωτηθούν αν είναι σε θέση να «αποκρυπτογραφήσουν» τον κόσμο που τους περιβάλλει, και ίσως τους προσπερνάει.
Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί δεν κατανοούν τον διαδικτυακό κόσμο των εφήβων, αφήνοντάς τους εκτεθειμένους σε επικίνδυνες ιδεολογίες, κοσμοθεωρίες και αντιλήψεις. Ταυτόχρονα, αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά και μεγάλα βήματα στην ανάδειξη και την καταπολέμηση της πατριαρχίας και του μισογυνισμού, που δηλητηριάζουν τις κοινωνίες, η ωμή, βίαιη πραγματικότητα αντιστέκεται σθεναρά στη θεωρητική αλλαγή αυτού του κόσμου.
Η σύνδεση, λοιπόν, με την πραγματικότητα είναι ανατριχιαστική. Το 2018, ο Άλεκ Μινάσιαν σκότωσε 10 ανθρώπους στον Καναδά, δηλώνοντας ότι ριζοσπαστικοποιήθηκε μέσω της incel κοινότητας. Το 2021, ο 22χρονος Τζέικ Ντέιβισον σκότωσε πέντε άτομα, συμπεριλαμβανομένης της μητέρας του και ενός τρίχρονου κοριτσιού, προτού αυτοκτονήσει. Η αστυνομία βρήκε αναρτήσεις του που υιοθετούσαν τη ρητορική των incels.
Ο όρος «incel» σχετίζεται κυρίως με μια διαδικτυακή υποκουλτούρα ανθρώπων, που αυτοπροσδιορίζονται ως ανίκανοι να βρουν έναν ρομαντικό ή σεξουαλικό σύντροφο παρά το γεγονός ότι το επιθυμούν, και που συχνά κατηγορούν, αντικειμενοποιούν και υποτιμούν γυναίκες (και κορίτσια).
Το τίμημα της αδιαφορίας
Η συγγραφέας Νάταλι Κόστα, ιδρύτρια του ιδρύματος Power Thoughts που βοηθάει τα παιδιά να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, αναφέρει ότι δεν είναι μόνο οι περιθωριοποιημένοι ή οι παραμελημένοι έφηβοι που επηρεάζονται από το τοξικό ανδρικό πρότυπο.
Αντίθετα, όπως σχολιάζει στο άρθρο της στην Daily Mail, ακόμη και παιδιά από μεσαίες ή ανώτερες κοινωνικές τάξεις μπορούν να επηρεαστούν βαθιά από αυτές τις ιδεολογίες, ειδικά όταν οι γονείς είναι πολύ απορροφημένοι από τις δικές τους ζωές για να προσέξουν τις αλλαγές στη συμπεριφορά τους.
Ανάλυση: Το συγκλονιστικό τέλος της σειράς
Το τελευταίο επεισόδιο της επιτυχημένης βρετανικής σειράς εστιάζει στις επιπτώσεις των πράξεων του Τζέιμι σε όσους τον περιβάλλουν. Παράλληλα, όμως, προσφέρει μια σκληρή αλλά αναγκαία αυτοκριτική στους χαρακτήρες της ιστορίας, αναδεικνύοντας τη συνενοχή τους, έστω κι αν ποτέ δεν συνειδητοποίησαν τι θα μπορούσαν να είχαν κάνει διαφορετικά.
Άλλωστε, στην τελευταία σκηνή, ο πατέρας του 13χρονου Τζέιμι, Έντι, ψιθυρίζει: «Έπρεπε να τα είχα καταφέρει καλύτερα».
Essa cena final de Adolescence do pai chorando ao perceber que errou com o filho é simplesmente uma das mais lindas e humanas que já vi pic.twitter.com/S1xMxuwPX2
— antonio (@asouzasneto) March 20, 2025
Η σειρά επιρρίπτει ευθύνες στους γονείς του Τζέιμι, χωρίς να τους παρουσιάζει ως άκαρδους ή αδιάφορους. Αντίθετα, είναι άνθρωποι απλοί, εργατικοί, με ταπεινές φιλοδοξίες. Παρ’ όλα αυτά, το φινάλε φέρνει στο προσκήνιο το κρίσιμο ερώτημα: πόσο υπεύθυνοι είναι πραγματικά οι γονείς για τις πράξεις των παιδιών τους;
Ο Έντι, ο πατέρας του Τζέιμι, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης, καθώς η συμπεριφορά του στο τελευταίο επεισόδιο τον καθιστά εύκολο στόχο για να του επιρριφθούν ευθύνες. Ωστόσο, όταν ρωτά τη σύζυγό του, Μάντα, πώς μεγάλωσαν την κόρη τους, εκείνη απαντά ότι την ανέθρεψαν με τον ίδιο τρόπο που μεγάλωσαν και τον Τζέιμι.
Η απάντησή της υπογραμμίζει ότι, παρόλο που ενδέχεται να έκαναν λάθη, οι πράξεις του γιου τους δεν μπορούν να αποδοθούν αποκλειστικά στη γονική τους μέριμνα, επισημαίνει το Collider.
Πέρα από την ψυχολογική τους συντριβή, οι γονείς του Τζέιμι πρέπει να συμφιλιωθούν και με την ωμή πραγματικότητα που πλέον τους περιβάλλει. Η λέξη «nonce» (υποτιμητικός όρος για παιδόφιλο) γραμμένη στο βαν του Έντι υπονοεί ότι ο Τζέιμι μπορεί να είχε επιτεθεί σεξουαλικά στην Κέιτι, αν και κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται ξεκάθαρα στη σειρά.
Παρότι ο Έντι βρίσκεται στο στόχαστρο της κριτικής, η Μάντα υπενθυμίζει ότι το ξέσπασμά του έξω από ένα κατάστημα οικοδομικών υλικών δεν τον χαρακτηρίζει ως άνθρωπο. Η σκηνή αυτή τονίζει ότι η επιθετικότητα του Τζέιμι δεν είναι απαραίτητα προϊόν του χαρακτήρα του πατέρα του, εξανεμίζοντας έτσι μια από τις εύκολες εξηγήσεις για τα αίτια της τραγωδίας.
Η εφηβεία παραμένει ένα άλυτο μυστήριο
Στο τέλος της σειράς, το έγκλημα εξιχνιάζεται, αλλά το βασικό ζήτημα παραμένει αναπάντητο: Τι σημαίνει να μεγαλώνεις αγόρι στη σύγχρονη εποχή;
Παράλληλα, βέβαια, προκύπτουν κι άλλα κρίσιμα ερωτήματα, όπως ποιος ευθύνεται πραγματικά για τις πράξεις του Τζέιμι; Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου, του διαδικτύου και της οικογένειας; Πόσοι παράγοντες, τελικά, μεταμορφώνουν ένα αγόρι, με αγγελικό πρόσωπο, σε έναν δολοφόνο;
Το σίγουρο είναι πως τα social media, η τοξική αρρενωπότητα και η αποξένωση από τους γονείς δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει.
Σημάδια που πρέπει να προσέξουν οι γονείς
Η Νάταλι Κόστα, η οποία, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της, τα τελευταία 17 χρόνια έχει υποστηρίξει περισσότερα από 50.000 παιδιά και εκατοντάδες γονείς, δημοσίευσε έναν επιγραμματικό μίνι-οδηγό σχετικά με τα σημάδια που πρέπει να προσέξουν οι γονείς στη συμπεριφορά των παιδιών τους, ιδίως των αγοριών, αλλά και τι πρέπει να κάνουν για να ενισχύσουν τη «σύνδεση» μαζί τους και να τα προστατεύσουν.
Ανησυχητικά σημάδια:
- Περνάει περισσότερο χρόνο μόνος του στο δωμάτιό του
- Είναι αγενής προς τους γονείς του
- Ασχολείται πάντα με το κινητό του
- Έχει αναπτύξει εμμονή με το κοινωνικό status του
- Βγαίνει συχνά και εύκολα εκτός εαυτού
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς:
- Η χρήση του κινητού να εποπτεύεται από ένα άτομο μεγαλύτερης ηλικίας
- Το σεξ να μην είναι συζήτηση ταμπού και να του μιλήσουν γι’ αυτό
- Να τον αφήσουν να εκφράσει τον θυμό του
- Γνωρίστε πραγματικά τον γιο σας
