Μια φορά, ένας μαθητής ρώτησε τον δάσκαλό του: «Δάσκαλε, ποια είναι η πιο σημαντική στιγμή;» Ο σοφός απάντησε: «Αυτή που ζεις τώρα.»
Τον ξαναρώτησε: «Και ποιος είναι ο πιο σημαντικός άνθρωπος;» «Αυτός που έχεις μπροστά σου.»
Advertisment
«Και ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνω;» Ο δάσκαλος χαμογέλασε και είπε: «Να του προσφέρεις αγάπη.»
Ζούμε μέσα σε μια συνθήκη που μοιάζει με διαρκές τρέξιμο—όχι προς κάποιον προορισμό, αλλά μακριά από τον εαυτό μας. Ο χρόνος θρυμματίζεται σε ειδοποιήσεις, καθήκοντα, οθόνες. Και κάπου εκεί, ξεχνάμε να σταθούμε. Όχι για να ξεκουραστούμε, αλλά για να συναντηθούμε. Με εμάς. Με τους άλλους. Να κάνουμε εκείνες τις σπάνιες, απαραίτητες ερωτήσεις που δεν αναζητούν απαντήσεις, αλλά αλήθειες. Ερωτήσεις που χτίζουν γέφυρες και ανοίγουν παράθυρα σε βάθη που σπάνια επισκεπτόμαστε.
Υπάρχει μια ακόμη ιστορία Ζεν: Ένας μαθητής ρώτησε τον δάσκαλό του τι σημαίνει να είναι κάποιος “ξύπνιος”. Ο δάσκαλος τον οδήγησε σε ένα λόφο και του είπε να σταθεί και να ακούσει. Ο μαθητής άκουσε πουλιά, τον άνεμο, ένα μακρινό κουδούνισμα από ζώο. «Ακούς;» τον ρώτησε ο δάσκαλος. «Ναι», απάντησε εκείνος. «Αυτό είναι να είσαι ξύπνιος. Να είσαι παρών.»
Advertisment
Εμείς πόσο τελικά παρόντες είμαστε στη ζωή μας; Είμαστε «ξύπνιοι» ή «κοιμισμένοι» σε αυτό το ταξίδι;
Αν όλα σταματούσαν σήμερα – αν το ρολόι έπαυε να χτυπά, αν οι λέξεις έμεναν στη μέση, αν η αυλαία της ζωής έπεφτε ξαφνικά – τι θα έπρεπε να είχαμε ρωτήσει; Όχι τους άλλους μονάχα, αλλά πρώτα και κύρια τον ίδιο μας τον εαυτό.
Ίσως θα έπρεπε να είχαμε ρωτήσει:
“Ήμουν αληθινός με τον εαυτό μου;” Κάθε φορά που συμβιβαζόμασταν, κάθε φορά που γελούσαμε ενώ μέσα μας πνιγόμασταν, κάθε φορά που σιωπούσαμε ενώ θέλαμε να φωνάξουμε, χανόταν ένα μικρό κομμάτι της αυθεντικότητάς μας. Ζήσαμε ως αυτό που ήμασταν πραγματικά ή χτίσαμε ρόλους και προσωπικότητες για να αντέξουμε, να χωρέσουμε, να αρέσουμε;
“Τους αγάπησα αρκετά; Τους το είπα;”
Όλοι κουβαλάμε στοργή, νοιάξιμο, έγνοια για τους άλλους, αλλά πόσο συχνά τα εκφράζουμε; Κρατάμε τον καλό λόγο για αργότερα, το “σ’ αγαπώ” για την κατάλληλη στιγμή, την αγκαλιά για μετά. Αν όλα τελείωναν σήμερα, πόσες λέξεις δεν θα είχαμε προλάβει να πούμε; Και πόσοι άνθρωποι δεν θα ήξεραν πόσο σημαντικοί ήταν για εμάς;
“Έζησα ή επιβίωσα;”
Υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στο να περνάς τις μέρες σου και στο να τις ζεις. Επιβίωση σημαίνει να τα καταφέρνεις. Ζωή σημαίνει να γελάς μέχρι να πονάει το στομάχι σου, να κλαις με αλήθεια, να τολμάς, να αποτυγχάνεις, να ερωτεύεσαι, να κάνεις λάθη. Να μπαίνεις μέσα στο ρίσκο της ύπαρξης με καρδιά ανοιχτή. Το να ζεις, είναι τελικά μια επιλογή. Κάθε μέρα.
“Άκουσα στ’ αλήθεια κάποιον; Με άκουσε κανείς;”
Ο πραγματικός διάλογος δεν είναι ανταλλαγή λέξεων. Είναι η πράξη του να δίνεις χώρο. Χώρο για σιωπή, για βάθος, για παρουσία. Άκουσα ποτέ στ’ αλήθεια κάποιον χωρίς να σκέφτομαι τι θα απαντήσω μετά; Με κοίταξε κανείς στα μάτια και είδε αυτό που προσπαθούσα να πω χωρίς λέξεις; Μπορούμε να πούμε ότι ζήσαμε, αν δεν συναντήσαμε έστω έναν άνθρωπο που να μας είδε ολοκληρωτικά;
“Συγχώρεσα; Ζήτησα συγχώρεση;”
Όσο πιο πολύ βαραίνει ο χρόνος πάνω μας, τόσο πιο σπουδαία γίνονται αυτά που κουβαλάμε μέσα μας. Η ενοχή, η πίκρα, η ντροπή—όλα όσα δεν ειπώθηκαν, δεν διορθώθηκαν, δεν θεραπεύτηκαν. Αν όλα τελείωναν σήμερα, ποιον θα θέλαμε να είχαμε αγκαλιάσει, να του είχαμε πει “συγγνώμη”, να του είχαμε δείξει ότι δεν «κρατάμε» πια τίποτα;
“Προσέφερα; Άφησα κάτι πίσω μου;”
Η παρουσία μας στον κόσμο έχει αξία που δεν μετριέται με αριθμούς ή τίτλους. Μετριέται με το αποτύπωμα που αφήνουμε. Ένα χαμόγελο που χαρίσαμε, ένα χέρι που απλώσαμε όταν κάποιος το χρειαζόταν, μια κουβέντα που στήριξε. Αν σταματούσαν όλα σήμερα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αφήσαμε κάτι καλό πίσω μας; Ότι υπήρξαμε λόγος να ανθίσει έστω μια καρδιά;
“Τίμησα το χρόνο μου;”
Οι μέρες μας δεν είναι απεριόριστες. Ο χρόνος δεν είναι δεδομένος. Μας δίνεται, στιγμιαία, και επιστρέφεται στη σιωπή. Τον σεβαστήκαμε; Τον γιορτάσαμε; Ή τον σπαταλήσαμε αναβάλλοντας την αληθινή ζωή για αύριο, για όταν τα πράγματα θα ήταν “καλύτερα”;
“Με γνώρισα;”
Ζούμε τόσο συχνά προς τα έξω—τι θέλουν οι άλλοι από εμάς, τι περιμένει η κοινωνία, τι εικόνα πρέπει να δείξουμε—που χάνουμε την ευκαιρία να κοιτάξουμε μέσα. Ποιοι είμαστε όταν σβήνουν τα φώτα, όταν μένουμε μόνοι, όταν δε χρειάζεται να αποδείξουμε τίποτα σε κανέναν; Αν όλα τελείωναν σήμερα, θα είχαμε την αίσθηση ότι γνωρίσαμε τον εαυτό μας πραγματικά;
“Ακολούθησα αυτό που με έκανε να λάμψω;”
Υπάρχει μέσα στον καθένα μια σπίθα. Μια φλόγα που αναζωπυρώνεται όταν κάνουμε αυτό που αγαπάμε, όταν δημιουργούμε, όταν προσφέρουμε, όταν ζούμε με πάθος. Η ρουτίνα την πνίγει, ο φόβος την μικραίνει, η ανασφάλεια την κρατά κρυφή. Αλλά είναι εκεί. Αν όλα τελείωναν σήμερα, θα λέγαμε πως της δώσαμε την ευκαιρία να ανάψει, να φανεί, να γίνει φως για εμάς και για τους άλλους;
“Ένιωσα ευγνωμοσύνη;”
Η ευγνωμοσύνη είναι η πιο ήσυχη μορφή σοφίας. Χωρίς να φωνάζει ή να απαιτεί, απλώς υπάρχει, σαν μια εσωτερική γνώση ότι ακόμα και τα δύσκολα ήταν μέρος του ταξιδιού. Αν όλα σταματούσαν σήμερα, θα είχαμε πει ένα ευχαριστώ; Στον εαυτό μας, στους άλλους, στη ζωή;
Η αλήθεια είναι πως κανείς δεν ξέρει πότε θα πέσει η αυλαία. Αλλά αυτό δεν είναι λόγος να φοβόμαστε—είναι λόγος να ζούμε.
Κάποτε, ένας μοναχός ρώτησε ένα σοφό γέροντα: «Τι είναι η επιτυχία στη ζωή;» Ο γέροντας τον πήρε από το χέρι, τον πήγε ως το ποτάμι και τον βούτηξε κάτω από το νερό. Όταν ο νέος κατάφερε να βγει με δυσκολία, λαχανιασμένος, του είπε: «Όταν επιθυμήσεις τη ζωή όσο επιθύμησες τον αέρα, τότε θα ξέρεις τι είναι.»
Και κάπως έτσι, ίσως η πιο τίμια ερώτηση που μπορούμε να κάνουμε είναι:
“Ζω αυτή τη στιγμή όσο πιο πλήρως μπορώ;”
Όχι αύριο. Όχι όταν έρθουν οι κατάλληλες συνθήκες. Τώρα. Στο φως που μπαίνει από το παράθυρο, στον ήχο μιας ανάσας που κρατάει μέσα της όλο το μυστήριο της ύπαρξης. Σε ένα άγγιγμα, σε ένα βλέμμα, σε μια αλήθεια που λέγεται διστακτικά αλλά γενναιόδωρα.
Να ρωτάμε με θάρρος. Να ακούμε με προσοχή. Να αγαπάμε με τόλμη. Να συγχωρούμε με ελαφριά καρδιά. Να χαμογελάμε στο φως και να χορεύουμε και μέσα στο σκοτάδι.
Γιατί στο τέλος της ημέρας, αυτό που μένει δεν είναι όσα αποκτήσαμε, αλλά όσα συνδέσαμε. Όσα μοιραστήκαμε. Όσα νιώσαμε και κάναμε τους άλλους να νιώσουν.
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, να ρωτάμε. Όχι αύριο. Σήμερα. Τώρα.
Γιατί η ζωή δεν περιμένει.
