Τα πράγματα δείχνουν να πηγαίνουν καλύτερα στο διεθνές προσκήνιο, παρά στην εσωτερική πολιτική σκηνή στη Βρετανία για τον Εργατικό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ.
Κι αυτό, μέχρι νεοτέρας…
Προσώρας έχει διατηρήσει ζωντανή την «ειδική σχέση» του Ηνωμένου Βασιλείου με τις ΗΠΑ στην απρόβλεπτη εποχή Τραμπ 2.0, επισφραγίζοντάς την με τη διμερή εμπορική συμφωνία, στο φόντο των δασμολογικών «πολέμων» του Αμερικανού προέδρου, αλλά και των επαυξημένων απαιτήσεων στις αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ.
Επιχειρεί παράλληλα, αν και αμφίσημα, να λειτουργήσει ως εξισορροπιστής μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ εν μέσω ευρωατλαντικής κρίσης και αναθέρμανσης των σχέσεων για την μετά Brexit Βρετανία με τις Βρυξέλλες, ενόσω ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται για τέταρτο χρόνο, οι φόβοι για τη ρωσική επιθετικότητα εντείνονται στη στρατιωτικοποιημένη Γηραιά Ήπειρο και το Λονδίνο διεκδικεί ρόλο συνδιαμορφωτή της νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας.
Σε αυτό το γεωπολιτικό τοπίο λοιπόν ο Κιρ Στάρμερ στρώνει «κόκκινο χαλί» στον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, που αρχής γενομένης από την Τρίτη (8/7) πραγματοποιεί τριήμερη επίσημη επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατόπιν πρόσκλησης του Βασιλιά Καρόλου Γ’.
Αν και οι Στάρμερ και Μακρόν συναντώνται πλέον τακτικά, καθώς οι χώρες τους ηγούνται του «συνασπισμού των προθύμων» για την Ουκρανία, είναι η πρώτη του είδους επίσκεψη Γάλλου προέδρου από το 2008, αλλά και Ευρωπαίου ηγέτη μετά το Brexit.
Προηγείται δε της αναμενόμενης επίσημης επίσκεψης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Ηνωμένο Βασίλειο το προσεχές φθινόπωρο, κατόπιν βασιλικής πρόσκλησης.
Με σειρά ανακοινώσεων στο πρόγραμμα, για διάφορους τομείς -από την άμυνα μέχρι το ακανθώδες μεταναστευτικό στο στενό της Μάγχης- η επίσκεψη Μακρόν στη Βρετανία ερμηνεύεται σημειολογικά ως οιονεί μήνυμα γαλλο-βρετανικής ενότητας και προς τον Λευκό Οίκο, και προς το Κρεμλίνο.
Θεωρείται ωστόσο μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ενίσχυση και του πολιτικού προφίλ των δύο ηγετών στο εσωτερικό των ίδιων των χωρών τους.
Αμφότεροι βρίσκονται άλλωστε αντιμέτωποι με κλιμακούμενα προβλήματα και προκλήσεις.
Οι ηγέτες της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Βρετανίας, της Πολωνίας και της Γερμανίας σε συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο περιθώριο της πρόσφατης συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη (LUDOVIC MARIN/Pool via REUTERS)
Πολιτικές ακροβασίες
Ηγέτες δύο ισχυρών οικονομιών των G7, κομβικών συμμάχων στο ΝΑΤΟ, μοναδικών πυρηνικών δυνάμεων στην Ευρώπη (πλην της Ρωσίας φυσικά) και χωρών μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι Κιρ Στάρμερ και Εμανουέλ Μακρόν βρίσκονται θεωρητικά σε θέση ισχύος.
Στο εσωτερικό ωστόσο βρίσκονται υπό τεράστια πίεση και αμφισβήτηση, υπό την αυξανόμενη πλέον πολιτική απειλή της εγχώριας ακροδεξιάς και της απήχησης που έχει η αντιμεταναστευτική ρητορική της, την οποία σπεύδουν να υιοθετήσουν.
Αν η Μαρίν Λεπέν πιθανόν να βρεθεί δικαστικά εκτός της προεδρικής κούρσας, ο Εμανουέλ Μακρόν βλέπει τη δεύτερη προεδρική θητεία του -συνταγματικά μεν τελευταία συναπτή, αλλά ίσως όχι οριστικά τελική, όπως αφήνει τώρα να εννοηθεί για το 2032 ο ίδιος- να βυθίζεται στην πολιτική αστάθεια των επιλογών του.
Ένα χρόνο μετά τις πρόωρες εκλογές της Γαλλίας, που λίγο έλειψαν να φέρουν τη λεπενική ακροδεξιά στην εξουσία, ο Γάλλος πρόεδρος βρίσκεται προ του υπαρκτού διλήμματος προκήρυξης νέων βουλευτικών εκλογών, καθώς η μακρονική κυβέρνηση υπό τον κεντρώο σύμμαχό του, Φρανσουά Μπαϊρού -τον τρίτο διορισμένο πρωθυπουργό μετά τις περσινές κάλπες- παραπαίει.
Αν και με χρονικό σημείο αναφοράς επίσης τον Ιούνιο του 2024, ο κεντροαριαστερός Κιρ Στάρμερ βρίσκεται αντιμέτωπος με διαφορετικά πολιτικά διλήμματα.
Ένα χρόνο έπειτα από την πανηγυρική ανάδειξή του στην Ντάουνιγκ Στριτ -σε μια μεγαλειώδη πολιτική «νεκρανάσταση» των Εργατικών έπειτα από 14 χρόνια στην αντιπολίτευση και φόντο ένα χαώδες Brexit- ο ίδιος και το διχασμένο σήμερα κόμμα του δείχνουν να έχουν χάσει ήδη τη δυναμική τους, παρά την ευρεία κοινοβουλευτική πλειοψηφία που έχουν εξασφαλίσει.
Κρατώντας μετεκλογικά χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών, ο Στάρμερ είχε εξαρχής προειδοποιήσει πως «πριν καλυτερέψουν τα πράγματα, θα χειροτερέψουν», προϊδεάζοντας για τις σκληρές αποφάσεις που έπρεπε να ληφθούν στη Βρετανία, ένεκα της δεινής κατάστασης της εθνικής οικονομίας που παρέλαβε από τους συντηρητικούς Τόρις.
Καθώς όμως σήμερα πλέον μιλά για την ανασυγκρότηση, λίγο δείχνει να πείθει.
Ο Κιρ Στάρμερ κατά την παρουσίαση του σχεδίου των Εργατικών για την αναδιοργάνωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας της Βρετανίας, στις 3 Ιουλίου, στο Λονδίνο (Jack Hill/Pool via REUTERS)
Πολιτικοί… πλίνθοι και κέραμοι
Η δημοτικότητα του Βρετανού πρωθυπουργού και των Εργατικών διαρκώς διολισθαίνει.
Πλέον σε ορισμένες δημοσκοπήσεις η νυν ακροδεξιά του «κ. Brexit» Νάιτζελ Φάρατζ έρχεται πρώτη στις δημοσκοπήσεις, πλέον και σε τοπικού χαρακτήρα εκλογές, κερδίζοντας με τη λαϊκιστική ρητορική όλο και μεγαλύτερο κομμάτι από την επεκτεινόμενη «πίτα» των απογοητευμένων ψηφοφόρων.
Σε κάθε περίπτωση, το Reform UK επισκιάζει ήδη τη συντηρητική αξιωματική αντιπολίτευση των κατακερματισμένων Τόρις.
Ωστόσο και στο ίδιο το κυβερνών κόμμα των Εργατικών οι έριδες κλιμακώνονται.
Πολλοί βουλευτές, κυρίως στα λεγόμενα «πίσω έδρανα» της Βουλής των Κοινοτήτων, δείχνουν να χάνουν την υπομονή τους με τον ηγέτη τους και την πολιτική ασάφειά του.
Τόσο, ώστε οι «ανταρσίες» βουλευτών της κυβερνητικής πλειοψηφίας να πυκνώνουν.
Από την οικονομική πολιτική και τη ροπή προς τη στρατιωτικοποίηση (και) στη Βρετανία, έως τη μεταστροφή του στο (αντι)μεταναστευτικό, ο Στάρμερ έχει αποξενώσει με αποφάσεις και προτάσεις του σημαντικό μέρος στελεχών και ψηφοφόρων των Εργατικών, πρωτίστως της αριστερής πτέρυγας του κόμματος.
Ήδη πολλές αντιδημοφιλείς κυβερνητικές πρωτοβουλίες στο όνομα της δημοσιονομικής σταθερότητας -όπως προγραμματισμένες περικοπές στα κοινωνικά επιδόματα για τα άτομα με αναπηρία- έχουν «ναυαγήσει» ελλείψει στήριξης εντός των Εργατικών, ανοίγοντας νέες «τρύπες» στα σχέδια προϋπολογισμού της υπουργού Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς, που τις προάλλες φάνηκε εντελώς ανήμπορη, με δάκρυα στα μάτια κατά τη διάρκεια της Ώρας των Ερωτήσεων προς τον πρωθυπουργό στη Βουλή.
Το πολιτικό ψυχόδραμα πιθανόν δε να οδεύσει προς κορύφωση μετά την ανακοίνωση της Ζάρα Σουλτάνα -μέλος της Βουλής των Κοινοτήτων που παραιτήθηκε από τους Εργατικούς επικαλούμενη λόγους αρχής και διαγράφηκε από την κυβερνητική κοινοβουλευτική ομάδα- ότι θα ιδρύσει νέο κόμμα της Αριστεράς στη Βρετανία με τον πρώην ηγέτη των Εργατικών, νυν ανεξάρτητο βουλευτή Τζέρεμι Κόρμπιν.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της εταιρείας More in Common, ένα τέτοιο κόμμα θα μπορούσε να αποσπάσει έως και το 10% των ψήφων, αποδυναμώνοντας έτι περαιτέρω τους Εργατικούς.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ στις φετινές εκδηλώσεις μνήμης για τις πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Ιουλίου 2005, στο Λονδίνο (REUTERS/Chris J. Ratcliffe)
Αναζητώντας φυγή προς τα εμπρός
Εκτός από τους ψηφοφόρους, η νευρικότητα πέριξ της κατάστασης στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτυπώνεται και στον φιλοκυβερνητικό βρετανικό Τύπο, με τον Guardian να περιγράφει την προηγούμενη εβδομάδα ως «χαοτική» και να επιφυλάσσεται για το μέλλον.
Ανάλογο είναι το κλίμα που δείχνει να παγιώνεται και στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές.
Νέτα-σκέτα ο έγκριτος Economist κάνει λόγο για την «τραγωδία των Εργατικών» και την «χαμένη χρονιά του Στάρμερ», που «χάνει γρήγορα την εξουσία του», καθώς και «την ελπίδα να πετύχει πολλά» στο πρωθυπουργικό αξίωμα.
Αδυναμία, που καταγράφεται επίσης με ανησυχία από τις Βρυξέλλες, την έδρα της ΕΕ, καθώς και από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
Όχι μόνο στο Παρίσι, για παράδειγμα, αλλά και στο Βερολίνο, όπου ο Χριστιανοδημοκράτης καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ετοιμάζεται να συνυπογράψει περί τα μέσα του μήνα γερμανο-βρετανική συνθήκη φιλίας, εξαιρετικά κομβική στο φόντο της εποχής Τραμπ 2.0.
Θα μπορούσε ωστόσο να χάσει την αίγλη της πριν καν στεγνώσει το μελάνι, εάν ο Στάρμερ αναγκαστεί να εστιάσει στην πολιτική επιβίωσή του τους προσεχείς μήνες.
Όπως καταδεικνύει δε και η περίπτωση του Γάλλου προέδρου, η ενίσχυση του διεθνούς προφίλ δεν αποτελεί απαραίτητα «συνταγή» επιτυχίας στο εσωτερικό.
Αντίθετα, έχει πολλάκις χαρακτηριστεί εν μέρει ως τέχνασμα, μια απέλπιδα φυγή προς τα εμπρός, ενόσω παραμένουν δυσεπίλυτα σημαντικά εγχώρια προβλήματα, τα οποία άπτονται της άμεσης καθημερινότητας των πολιτών και όχι απαραιτήτως των γεωπολιτικών υπολογισμών.
Αλλά ακόμη και ως προς τους τελευταίους ο Κιρ Στάρμερ δείχνει επίσης να βρίσκεται σε τεντωμένο σχοινί.
Πολλοί ήδη αναρωτιούνται για πόσο καιρό ο Βρετανός πρωθυπουργός θα μπορεί να παίζει τον ρόλο του εξισορροπιστή, ακόμη και εντός της Βρετανίας, εν μέσω της παράταιρης νεο-ψυχροπολεμικής αντιπαλότητας μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης και δεδομένου του απρόβλεπτου χαρακτήρα του Αμερικανού προέδρου Τραμπ.
