Η άνοδος του ακροδεξιού κόμματος Reform Uk, του Nάιτζελ Φάρατζ σε τοπικές εκλογές στη Βρετανία, του χαρίζει επιπλέον έδρες στο κοινοβούλιο και αλλάζει τις ισορροπίες στην κεντρική πολιτική σκηνή. Κομβική ήττα για το κυβερνών κόμμα των Εργατικών θεωρήθηκε η απώλεια της έδρας στις περιφέρειες Ράνκορν και Χέλσμπι, , έστω με οριακό αποτέλεσμα υπέρ της υποψήφιας του κόμματος του Φάρατζ.
Και αν το χαστούκι για τους Εργατικούς ήρθε από το μέχρι πρότινος «προπύργιό» τους στη Βορειοδυτική Αγγλία, η μεγαλύτερη ταπείνωση αφορά τους Τόρις. Η πρώην βουλεύτριά τους Άντρεα Τζένκινς, που μεταπήδησε στο Reform UK, αναδείχθηκε δήμαρχος στην κομητεία του Λίνκολνσάιρ, με μια σκληρή αντιμεταναστευτική ατζέντα. Η λαϊκιστική ακροδεξιά του Φάρατζ κέρδισε και δεύτερη δημαρχία, στο Ανατολικό Γιορκσάιρ, ενώ εξασφάλισε την πλειοψηφία σε πολλά δημοτικά συμβούλια.
Ο Φάρατζ ήδη πανηγυρίζει ότι ήρθε «το τέλος του δικομματισμού», ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ χαρακτηρίζει «απογοητευτική» τη νίκη της ακροδεξιάς και η ηγέτιδα των Τόρις Κέμι Μπέιντενοκ δηλώνει αποφασισμένη «να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του κόσμου»
Η εφημερίδα Guardian, συγκέντρωσε τις απόψεις έξι αναλυτών, που προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες, για το τι σηματοδοτεί για τη βρετανική πολιτική η νίκη του Φάρατζ.
Μην πανικοβάλλεστε
Η ψήφος για το Reform είναι μια «κραυγή διαμαρτυρίας για την κατάσταση των πραγμάτων», τονίζει η αρθρογράφος του Guardian Γκάμπι Χίνσλιφ.
Ο Φάρατζ μπορεί να ηττηθεί, αλλά όχι με το να αντιγράφει κανείς τις ακροδεξιές πολιτικές του, προειδοποιεί η ίδια. Το να κάνεις πολιτική σε μια εποχή κατακερματισμού, σημαίνει μια κούρσα ταχύτητας, για το ποιος σχηματίσει πρώτος ένα νικηφόρο μπλοκ, πριν από τον αντίπαλο. Μια συμμαχία είτε αριστερόστροφων είτε δεξιόστροφων κομμάτων, που θα είναι κατά το δυνατόν σταθερή.
«Για το Εργατικό Κόμμα, αυτό σημαίνει να κάνει κάποια πράγματα που οι προοδευτικοί μισούν, όπως η αξιόπιστη δράση για τη μετανάστευση, αλλά να παραμείνει σταθερό στις θέσεις του για το μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών ρύπων, την ανασυγκρότηση των δημόσιων υπηρεσιών, την καταπολέμηση της φτώχειας», τονίζει η αρθρογράφος.
Θυμίζει ότι και το 2013 είχε θριαμβεύσει ο Νάιτζελ Φάρατζ στις τοποικές εκλογές, αλλά μετά το 2015 επανεκλέχθηκε ο Ντέιβιντ Κάμερον των Συντηρητικών. «Ο Φάρατζ μπορεί να νικηθεί, αλλά όχι πετώντας το μωρό μαζί με το νερό του μπάνιου».
Ο Φάρατζ είναι ο νέος ηγέτης της δεξιάς
Ο Τζον Μακ Τέρναν, πρώην γραμματέας του πολιτικού γραφείου του Τόνι Μπλερ και νυν σύμβουλος πολιτικής στρατηγικής, υποστηρίζει ότι ο Φάρατζ είναι πλέον ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης της δεξιάς.
«Η ταπεινωτική πτώση του Συντηρητικό Κόμματος, σημαίνει ότι το Reform θα υπαγορεύσει τους όρους οποιασδήποτε συμφωνίας μεταξύ των δύο κομμάτων της δεξιάς. Στην πολιτική δεν μπορείς ποτέ να αμφισβητήσεις τη δυναμική – και ο Φάρατζ σίγουρα την έχει», υπογραμμίζει ο αναλυτής.
Θεωρεί ενθαρρυντικό ότι οι Εργατικοί διατήρησαν πολλές θέσεις δημάρχων, αφήνοντας πίσω το Reform, «αποδεικνύοντας ότι η εκλογική μηχανή των Εργατικών εξακολουθεί να είναι η καλύτερη της κατηγορίας της και ότι οι προοδευτικοί ψηφοφόροι με πράσινες τάσεις μπορούν να στραφούν προς τους Εργατικούς όταν αυτό έχει σημασία».
Όλοι ευαγγελίζονται την αλλαγή – τόσο οι Εργατικοί όσο και ο Φάρατζ. «Αλλαγή όμως σε ποια κατεύθυνση; Η θέση του Reform είναι σαφής: Αλλαγή υπέρ των εργαζομένων και υπέρ της εθνικοποίησης, ένα είδος «Εργατικού Κόμματος light». Αυτή είναι μια μάχη που μπορεί να κερδίσει το Εργατικό Κόμμα, αν θυμηθεί για ποιον είναι το κόμμα, καταλήγει ο αναλυτής
Αναζητείται ανταγωνιστική αφήγηση
Η επικοινωνιολόγος Κάρις Αφόκο τηρεί στάση αναμονής, μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα αποτελέσματα από όλη τη βρετανική επικράτεια. Ακόμα και τότε, οι έδρες που διακυβεύονται είναι πολύ λίγες για να καθορίσουν το πολιτικό μέλλον της χώρας.
Προς το παρόν η άνοδος του Reform έβλαψε κυρίως τους Συντηρητικούς, όμως είναι πονοκέφαλος και για τους Εργατικούς.
Ο Φάρατζ διαθέτει δυναμική και μια συνεκτική αφήγηση για το «τι πάει λάθος στη χώρα και πώς θα διορθωθεί», λέει η επικοιωνιολόγος. «Μέχρι το Εργατικό Κόμμα να αποκτήσει μια ανταγωνιστική αφήγηση που να συνδέεται με το κοινό σε συναισθηματικό επίπεδο, θα συνεχίσει να παραπαίει», συμπληρώνει.
Οι πράσινοι βγήκαν κερδισμένοι
Ο περιβαλλοντική ακτιβίστρια και πρώην βουλεύτρια των Πρασίνων Κάρολιν Λούκας προτιμά να βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο, εστιάζοντας στις νίκες των πρασίνων σε μια σειρά κομητείες.
Παραδέχεται ότι κερδισμένο από την κρίση εκπροσώπησης είναι «το λαϊκιστικό κόμμα Reform, που εκμεταλλεύεται την οργή του λαού και την χρησιμοποιεί ως όπλο εναντίον των μειονοτήτων και των θεσμών μας».
Σύμφωνα με την πολιτικό των Πράσινων, το δίδαγμα των εκλογών για την κυβέρνηση των Εργατικών, είναι ότι «αντί να στρέφεται στα δεξιά, πρέπει να αντιμετωπίσει τα πραγματικά προβλήματα των εργαζομένων: Φορολογώντας τον πλούτο, ώστε να μπορέσουμε να ανασυγκροτήσουμε τις σαθρές δημόσιες υπηρεσίες μας, και ανατρέποντας τις σκληρές αποφάσεις της για την κατάργηση της στήριξης προς τους ασθενείς και τα άτομα με αναπηρία».
Μια πολύ κακή νύχτα για τους Συντηρητικούς
«Υπάρχουν κακές νύχτες και υπάρχουν πολύ κακές νύχτες, και για τους Συντηρητικούς η χθεσινή νύχτα ήταν η δεύτερη», λέει με νόημα ο Χένρι Χιλ, αρχισυντάκτης της συντηρητικής ιστοσελίδας Conservative Home,
Ενώ οι περισσότεροι Συντηρητικοί περίμεναν μια κακή επίδοση, δεν ήταν προετοιμασμένοι για αυτό που ακολούθησε. Ο ίδιος τα βάζει με την ηγέτιδα του κόμματος Κέιμι Μπάντεντοχ και το επιτελείο της, η οποία είχε υποτιμήσει τη σημασία των τοπικών εκλογών λέγοντας ότ είναι πολύ νωρίς για να έχουν πραγματική σημασία. Όμως αυτό που επικρατεί τώρα είναι πανικός.
Δεν θα κρατήσει η νίκη του Φάρατζ
Ο Πίτερ Κέλνερ, πρώην πρόεδρος της εταιρείας δημοσκοπήσεων YouGov θεωρεί ότι η νίκη του Φάρατζ είναι σε μεγάλο βαθμό συγκυριακή.
Θυμίζει ότι ο Φάρατζ είχε πετύχει και στο πρόσφατο παρελθόν νίκες σε τοπικές εκλογές, με το προηγούμενο κόμμα του το Ukip, οι οποίες όμως αποδείχθηκαν βραχύβιες, αφού οι εκλεγμένοι σύμβουλοι αποσχίστηκαν και ακολούθησαν ήττες.
«Ίσως τώρα να είναι διαφορετικά», λέει ο δημοσκόπος, αλλά κρατάει μικρό καλάθι.
