Τις βάσεις για ένα ισχυρό γεωπολιτικό και οικονομικό αποτύπωμα της χώρας, με όχημα την ενέργεια, την αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης και των ενεργειακών υποδομών της και με σύμμαχο τις ΗΠΑ, τον μεγαλύτερο «πωλητή» LNG διεθνώς, έθεσε η σύνοδος που πραγματοποιήθηκε το διήμερο Πέμπτης – Παρασκευής στην Αθήνα. Τα θετικά αποτελέσματα για την Ελλάδα που είχαν προδιαγραφεί και μόνο με την παρουσία τριών κορυφαίων υπουργών των ΗΠΑ και συνολικά 80 Αμερικανών αξιωματούχων (δεν συμβαίνει συχνά τρεις Αμερικανοί υπουργοί να επισκέπτονται ταυτόχρονα μια χώρα) επιβεβαιώθηκαν κατά τη διάρκεια των εργασιών της συνόδου.
Προοπτική παραγωγής
Η συμφωνία εισόδου της ExxonMobil σε ένα ακόμη οικόπεδο, πέραν των δύο που της έχουν παραχωρηθεί στην Κρήτη, στο Block 2 στο Ιόνιο, λίγο πριν από την οριστική παραχώρηση των περιοχών νοτίως και δυτικά του νησιού και νοτίως της Πελοποννήσου στη Chevron, σηματοδοτεί το αυξημένο αμερικανικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και φέρνει τη χώρα πιο κοντά στην προοπτική μετεξέλιξής της σε παραγωγό φυσικού αερίου, για πρώτη φορά στην ιστορία της.
H συμφωνία της κοινής εταιρείας των ΔΕΠΑ – Aktor, Atlantic – See LNG Trade με την αμερικανική Venture Global, έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς LNG των ΗΠΑ, για την προμήθεια έως και 4 δισ. κυβικών μέτρων αερίου ετησίως, μέσω ενός μακροπρόθεσμου συμβολαίου εικοσαετούς διάρκειας, και τα μνημόνια συνεργασίας για την πώλησή του σε εταιρείες της Ουκρανίας και της Ρουμανίας, χτίζει ένα νέο εμπορικό και γεωστρατηγικό διάδρομο που μετατρέπει τη χώρα μας σε σημείο αναφοράς για ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Οι δύο αυτές συμφωνίες είναι ένα μόνο μέρος της έμπρακτης αναγνώρισης από τις ΗΠΑ του ρόλου της Ελλάδας ως «φυσικής πύλης» του αμερικανικού LNG στην Ευρώπη και στρατηγικού εταίρου στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Είχε προηγηθεί η επίσημη παρουσία της Chevron στον διαγωνισμό για τις νέες παραχωρήσεις στην Κρήτη και την Πελοπόννησο. Η Chevron όπως και η ExxonMobil το 2017, διεκδίκησε οικόπεδα που ακολουθούν τη μέση γραμμή με τη Λιβύη, σε μια κίνηση αναγνώρισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και παράλληλα ντε φάκτο ακύρωσης του τουρκικού δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», αγνοώντας τις πιέσεις που άσκησε η Αγκυρα μέσω των συμμάχων της στη Λιβύη για αποχή από τον διαγωνισμό.
Το μήνυμα – Η Ευρώπη θα πρέπει να επενδύσει σε νέες ηλεκτροπαραγωγικές υποδομές για να έχει φθηνή, καθαρή και αξιόπιστη ενέργεια, είναι το μήνυμα που έστειλε η Ουάσιγκτον, φέρνοντας την Ελλάδα ως παράδειγμα αυτής της στρατηγικής.
Για τις ΗΠΑ η Ελλάδα αποκτά ξεχωριστή θέση στον ενεργειακό ευρωπαϊκό χάρτη που χαράσσεται ξανά από την αρχή με τo οριστικό «τέλος» του ρωσικού αερίου από 1/1/2028. Τη σημασία της χώρας ως πύλης και ενεργειακού διαδρόμου για τη μεταφορά του αμερικανικού LNG από τους τερματικούς σταθμούς της Αλεξανδρούπολης και της Ρεβυθούσας μέχρι την Ουκρανία στον βορρά και δυτικά μέχρι την Ουγγαρία και την Αυστρία, ανέδειξαν με τις ομιλίες τους οι υπουργοί των ΗΠΑ, Ενέργειας Κρις Ράιτ και Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ, ο υφυπουργός Εξωτερικών Τζέικομπ Χέλμπεργκ και η νέα πρέσβειρα στην Αθήνα Κίμπερλι Γκίλφοϊλ.
Ο Κρις Ράιτ χαρακτήρισε την Ελλάδα το «ιδανικό σημείο εισόδου» για να φτάσει το αμερικανικό αέριο στην Ευρώπη, κάνοντας ειδική αναφορά στις υποδομές της Αλεξανδρούπολης και της Ρεβυθούσας και στη γεωστρατηγική σημασία του Κάθετου Διαδρόμου. «Η Ελλάδα αποτελεί σήμερα “πύλη” για την εισροή αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ενώ στο παρελθόν ήταν η απόληξη του ενεργειακού δικτύου της Ρωσίας», είπε ο κ. Ράιτ.
Ο Διάδρομος
Μέσω αυτού του Διαδρόμου, βάσει των συμφωνιών που υπέγραψε η Αtlantic – See LNG Trade, τουλάχιστον 0,5 δισ. κ.μ. LNG ετησίως έως και 4 δισ., από το 2030 θα ταξιδεύουν με πλοία από τις εγκαταστάσεις υγροποίησης της Venture Global στη Λουιζιάνα, στην Αλεξανδρούπολη και στη Ρεβυθούσα και από εκεί αφού αεριοποιηθούν, θα μπαίνουν στο ελληνικό σύστημα αγωγών για να συνεχίσουν το μακρύ ταξίδι τους στις αγορές της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Η θεωρητική αξία αυτού του συμβολαίου 20ετούς διάρκειας, από τα μεγαλύτερα σε διάρκεια και ποσότητα της αγοράς στην περιοχή, με τις σημερινές τιμές TTF (30 ευρώ/MW) υπολογίζεται σε 25 δισ. ευρώ.
Η Atlantic – See LNG Trade που συνέστησαν οι όμιλοι της ΔΕΠΑ και της Aktor με αποκλειστικό σκοπό τις εισαγωγές LNG για την πώλησή τους στην Ευρώπη, υπέγραψε στο Ζάππειο τα πρώτα μνημόνια συνεργασίας για τη διάθεση αυτών των ποσοτήτων, με την κρατική εταιρεία της Ουκρανίας Naftogaz για 0,7 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως και τις ρουμανικές εταιρείες Nova Power & Gas και Transgaz για ποσότητες έως και 1,4 δισ. κ.μ. αερίου. Η αύξηση των εξαγωγών αμερικανικού LNG προς την Ευρώπη ανοίγει νέες προοπτικές συνεργασίας με τις ΗΠΑ και για τους Ελληνες πλοιοκτήτες και στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η παρουσία τους στο Ζάππειο το διήμερο της συνόδου και οι επαφές με αμερικανικούς παράγοντες.
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ξεδίπλωσαν από την Αθήνα την ενεργειακή αρχιτεκτονική των ΗΠΑ, όπως επαναπροσδιορίστηκε από τον πρόεδρο Τραμπ, στέλνοντας πολλαπλά μηνύματα στην Ευρώπη και ασκώντας πίεση για την πλήρη και ταχύτερη υποκατάσταση του ρωσικού αερίου με αμερικανικό LNG, αλλά και την απαγκίστρωσή της από την πολιτική της ενεργειακής μετάβασης, με την άρση κανονιστικών ρυθμίσεων που επιβαρύνουν και εμποδίζουν επενδύσεις στο φυσικό αέριο.
Η Ευρώπη πρέπει να σταματήσει να προμηθεύεται ρωσικό αέριο, οι ΑΠΕ δεν προσφέρουν χαμηλές τιμές και ασφάλεια εφοδιασμού, η λύση είναι το LNG και οι ΗΠΑ μπορούν να το παράγουν και να το εξάγουν στους συμμάχους τους. Η Ευρώπη θα πρέπει να συνεργαστεί και να επενδύσει σε νέες ηλεκτροπαραγωγικές υποδομές για να έχει φθηνή, καθαρή και αξιόπιστη ενέργεια, είναι το μήνυμα που έστειλε η Ουάσιγκτον από την Αθήνα, φέρνοντας την Ελλάδα ως παράδειγμα αυτής της ενεργειακής στρατηγικής. «Η αρχή γίνεται στην Ελλάδα, η Ελλάδα έχει ήδη κάνει μία δυναμική εκκίνηση», είπε ο Νταγκ Μπέργκαμ.
«Εχουμε την ευκαιρία να υποκαταστήσουμε κάθε κυβικό μέτρο αερίου από τη Ρωσία στη Δυτική Ευρώπη, με ασφάλεια εφοδιασμού και μειωμένο κόστος, προς αμοιβαίο όφελος. Κάθε κυβικό ρωσικού αερίου που δεν θα διοχετευθεί στην Ευρώπη θα μείνει στο έδαφος και δεν θα χρηματοδοτήσει την πολεμική μηχανή του Πούτιν», ανέφερε ο κ. Ράιτ.
Φθηνή, όχι πράσινη
Το δεύτερο σκέλος αυτής της ενεργειακής αρχιτεκτονικής αφορά την αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη και με αυτή τη στόχευση συνδέεται η αποδόμηση της πράσινης πολιτικής της Ε.Ε. από τους Αμερικανούς αξιωματούχους. «Η βιομηχανία δεν μπορεί να ζήσει με ακριβή ενέργεια», επισήμανε ο κ. Ράιτ, φέρνοντας το παράδειγμα της Γερμανίας απ’ όπου, όπως σημείωσε, παρά τις επενδύσεις εκατοντάδων δισ. ευρώ σε ΑΠΕ, οι βιομηχανίες μεταφέρονται προς την Ασία.
«Επενδύθηκαν 4 έως 8 τρισ. δολάρια σε αέρα, φωτοβολταϊκά και δίκτυα, και το αποτέλεσμα ήταν η παραγωγή μόλις του 2,6% της παγκόσμιας ενέργειας. Αυτό δεν δουλεύει. Χρειάζεται φθηνή και αξιόπιστη ενέργεια», τόνισε, την οποία μπορούν να προσφέρουν τα σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου των ΗΠΑ.
Το τρίτο μήνυμα που έστειλαν οι ΗΠΑ στην Ευρώπη είναι η απόσυρση κανονιστικών ρυθμίσεων που επιβαρύνουν τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο. «Η ροή της ενέργειας δεν πρέπει να σταματάει με ρυθμίσεις και κανονισμούς και αν οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να δραστηριοποιηθούν λόγω υπερβολικού ρίσκου και κόστους, το αέριο θα πάει αλλού», είπαν οι Αμερικανοί υπουργοί, απειλή που λίγες ημέρες πριν εξέφρασαν η ExxonMobil και το Κατάρ διά στόματος υπουργού Ενέργειας. Το ζήτημα αφορά οδηγία της Ε.Ε. για τη δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τη βιωσιμότητα (DSDDD) που θέτει συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς κανόνες για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη έναντι προστίμων που φτάνουν έως και το 5% των παγκόσμιων εσόδων τους.
