Ενώ οι βιβλικές εικόνες με φωτιά και θειάφι κυριαρχούν στη λαϊκή φαντασία, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι οι πραγματικές απειλές για την επιβίωση του ανθρώπου είναι πολύ λιγότερο δραματικές, αλλά πολύ πιο ανησυχητικές.
Από την ανεξέλεγκτη τεχνητή νοημοσύνη έως τον πυρηνικό πόλεμο και τα βιολογικά όπλα, σύμφωνα με την Daily Mail, οι ειδικοί λένε ότι η ίδια η ανθρωπότητα δημιουργεί τους πιο επείγοντες κινδύνους για την ύπαρξή της
Αποκάλυψη εναντίον εξαφάνισης: Μια σύγχρονη προοπτική
Ο Δρ Thomas Moynihan, ερευνητής στο Κέντρο Μελέτης Υπαρξιακών Κινδύνων του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, εξηγεί τη διαφορά μεταξύ των παραδοσιακών αντιλήψεων για την αποκάλυψη και της επιστημονικής κατανόησης της εξαφάνισης:
«Η αποκάλυψη είναι μια παλιά ιδέα, που έχει τις ρίζες της στη θρησκεία, αλλά η εξάλειψη του είδους είναι εκπληκτικά σύγχρονη, βασισμένη σε επιστημονικές γνώσεις. Εξάλειωη σημαίνει να φανταζόμαστε ότι το ανθρώπινο είδος εξαφανίζεται, ενώ το σύμπαν συνεχίζει να υπάρχει επ’ αόριστον χωρίς εμάς».
Σε αντίθεση με την Αρπαγή ή την Ημέρα της Κρίσης, η εξαφάνιση δεν συνοδεύεται από θεϊκή κρίση ή θεαματικά γεγονότα — είναι σιωπηλή, οριστική και μη αναστρέψιμη.
Η απειλή του πυρηνικού πολέμου
Από την ανάπτυξη των πυρηνικών όπλων, οι επιστήμονες αναγνωρίζουν τον πυρηνικό πόλεμο ως έναν από τους μεγαλύτερους υπαρξιακούς κινδύνους. Ενώ οι φόβοι κορυφώθηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι ανησυχίες αυξάνονται και πάλι.
Το Bulletin of the Atomic Scientists πρόσφατα μετακίνησε το Ρολόι της Αποκάλυψης πιο κοντά στα μεσάνυχτα, επικαλούμενο τις αυξημένες γεωπολιτικές κρίσεις.
Επί του παρόντος, εννέα χώρες διαθέτουν συνολικά 12.331 πυρηνικές κεφαλές, με τη Ρωσία να κατέχει από μόνη της αρκετές για να καταστρέψει το 7% των αστικών περιοχών παγκοσμίως. Παραδόξως, ακόμη και ένα μικρό μέρος αυτών των όπλων θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες.
Τα σύγχρονα κλιματικά μοντέλα υποδηλώνουν ότι ακόμη και μια περιορισμένη πυρηνική ανταλλαγή θα μπορούσε να προκαλέσει έναν «πυρηνικό χειμώνα», με αποτέλεσμα η παγκόσμια θερμοκρασία να πέσει έως και 10 °C (18 °F) για σχεδόν μια δεκαετία. Αυτό θα κατέστρεφε τη γεωργία και θα μπορούσε να αφήσει δισεκατομμύρια ανθρώπους χωρίς τροφή.
Για παράδειγμα, μια μικρή πυρηνική ανταλλαγή μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν θα μπορούσε να στερήσει 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους από τα μέσα διαβίωσής τους για τουλάχιστον δύο χρόνια. Ένας παγκόσμιος πυρηνικός πόλεμος πλήρους κλίμακας θα μπορούσε να σκοτώσει αμέσως 360 εκατομμύρια πολίτες και να αφήσει 5,3 δισεκατομμύρια ακόμη να λιμοκτονήσουν μέσα σε δύο χρόνια.
Ο Δρ Moynihan προειδοποιεί:
«Ακόμα και αν η πλήρης εξάλειψη της ανθρωπότητας είναι αβέβαιη, δεν θέλουμε να το ανακαλύψουμε».
Τεχνητά βιολογικά όπλα: Το κουτί της Πανδώρας της ανθρωπότητας
Οι φυσικές πανδημίες δεν έχουν προκαλέσει ποτέ την εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους σε 300.000 χρόνια, αλλά τα τεχνητά παθογόνα αποτελούν μια διαφορετική απειλή.
Οι πρόοδοι στη βιοτεχνολογία από τη δεκαετία του 1970 έχουν αυξήσει σταθερά την ικανότητα της ανθρωπότητας να δημιουργεί θανατηφόρες ασθένειες. Σε αντίθεση με τους φυσικούς ιούς, τα τεχνητά παθογόνα μπορούν να σχεδιαστούν για μέγιστη θνησιμότητα.
Ο Otto Barten, ιδρυτής του Existential Risk Observatory, εξηγεί:
«Οι τεχνητές πανδημίες μπορεί να σχεδιαστούν ειδικά για να μεγιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητά τους, με τρόπους που η φύση δεν μπορεί να επιτύχει».
Αν και επί του παρόντος περιορίζονται σε λίγες ισχυρές χώρες, οι βελτιωμένες τεχνολογίες -συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης- θα μπορούσαν να κάνουν τις επικίνδυνες δυνατότητες προσβάσιμες σε περισσότερους ανθρώπους.
Αν τρομοκράτες ή παράνομοι παράγοντες αποκτήσουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τεχνητά βιολογικά όπλα, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι καταστροφικές, με πιθανότητα να εξαφανιστεί εντελώς η ανθρωπότητα.
Παράνομη τεχνητή νοημοσύνη: Η μεγαλύτερη άγνωστη απειλή
Οι ειδικοί θεωρούν την τεχνητή νοημοσύνη ως την πιο απρόβλεπτη και δυνητικά καταστροφική απειλή.
Μια παράνομη τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αναπτύξει στόχους που δεν συνάδουν με τα ανθρώπινα συμφέροντα, χωρίς να χρειάζεται να είναι ανοιχτά εχθρική.
Ο Δρ. Moynihan σημειώνει:
«Αν μια τεχνητή νοημοσύνη γίνει πιο έξυπνη από εμάς και ικανή να θέτει τους δικούς της στόχους, δεν χρειάζεται να είναι ανοιχτά εχθρική για να μας εξαφανίσει. Οι άνθρωποι θα μπορούσαν απλά να αποτελούν εμπόδιο για τους στόχους της».
Μια τέτοια τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να χειριστεί την ενέργεια, την ύλη ή την τεχνολογία με τρόπους που ξεπερνούν την ανθρώπινη κατανόηση. Σε αντίθεση με τις απεικονίσεις ρομποτικών στρατών στην επιστημονική φαντασία, οι ενέργειες μιας «υπερέξυπνης» τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να είναι διακριτικές, έμμεσες και απίστευτα αποτελεσματικές.
Κλιματική αλλαγή: ένας σταδιακός αλλά περιορισμένος κίνδυνος
Αν και η κλιματική αλλαγή είναι απίθανο να προκαλέσει άμεσα την εξαφάνιση της ανθρωπότητας, θα μπορούσε να επιδεινωθεί.
Η άνοδος της θερμοκρασίας, η έλλειψη τροφίμων και οι μεταναστεύσεις που προκαλούνται από το κλίμα θα μπορούσαν να εντείνουν τις συγκρούσεις, με πιθανή κλιμάκωση σε πυρηνικό πόλεμο ή άλλες κρίσεις.
Θεωρητικά σενάρια όπως το «υγρό φαινόμενο του θερμοκηπίου» -όπου ο υδρατμός διαφεύγει στο διάστημα- θα μπορούσαν να καταστήσουν τη Γη ακατοίκητη.
Ωστόσο, αυτό το ακραίο αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά απίθανο στο εγγύς μέλλον, με τους επιστήμονες να προβλέπουν ότι δεν θα συμβεί για τουλάχιστον 1,5 δισεκατομμύριο χρόνια.
Άλλες υπαρξιακές απειλές
Εκτός από τον πυρηνικό πόλεμο, τα βιολογικά όπλα, την τεχνητή νοημοσύνη και την κλιματική αλλαγή, απειλές αποτελούν και οι φυσικές καταστροφές, όπως οι συγκρούσεις αστεροειδών ή οι εκρήξεις υπερηφαιστείων.
Αν και είναι λιγότερο ελεγχόμενες, η πιθανότητα να προκαλέσουν την πλήρη εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους είναι σχετικά χαμηλή σε σύγκριση με τους ανθρωπογενείς κινδύνους.
Ο Δρ. Moynihan τονίζει:
«Η εξαφάνιση είναι η απόλυτη απογοήτευση κάθε ηθικής τάξης. Το σύμπαν συνεχίζει να υπάρχει, σιωπηλά, χωρίς εμάς».
Αυτή η σκληρή πραγματικότητα υπογραμμίζει την ευθραυστότητα του ανθρώπινου πολιτισμού απέναντι σε απειλές που ελέγχουμε σε μεγάλο βαθμό.
Προετοιμασία για μια σιωπηλή Αποκάλυψη
Το τέλος της ανθρωπότητας πιθανότατα θα είναι λιγότερο δραματικό από ό,τι υποδηλώνουν οι θρησκευτικές προφητείες. Δεν θα υπάρξουν φλογερές άμαξες ή θεϊκές σάλπιγγες — μόνο οι ήσυχες, καταστροφικές συνέπειες των δικών μας ενεργειών.
Οι ειδικοί προτρέπουν σε προσοχή, ευαισθητοποίηση και επιστημονικό σχεδιασμό για τον μετριασμό αυτών των υπαρξιακών απειλών.
Η κατανόηση της πραγματικότητας της εξαφάνισης μπορεί να μην είναι παρήγορη, αλλά υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη να προστατευθεί το μέλλον του ανθρώπινου πολιτισμού.
Σε ένα σύμπαν που θα συνεχίσει να υπάρχει ανεξάρτητα από εμάς, η τύχη της ανθρωπότητας εξαρτάται εξ ολοκλήρου από τις επιλογές μας – και την ικανότητά μας να αντιμετωπίσουμε την σιωπηλή Αποκάλυψη που δημιουργούμε.
