του Γιάννη Πανάγου
Σηµειωτέον ότι οι οικονοµικές δυσκολίες που είχε η ∆ωδώνη κατά την τελευταία διετία αντανακλώνται σε σηµαντικό βαθµό και στην εικόνα παρακµής ή και εγκατάλειψης που εµφανίζει ένας πολύ µεγάλος αριθµός κτηνοτροφικών µονάδων στην Ήπειρο. Η πορεία αυτή δεν είναι εύκολο να αντιστραφεί σε σύντοµο χρόνο, ανεξαρτήτως των στόχων που θέτουν σ’ αυτή τη φάση οι επίδοξοι αγοραστές.
Βεβαίως κανείς δεν µπορεί να αρνηθεί το «κοκαλάκι της νυχτερίδας» που χαρακτηρίζει τη δραστηριότητα των τρικαλινών επιχειρηµατιών σε όλο το φάσµα της δραστηριότητάς τους. Η αδήριτη ικανότητά τους να νοικοκυρεύουν επιχειρήσεις και να αξιοποιούν στο έπακρο κάθε δυνατότητα των projects που διαχειρίζονται, αναγνωρίζεται από το σύνολο των συντελεστών του κλάδου. Υπ’ αυτή την έννοια και το εγχείρηµα ∆ωδώνη δεν µπορεί παρά να έχει προσεχώς, µεγάλο ενδιαφέρον.
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
Με αφορµή πάντως σχετικό άρθρο στο προηγούµενο φύλο της Agrenda, όπου καταγράφονται µεταξύ άλλων κάποιες επιφυλάξεις κτηνοτρόφων για τη συγκεκριµένη εξαγορά, µαζί µε ανησυχίες τους για το ενδεχόµενο δηµιουργίας µονοπωλιακών καταστάσεων, ειδικά στο πρόβειο γάλα, ο Μιχάλης Σαράντης, δηλαδή ένας από τους αδελφούς µετόχους, επικοινώνησε µε την εφηµερίδα, τονίζοντας την απόφαση του οµίλου Ελληνικά Γαλακτοκοµεία να στηρίξει µε γενναιότητα την ανασυγκρότηση της κτηνοτροφίας στην Ήπειρο. Σύµφωνα µε τον επιχειρηµατία, «η συνέπεια των επιχειρήσεων το οµίλου στη συναλλακτική σχέση µε τους παραγωγούς συνιστά θεµέλιο λίθο της πετυχηµένης, µέχρι σήµερα, πορείας του».
Άλλωστε κανείς δεν αµφισβητεί τον τρόπο µε τον οποίο εργάζονται οι Σαράντηδες. Έχουν κατακτήσει ένα υψηλό επίπεδο συνεργασίας το οποίο βοηθάει, τους µεν κτηνοτρόφους να αισθάνονται σιγουριά σε κάθε τους βήµα (έχοντας πλήρη συναίσθηση της αξίας της παραγωγής τους και τη δυνατότητα να προγραµµατίζουν ανάλογα), τη δε γαλακτοβιοµηχανία να εξασφαλίζει από νωρίς την πρώτη ύλη που χρειάζεται, επενδύοντας µε τη σειρά της αποτελεσµατικά στην ταυτότητα των προϊόντων της.
Όπως προκύπτει µάλιστα µε στοιχεία τα οποία τίθενται στη διάθεση των αναγνωστών της Agrenda, οι εταιρείες του οµίλου Ελληνικά Γαλακτοκοµεία, σύµφωνα µε τη διοίκησή τους, πληρώνουν τους κτηνοτρόφους -σχεδόν από συστάσεώς τους- σταθερά στις 10 του κάθε µήνα. Εξ αυτού του λόγου και µόνο, έχουν µια επιβάρυνση σε σχέση µε τον ανταγωνισµό η οποία ξεπερνάει το 4% επί της αξίας του προϊόντος. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη σχετική ενηµέρωση, η αµεσότητα, η σταθερότητα και η αξιοπιστία του οµίλου στις πληρωµές, επιφέρει µια επιβάρυνση στη µέση τιµή του εισκοµιζόµενου γάλακτος η οποία αγγίζει ακόµη και τα 0,05 ευρώ για κάθε κιλό αιγοπρόβειου γάλακτος.
Χαµηλότερα σήµερα οι τιµές παραγωγού στην Ήπειρο
Μια διαφορά που κυµαίνεται από 2,7% έως 10%, παρουσιάζουν οι τιµές στο πρόβειο και γίδινο γάλα που εισκοµίζεται από τις ζώνες της Θεσσαλίας και Ηπείρου, µε το θεσσαλικό γάλα να πληρώνεται σταθερά καλύτερα εδώ και χρόνια.
Η διαµόρφωση των τιµών στις δύο ζώνες έχει άµεση σχέση, τόσο µε τον ηγετικό ρόλο που διατηρούν τα Ελληνικά Γαλακτοκοµεία στη Θεσσαλία, όσο και µε το επίπεδο των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων που έχουν δηµιουργηθεί, πάντα σε στενή σχέση µε τον εν λόγω όµιλο επιχειρήσεων. Αντίθετα, η φθίνουσα πορεία που είχε τα τελευταία χρόνια η ∆ωδώνη, αντανακλάται σε σηµαντικό βαθµό και στις τιµές παραγωγού (βλέπε σχετικό πίνακα). Η αντιστροφή της πορείας των τιµών και κατ΄επέκταση της πορείας των εκµεταλλεύσεων θα είναι στοίχηµα για τους επίδοξους αγοραστές.
Δύσκολη η βιωσιμότητα σε μικρές εκμεταλλεύσεις
Αν κάτι θα πρέπει να ανησυχεί πολύ, τόσο τους επίδοξους αγοραστές της γαλακτοβιοµηχανίας ∆ωδώνη, όσο και το σύνολο των συντελεστών του γαλακτοκοµικού κλάδου, συµπεριλαµβανοµένων βέβαια και των εθνικών αρχών, είναι η κρίσιµη µεταβατική περίοδος που διέρχεται η ελληνική κτηνοτροφία.
Πρόκειται επί της ουσίας για των πέρασµα των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων από την παραδοσιακή µορφή των κοπαδιών ελεύθερης βοσκής στην εντατική µορφή των µεγάλων σύγχρονων µονάδων κλειστού τύπου. Η συγκρότηση των δεύτερων είναι τελείως διαφορετική. ∆εν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι διαφορετική, σε κάθε περίπτωση, είναι και η αντιµετώπιση που έχουν τα τελευταία χρόνια οι κτηνοτρόφοι των µεγάλων µονάδων κλειστού τύπου από τη βιοµηχανία.
Συστηµατική υποστήριξη των µεγάλων µονάδων κλειστού τύπου
Ένα από τα θέµατα που εξαρχής πρόσεξαν πολύ οι Σαράντηδες, είναι η µεθοδική και γενναία υποστήριξη προς τις κτηνοτροφικές επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας, προσφέροντας µάλιστα στους κατόχους τους, σε πάρα πολλές περιπτώσεις… γη και ύδωρ.
∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι εκεί όπου δραστηριοποιούνται εντονότερα τα Ελληνικά Γαλακτοκοµεία, ανθούν και οι µεγάλες κτηνοτροφικές µονάδες της αιγοπροβατοτροφίας. Κάπως έτσι, στη Θεσσαλία για παράδειγµα, το γάλα δείχνει να πληρώνεται καλύτερα απ’ ότι στην Ήπειρο (βλέπε σχετικό πίνακα), όπου ο κύριος όγκος των κτηνοτροφικών µονάδων είναι ακόµα ελεύθερης βοσκής και φυσικά µικρότερου µεγέθους.
Οι πληροφορίες µάλιστα θέλουν, χρόνο µε το χρόνο να αλλάζει σε πολύ µεγάλο βαθµό και ο τρόπος µε τον οποίο γίνεται η παραλαβή του γάλακτος από τις µονάδες.
Έτσι, εκεί που µέχρι πριν από λίγα χρόνια, όλες οι γαλακτοκοµικές επιχειρήσεις διέθεταν το δικό τους δίκτυο φορτηγών βυτίων για την παραλαβή του γάλακτος από τους κτηνοτρόφους, σήµερα, πολλές εξ αυτών έχουν αναθέσει αυτή τη διαδικασία σε κατά τόπους ενδιάµεσους παραλήπτες, οι οποίοι διατηρούν όλη τη φροντίδα διακίνησης και διαχείρισης της πρώτης ύλης, µέχρι το γάλα να φθάσει στη µεταποιητική επιχείρηση.
Όσο πιο µακριά, τόσο πιο φθηνό το γάλα
Φυσικά αποτελεί κοινό µυστικό ότι όσο πιο µικρή και αποµακρυσµένη είναι µια κτηνοτροφική µονάδα, τόσο χαµηλότερη είναι και η τιµή που προσφέρεται για το γάλα στον παραγωγό. ∆εν είναι άλλωστε λίγες οι περιπτώσεις κατά τις οποίες, αξιόλογες µονάδες παραδοσιακής µορφής υποχρεώθηκαν ακόµα και να διακόψουν τη λειτουργία τους, επειδή ακριβώς δεν υπήρχε βούληση από τους εν δυνάµει αποδέκτες της πρώτης ύλης να µπουν στη διαδικασία δηµιουργίας µηχανισµού παραλαβής του προϊόντος από τη στάνη.
Τελευταία µάλιστα, οι πληροφορίες θέλουν, ακόµα και συνεταιρισµούς που είναι επιφορτισµένοι µ’ αυτόν ακριβώς το ρόλο, δηλαδή της παραλαβής και συγκέντρωσης του γάλακτος και την παράδοσή του στη γαλακτοβιοµηχανία, να δυσκολεύονται (χρόνο µε το χρόνο) στην τέλεση της αποστολής τους. Το θέµα αφορά βέβαια σε µεµονωµένες περιπτώσεις παραγωγών και προκύπτει είτε γιατί οι αποστάσεις είναι τέτοιες που καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση για την παραλαβή, είτε γιατί η ποιότητα του γάλακτος, κάποιες φορές και σε συγκεκριµένες µονάδες, δεν αξίζει τον κόπο. Εικάζεται µάλιστα ότι η οικονοµική ανέχεια υποχρεώνει κάποιες εκµεταλλεύσεις να καλύπτουν πληµµελώς τα θέµατα ασφάλειας των ζωοτροφών.
