Πριν από σχεδόν εννέα χρόνια, τον Αύγουστο του 2016, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετέφερε τη Ν.Δ. από τη Συγγρού των ξενοδόχων και των τραπεζικών στην Πειραιώς των μεροκαματιάρηδων και των βιοτεχνών. Μέσα στην καταχνιά των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στρίμωξε τη δαρμένη Κεντροδεξιά μέσα σε μια ταπεινή πρώην βιοτεχνία. Τριγύρω στέναζαν ξεκοιλιασμένα κτίρια του ’50, μάντρες με λάστιχα τρακτέρ και κάτι βουλκανιζατέρ όπου κέρδιζαν το μεροδούλι «άντρες μ’ ολοκάθαρη ματιά», κυρίως αλλοδαποί.
«Τι δουλειά έχει η Ν.Δ. στο Μοσχάτο; Γιατί δεν μεταφέρατε το κόμμα στο Ψυχικό ή στη Φιλοθέη;» ρωτούσαν τον Μητσοτάκη υπερόπτες δημοσιογράφοι, καλομαθημένοι να συναντούν τα γαλάζια στελέχη στα ρεστοράν του «Ιντερκοντινένταλ». Ο πρόεδρος ανεχόταν οριακά το τρολάρισμα. «Περίμενε και θα δεις πόσο καλά ταιριάζει η Ν.Δ. στο Μοσχάτο».
Ο Μητσοτάκης το είπε και το έκανε. Στις εκλογές του Ιουνίου 2023 η Ν.Δ. πήρε παραμάζωμα τον ΣΥΡΙΖΑ στις λαϊκές συνοικίες και φυσικά σάρωσε στον Δήμο Μοσχάτου – Ταύρου (39,46%). Το ενδιαφέρον είναι όμως ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν άλλαξε μόνο η Ν.Δ., άλλαξε και το Μοσχάτο. Είτε αρέσει είτε όχι, η γειτονιά της Ν.Δ. δεν είναι πια η ίδια. Τα μαγαζιά και οι βιοτεχνίες έχουν μεγαλώσει, έχουν φρεσκαριστεί. Φύσηξε το δροσερό αεράκι της μητσοτακικής ανάπτυξης σε μια περιοχή που προ δεκαετίας ήταν ρημαγμένη από το ξεροβόρι της κρίσης.
Το ίδιο το κτίριο του κόμματος έχει σουλουπωθεί με φροντισμένους θάμνους και δέντρα, πίσω από τα οποία στέκονται σούζα πανύψηλοι αστυνομικοί με πολιτικά, ακουστικά-ψείρες στα αυτιά και γυαλιά ηλίου με φακούς-καθρέφτες. Συμβολίζουν το «Κράτος της Δεξιάς» για το οποίο μας μιλούσαν οι παππούδες μας.
Το κτίριο είναι σχεδόν άδειο, αφού οι επιφανείς έχουν πέσει με τα μούτρα στα υπουργεία. Μέχρι πρότινος η Πειραιώς, με τον Νίκο Ρωμανό εκπρόσωπο Τύπου, τον διευθυντή του κόμματος Γιάννη Σμυρλή και μια χούφτα ικανά στελέχη, έμοιαζε στη φαντασία κάποιων φιλότεχνων με την «Ξεχασμένη φρουρά» του Γιάννη Τσαρούχη. Σαν ένα χάνι στα μετόπισθεν που το συντηρούν κάποιοι ρομαντικοί νεοσύλλεκτοι μέχρι να επιστρέψει το αποδεκατισμένο ιππικό όταν κάποτε έρθει η μαύρη ώρα της ήττας.
Και ξαφνικά, έρχεται στη θέση του Ρωμανού (που έφυγε για να αφοσιωθεί στον Νότιο Τομέα Αθηνών ως υποψήφιος βουλευτής) η Αλεξάνδρα Σδούκου, η τέως υφυπουργός Ενέργειας. Γιατί ένα τέτοιο στέλεχος δέχθηκε να θυσιαστεί στο κόμμα αντί να λύνει και να δένει στην κυβέρνηση; Γιατί την «πάτησε» μια νέα γυναίκα που έγινε γνωστή για τις γνώσεις, την εργασιομανία και τον ψυχρό ρεαλισμό της; Γιατί θυσιάζει ένα βιογραφικό που την καθιστά περιζήτητη στον περιλάλητο ιδιωτικό τομέα, στον οποίο άλλωστε ομνύει το κόμμα της;
Το γραφείο της στον δεύτερο όροφο μόλις και μετά βίας χωράει έναν μικρό καναπέ και ένα στρογγυλό τραπέζι, αν και η επίπλωση, με τις μαύρες εργονομικές καρέκλες της φίρμας Οkamura, επιβεβαιώνει ότι στη Ν.Δ. δεν παραλείπουν να φρεσκάρουν τα αισθητικά τους κριτήρια. Σε σύγκριση με την αισθητική στα περισσότερα υπουργεία, η οποία είναι καθηλωμένη στο 1986, καθώς κανένας υπουργός δεν τολμάει να ξοδέψει ούτε μια στάλα από τον ιδρώτα των φορολογουμένων για την ανανέωση της επίπλωσης, η Πειραιώς είναι κούκλα.
Πάνω σε μια καρέκλα διακρίνεται ακουμπισμένο ένα μπλε ριγέ σακάκι του οίκου Marella. Ηπια και συγκρατημένη πολυτέλεια. Η κ. Σδούκου φοράει ένα άσπρο T-shirt και ένα ασορτί με το σακάκι της μπλε ριγέ παντελόνι. Εχει δύο οθόνες τηλεόρασης καρφωμένες στον τοίχο, δύο μαύρες τηλεφωνικές συσκευές πάνω στο γραφείο της και μια εικόνα της Παναγίας στερεωμένη στην τζαμαρία – παράθυρο.
Προστασία από τα «χτυπήματα»
Η εικόνα είναι μια φλούδα ξύλου πάνω στο οποίο είναι ζωγραφισμένη η Θεοτόκος από χέρι αγιογράφου ικανού, δώρο από τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Β΄ ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την αρωγή της Σδούκου στην προσπάθεια της Αρχιεπισκοπής να εγκαταστήσει πάνελ φωτοβολταϊκών στις οροφές φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. «Την είχα στο υπουργείο και την έφερα μαζί μου στο κόμμα». Ο επισκέπτης σκέπτεται ότι η πρώην «Σιδηρά Κυρία της Ενέργειας» σίγουρα θα χρειαστεί την «καλή ενέργεια» της εικόνας για να ελιχθεί με στοιχειώδη ασφάλεια ανάμεσα στα καρχαριοειδή της πολιτικής.
Μέχρι στιγμής το μόνο ύπουλο χτύπημα που έχει δεχθεί είναι το ξαναζέσταμα μιας παλιάς φήμης ότι «είναι ΠΑΣΟΚ». Φυσικά αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί προσόν με δεδομένο ότι μερικοί από τους πιο δημοφιλείς υπουργούς θήτευσαν στο ΠΑΣΟΚ, αλλά πάντως η Σδούκου ΠΑΣΟΚ δεν είναι, όσο κι αν εργάστηκε ως τεχνοκράτης στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής από το 2009 έως το 2015 (επί Παπανδρέου, Παπαδήμου και Σαμαρά). Επέστρεψε το 2019 ως γενική γραμματέας, για να αναβαθμιστεί το 2023 σε υφυπουργό.
Εργάστηκε ως υπάλληλος για λίγο καιρό και το 2015 επί υπουργίας Παναγιώτη Λαφαζάνη, για τον οποίο λέει ότι ήταν ένας ήπιος και ευγενικός πολιτικός προϊστάμενος. Ωστόσο, εκείνο που την οδήγησε στην έξοδο ήταν η αμεσότητα, η χαρά και η αισιοδοξία με την οποία εκείνη την εποχή υποστηριζόταν στο υπουργείο το σενάριο της επιστροφής στη δραχμή. Μάλλον δεν μπορούσε να αντέξει τόση ευτυχία γύρω της.
Η Αλεξάνδρα Σδούκου γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη. Είναι το δεύτερο από τρία παιδιά. Εχει έναν αδελφό (ο πρωτότοκος) και μία αδελφή. Ο πατέρας της ήταν καθηγητής στη Γυμναστική Ακαδημία και η μητέρα της μικροβιολόγος. Οταν έκλεισε τα 19, ο πατέρας της την έγραψε στη Νομαρχιακή Διοικούσα Επιτροπή (ΝΟΔΕ) Θεσσαλονίκης. Αργότερα οι ΝΟΔΕ μετονομάστηκαν σε ΔΕΕΠ (Διοικούσες Επιτροπές Εκλογικής Περιφέρειας).
Οι φίλοι της λένε ότι ανήκει στους ανώνυμους ήρωες της δημόσιας διοίκησης που προέρχονταν από όλες τις παρατάξεις και δούλεψαν σκληρά για να κρατήσουν τη χώρα όρθια.
Δεν υπάρχει «δεν γίνεται»
Σπούδασε νομικά στο ∆ημοκρίτειο, έκανε το τρίτο έτος με Erasmus στο Στρασβούργο, έκανε «σταζ» στο Ευρωκοινοβούλιο και μεταπτυχιακά στο Μπρίστολ της Αγγλίας. Η καταγωγή του πατέρα της από τα Γρεβενά πρέπει να έπαιξε κάποιο ρόλο για την κοινωνική γνωριμία της με τον βουλευτή Γρεβενών Χρήστο Φώλια, επιχειρηματία, συνιδρυτή των Goody’s και ανερχόμενο πολιτικό της νεοκαραμανλικής Νέας Δημοκρατίας που ορίστηκε υφυπουργός Οικονομίας το 2004 και στη συνέχεια υπουργός Ανάπτυξης.
Η Σδούκου εργάστηκε κοντά στον Φώλια και ειδικεύτηκε στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Τις ικανότητές της εκτίμησε ο Γιάννης Μανιάτης και συνεργάστηκαν στο πεδίο του ενεργειακού σχεδιασμού. Οι φίλοι της λένε ότι ανήκει στους ανώνυμους ήρωες της δημόσιας διοίκησης που προέρχονταν από όλες τις παρατάξεις και δούλεψαν σκληρά για να κρατήσουν τη χώρα όρθια. Η ίδια λέει κάτι άλλο: «Η θεωρία μου είναι ότι δεν υπάρχει “δεν γίνεται”».
Οι φιλοπερίεργοι συμπεραίνουν ότι η έλευσή της στην Πειραιώς εξηγείται από το σενάριο της επικείμενης υποψηφιότητάς της στα Γρεβενά. Απαντάει ότι είναι πολύ νωρίς για τέτοιου είδους ανακοινώσεις, αλλά στις ιδιωτικές συζητήσεις της έχει πει ότι «μπορεί να κληθείς να προσφέρεις σε μια κυβέρνηση ως τεχνοκράτης, αλλά εάν θέλεις να ασχολείσαι σταθερά με τα κοινά χρειάζεσαι τη νομιμοποίηση από τον λαό». Τελικά, γίνεται μια μορφωμένη δικηγόρος να σκαρφαλώσει με γυμνά χέρια στον κάθετο βράχο της πολιτικής;
Η Αλεξάνδρα ήταν το πιο πειθαρχημένο παιδί της οικογένειας. Εδειξε από μικρή μεγάλη αυτοκυριαρχία και προσήλωση στους στόχους της. Είναι αθεράπευτα εργασιομανής, αλλά ταυτόχρονα ήθελε να αποκτήσει παιδιά και μάλιστα τρία, όπως τρία ήταν και τα παιδιά στην οικογένεια του πατέρα της. Πώς τα συνδυάζει όλα αυτά; «Το κλειδί είναι να κάνεις το καλύτερο που μπορείς για το καθετί».
Προφανώς έχει πρότυπο τον πατέρα της. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν νοητό διάλογο με τους γονείς τους, είτε τους έχουν εν ζωή είτε όχι. Πήρε τη δική του κλίση στον αθλητισμό. Αθλείται σταθερά πέντε φορές την εβδομάδα. Οι γονείς της την εμπιστεύονταν. Εβλεπαν ότι ήθελε να είναι ανεξάρτητη. Πήγε μόνη της στην Αγγλία για να εγκατασταθεί για το μεταπτυχιακό, όπως οικειοθελώς μόνη της πήγαινε στις επισκέψεις στον γυναικολόγο στις εγκυμοσύνες της. Εχει συμπεριφορά δοτικού ανθρώπου, αλλά είναι προφανές ότι θέλει να είναι αυτάρκης.
Είναι παντρεμένη με τον καθηγητή Αστικού Δικαίου του ΕΚΠΑ Γεώργιο Γεωργιάδη. Ο πεθερός της είναι ο ομότιμος καθηγητής Αστικού Δικαίου του ΕΚΠΑ και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών Απόστολος Γεωργιάδης. «Είμαι υπερήφανος που η νύφη μου μπήκε στην κυβέρνηση», είπε ο Απόστολος Γεωργιάδης το 2023 σε συνομιλητή του. «Ποια είναι η νύφη σας;». Ακόμα και στενοί συνεργάτες της δεν γνωρίζουν την οικογενειακή της κατάσταση. Δεν θέλει να διεκδικεί την προσοχή μέσα από την προβολή των οικογενειακών σχέσεων.
Η Θάτσερ είχε πει ότι το να είσαι πολιτικός είναι όπως το να είσαι κυρία. Αν πρέπει να το λες, τότε δεν είσαι. Η εκπρόσωπος της Ν.Δ. γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται να λέει όλα αυτά που είναι.
Η γνωριμία με τον Μητσοτάκη
Γνώρισε τον Μητσοτάκη το 2004, όταν ο πρωθυπουργός εκλέχθηκε πρώτη φορά βουλευτής και ενδιαφερόταν να ενημερωθεί για ζητήματα περιβάλλοντος. Διατηρούσαν επικοινωνία όλα αυτά τα χρόνια και το 2017 της πρότεινε να αναλάβει θέση συμβούλου. Επιμένει ότι δεν την ενόχλησε που ο Μητσοτάκης την έβγαλε από την κυβέρνηση στον τελευταίο ανασχηματισμό. Αντί να μελαγχολήσει και να αποφασίσει ότι η πολιτική είναι άδικη και μάταιη, έστειλε στον πρωθυπουργό μια ευχαριστήρια επιστολή για την έως τότε συνεργασία τους και ετοιμαζόταν για δουλειά στον ιδιωτικό τομέα. Ο Μητσοτάκης την πρόλαβε. «Θέλω να πας στο κόμμα».
Αν όλα αυτά φαίνονται αγγελικά πλασμένα, υπάρχει και συνέχεια. Μιλάει για την «υπερηφάνεια της συμμετοχής», για το «καθήκον». Είναι βέβαιη ότι η Ν.Δ. μπορεί να κερδίσει τρίτη θητεία. Πιστεύει ακόμα ότι η συντηρητική παράδοση του κόμματος ενώνεται με τις φιλελεύθερες θέσεις σε μια μεγάλη πλειοψηφική παράταξη. Οι κυνικοί δυσπιστούν.
Πώς μπορεί η νομικός που σχεδίασε τα προγράμματα «Εξοικονομώ», που συνέβαλε για τον υπερδιπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και που γνωρίζει σαν την παλάμη της τον χάρτη με τα ενεργειακά κοιτάσματα να μιλάει με πλεόνασμα ρομαντισμού για την πολιτική; Μήπως είναι και λίγο ρόλος; Αν ναι, τότε θα αποδειχθεί καλή πολιτικός! Αν όχι, μάλλον θα αιφνιδιαστεί δυσάρεστα…
Είναι προφανές ότι μόνο αφελής δεν είναι και ίσως γι’ αυτό έχει αποφασίσει ότι δεν έχει νόημα να αυτοπροβάλλεται ως έμπειρη μηχανικός της εξουσίας. Η Θάτσερ είχε πει ότι το να είσαι πολιτικός είναι όπως το να είσαι κυρία. Αν πρέπει να το λες, τότε δεν είσαι. Η Σδούκου γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται να λέει όλα αυτά που είναι. Γνωρίζει ακόμα ότι στη θέση αυτή πρέπει να «σφάζει» τους αντιπάλους της. Αλλά ίσως αποδειχθεί ότι μπορεί να «σφάζει με το γάντι».
Μοιάζει να γνωρίζει ακόμα ότι η χαρά στην πολιτική δεν είναι οι νίκες, αλλά το να κατορθώνεις να αντέχεις τις ήττες, τις διαψεύσεις και τις προδοσίες. Προς το παρόν μελετάει το κυβερνητικό έργο. «Διαβάζω δέκα ώρες την ημέρα». Δεν παραλείπει ασφαλώς τις εμφανίσεις στα κανάλια. Οι διευθυντές ειδήσεων εντόπισαν μια νέα τηλεγενή πολιτικό και οι προτάσεις πέφτουν βροχή. Το σίγουρο είναι ότι η Πειραιώς επαναφορτίστηκε με «καθαρή ενέργεια». Η συνέχεια επί σκηνής.
