Αμερικανική πρωτοβουλία με στόχο να έρθουν Ελλάδα και Τουρκία στο τραπέζι του διαλόγου δρομολογείται, υπό καθεστώς άκρας μυστικότητος, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «Κ». Το προωθούμενο σχέδιο μπορεί να βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, όμως εμπεριέχει άκρως προβληματικές παραμέτρους και δημιουργεί σειρά εύλογων ερωτημάτων, ιδίως υπό το πρίσμα της συγκυρίας, η οποία βρίσκει την Τουρκία σημαντικά ενισχυμένη. Η υλοποίησή του προγραμματίζεται για την περίοδο που θα ακολουθήσει την έγκριση του διορισμού της νέας πρέσβειρας των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκίλφοϊλ και την άφιξή της στη χώρα μας.
Τις βασικές συνιστώσες της ιδέας έχει αναπτύξει σε συνομιλητές του στην Ουάσιγκτον ο σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ για ειδικές αποστολές Ρίτσαρντ Γκρενέλ, χωρίς, ωστόσο, να έχει εισέλθει σε λεπτομέρειες ως προς την υλοποίησή της. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», φέρεται να έχει ήδη συζητήσει το θέμα τόσο με τον Αμερικανό πρέσβη στην Τουρκία Τομ Μπαράκ, όσο και με την κ. Γκίλφοϊλ.
Παράθυρο ευκαιρίας
Οι δυο τους φέρεται να έχουν, επί της αρχής, αντιμετωπίσει θετικά την πρωτοβουλία, θεωρώντας ότι η τρέχουσα συγκυρία της σχετικής αποκλιμάκωσης στις διμερείς σχέσεις επιτρέπει τη διερεύνηση του ενδεχομένου ενός πιο δομημένου διαλόγου μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, και οι δύο εκτιμούν ότι μια τέτοια εξέλιξη –εφόσον τελικά καταγραφεί– δύναται να αποφέρει αποτελέσματα και να συμβάλει στη δημιουργία περιβάλλοντος πιο μόνιμης αποκλιμάκωσης των εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών.
Αν και το ακριβές περιεχόμενο των ενδεχόμενων συνομιλιών δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί, οι πρώτες σκέψεις φαίνεται πως περιλαμβάνουν την έναρξη μιας διαδικασίας που θα μπορούσε να οδηγήσει στη λύση της διεθνούς διαιτησίας για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.
Δεν είναι, προς το παρόν, σαφές εάν –και σε ποιο βαθμό– η Aγκυρα έχει επισήμως ενημερωθεί για το σχέδιο. Ωστόσο, δεδομένου ότι ο κ. Μπαράκ φέρεται να έχει λάβει γνώση, μπορεί κανείς ευλόγως να υποθέσει ότι η τουρκική πλευρά έχει γίνει κοινωνός.
Εκτιμάται πως με βάση τη διπλωματική κινητικότητα και εγρήγορση που έχει επιδείξει από την ανάληψη των καθηκόντων του έως σήμερα ο κ. Μπαράκ στην προώθηση των τουρκικών επιδιώξεων, η εμπλοκή του –αναπόφευκτη σε περίπτωση υλοποίησης μιας τέτοιας ιδέας– θα κλίνει την πλάστιγγα υπέρ της Αγκυρας με τρόπο που θα αποτελέσει «αγκάθι» για την Αθήνα.
Ποιος είναι
Ο κύριος Γκρενέλ, ο οποίος υπηρέτησε ως υπηρεσιακός επικεφαλής των Υπηρεσιών Πληροφοριών και ως πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γερμανία κατά την πρώτη προεδρία Τραμπ, διεκδίκησε τη θέση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ πριν αυτή «κλειδώσει» στον Μάρκο Ρούμπιο. Αξίζει να σημειωθεί δε, πως διατηρεί πολύ καλή προσωπική σχέση με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. Το σχήμα Γκρενέλ – Φιντάν – Μπαράκ διαμορφώνει, χωρίς αμφιβολία, έναν εξαιρετικά ισχυρό άξονα επιρροής.
Το πλαίσιο της προωθούμενης πρωτοβουλίας εντάσσεται, σύμφωνα με συνομιλητές της «Κ», στη γενικότερη προσπάθεια παραγόντων που βρίσκονται στο στενό περιβάλλον του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αναδείξουν έναν πιο ενεργό ρόλο των ΗΠΑ στην επίλυση μακροχρόνιων διαφορών, αλλά και να προωθήσουν ένα νέο μοντέλο αμερικανικής διαμεσολάβησης, βασισμένο περισσότερο στις προσωπικές σχέσεις και στην άσκηση παρασκηνιακής διπλωματίας.
Μυστικότητα
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η προωθούμενη πρωτοβουλία δεν έχει περιέλθει εις γνώσιν του Κογκρέσου, ούτε έχει εγερθεί δημοσίως ή πίσω από κλειστές πόρτες κατά τις διαδικασίες έγκρισης της υποψηφιότητας του κ. Μπαράκ, καθώς και στις έως σήμερα διαδικασίες που αφορούν την υποψηφιότητα της κ. Γκίλφοϊλ. Ούτε στην Αθήνα έχει υπάρξει σχετική ενημέρωση, γεγονός που αποδίδεται στην απουσία πρέσβη των ΗΠΑ αυτή την περίοδο.
Πρέπει να σημειωθεί πως στη νέα Ουάσιγκτον, όπου η μόνη γνώμη που μετράει είναι αυτή του προέδρου, αλλά η διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δείχνει να επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό από τις προσωπικές σχέσεις, δεν ωφελεί καθόλου τη χώρα μας το γεγονός ότι η κυρία Γκίλφοϊλ δεν έχει ακόμη αναλάβει τα καθήκοντά της. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, κάτι τέτοιο δεν αναμένεται να συμβεί πριν από το φθινόπωρο, καθώς δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται για τον προγραμματισμό της ακρόασής της στη Γερουσία.
Οι εν λόγω διαδικασίες, που ισχύουν για όλους ανεξαιρέτως τους υποψηφίους για πρεσβευτικά αξιώματα, περιλαμβάνουν εξονυχιστικό έλεγχο των προσωπικών δεδομένων, για την πιστοποίηση του ποινικού μητρώου και την εξακρίβωση τυχόν εμπλοκής σε αδικήματα ή παραβάσεις που δύνανται να θέσουν υπό αμφισβήτηση την αξιοπιστία, την ηθική επάρκεια και την καταλληλότητα του υπό διορισμόν προσώπου. Εξετάζονται επίσης λεπτομερώς τα φορολογικά, οικονομικά και τραπεζικά περιουσιακά στοιχεία και οι πιστωτικές υποχρεώσεις, με στόχο την αξιολόγηση της οικονομικής σταθερότητας του υποψηφίου και τη διασφάλιση της πλήρους συμμόρφωσης με τις ισχύουσες νομικές και κανονιστικές διατάξεις.
Το «νούμερο 2»
Πολύ πριν από την έλευση της κ. Γκίλφοϊλ, στα τέλη Ιουνίου αναμένεται να φτάσει στη χώρα μας ο Τζόσουα Χακ, ο οποίος θα αναλάβει καθήκοντα αναπληρωτή επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής, δηλαδή νούμερο δύο στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Πρόκειται για έναν εξαιρετικά έμπειρο διπλωμάτη, ο οποίος σήμερα κατέχει τη θέση του βοηθού υφυπουργού Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις και θεωρείται άριστος γνώστης των ζητημάτων που αφορούν την Ελλάδα.
Η έλευσή του συνιστά μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη για την Ελλάδα, ωστόσο αφήνει κενή μια νευραλγική θέση στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, η οποία, σε συνδυασμό με την απουσία υφυπουργού Εξωτερικών αρμοδίου για ευρωπαϊκά θέματα, δημιουργεί ένα σημαντικό κενό όσον αφορά στη συστηματική και λεπτομερή παρακολούθηση και προώθηση των ζητημάτων που αφορούν τη χώρα μας.
Λαμβάνοντας υπόψη ακριβώς αυτή τη μεταβατική περίοδο ανακατατάξεων στο αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, η διατύπωση μιας τέτοιας σκέψης, ακόμη και σε προκαταρκτικό στάδιο, δημιουργεί συνθήκες που δεν ευνοούν την ουσιαστική και εις βάθος αξιολόγησή της. Εκτιμάται δε πως η προσπάθεια δρομολόγησης αυτού του σχεδίου θα προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από το ελληνοαμερικανικό λόμπι, οι οποίες αναμένεται να συνυπολογιστούν από την αμερικανική κυβέρνηση ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών.
Π. Μαρινάκης: Δεν υφίσταται λόγος διαμεσολάβησης
Το Μαξίμου διέψευσε από την πλευρά του τα σχετικά σενάρια, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη να τονίζει πως δεν έχει γίνει καμία σχετική πρόταση στην Αθήνα: «Και, για τα δημοσιεύματα που είδαμε σε διάφορες εφημερίδες για ενδεχόμενη διαμεσολάβηση, το διαψεύδουμε, δεν έχουν καμία βάση. Καμία πρόταση δεν έχει έλθει στην Ελλάδα, ούτε υφίσταται και λόγος διαμεσολάβησης», δήλωσε και πρόσθεσε πως «οι ελληνικές θέσεις σχετικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ είναι γνωστές και ερείδονται αμιγώς στο διεθνές Δίκαιο. Καμία παρέκκλιση από τις θέσεις αυτές δεν πρόκειται να υπάρξει».
