Φόρτωση Text-to-Speech…
Η επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στα παλαιστινιακά εδάφη και στην Ιερουσαλήμ έχει πολλαπλή σημασία. Κατ’ αρχάς, διορθώνει ένα σημαντικό σφάλμα του παρελθόντος, όταν λίγους μήνες μετά την τρομοκρατική ενέργεια της Χαμάς, η πρώτη συνάντηση με τον Νετανιάχου δεν συνδυάστηκε με αντίστοιχη με τον Αμπάς. Τότε το μήνυμα που εξέπεμψε η Αθήνα ήταν εκτός από λανθασμένο και μη ισορροπημένο. Ομως, παρά τη δεδομένα στενή σχέση με το Ισραήλ, η Ελλάδα οφείλει να αναπτύξει και να διευρύνει τα ερείσματά της τόσο με το παλαιστινιακό στοιχείο όσο συνολικά και με τον αραβικό κόσμο, εξέλιξη που θα της δώσει τη δυνατότητα να διεκδικήσει ουσιαστικότερο ρόλο στις περιφερειακές διαβουλεύσεις και γιατί όχι να καταστεί μέρος της διαμεσολάβησης. Επίσης, η εδραίωση ενός δικτύου ανταλλαγής απόψεων με τις χώρες της περιοχής, πολλές εκ των οποίων σήμερα αντιτίθεται με σφοδρότητα στις επιλογές της ισραηλινής ηγεσίας, θα μας επιτρέψει να «διαβάζουμε» καλύτερα τις δυναμικές που αναπτύσσονται και να προσαρμοζόμαστε ανάλογα σε αυτές.
Κατά δεύτερον, ακόμη και αν το σχέδιο των 28 σημείων του Αμερικανού προέδρου δεν οδηγεί σε ειρήνευση, η ατελής κατάπαυση του πυρός έχει εξομαλύνει σχετικά την κατάσταση και όσο ο Τραμπ παραμένει δεσμευμένος στο πλάνο του, όλα τα μέρη θα το ακολουθήσουν. Ενώ, λοιπόν, πρόκειται να αποφασιστεί τις αμέσως επόμενες μέρες, σε συνάντηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού με τον Αμερικανό ομόλογό του, η δεύτερη και κρισιμότερη φάση του σχεδίου, Ελλάδα και Κύπρος όχι μόνο θα πάρουν μια γεύση για το τι πρόκειται να συζητηθεί ακόμα αλλά δηλώνουν παρούσες στις εξελίξεις. Η Αθήνα, μάλιστα, είναι διατεθειμένη να συνδράμει στην ειρηνευτική δύναμη που θα αναπτυχθεί στη Γάζα με δικά της στρατεύματα, ενώ θα προσπαθήσει να έχει μερίδιο στην ανοικοδόμηση της ισοπεδωμένης περιοχής. Είναι χρήσιμο να συντονιστούν Ελλάδα και Κύπρος, γιατί η δεύτερη έχει πλέον αναβαθμισμένο ρόλο στους σχεδιασμούς του Ισραήλ και ανάλογη εμπιστοσύνη, ενώ λόγω στρατηγικής θέσης μπορεί να διευκολύνει τη φυσική πρόσβαση ελληνικών εταιρειών στη Γάζα.
Η Ελλάδα, έστω και με καθυστέρηση, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την προστασία των μειονοτήτων, ειδικότερα δε των χριστιανικών στην ευρύτερη περιοχή. Η θέση της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι υποβοηθητική. Για λόγους ουσίας και ισορροπίας, όφειλε ο Ελληνας πρωθυπουργός να θέσει στην ισραηλινή ηγεσία το πρόβλημα με τους εποίκους, οι οποίοι στην περιοχή πέριξ της Δυτικής Οχθης καταστρέφουν θρησκευτικά και πολιτιστικά μνημεία, αλλά και διώκουν μικρούς χριστιανικούς πληθυσμούς.
Η άμυνα αποτελεί σταθερό πυλώνα της διμερούς συνεργασίας και πρόκειται να επεκταθεί. Οχι πάντως με την ανάπτυξη κοινής δύναμης ταχείας επέμβασης ανάμεσα στις τρεις χώρες. Η ενέργεια, είτε στη μορφή ηλεκτρικών διασυνδέσεων είτε φυσικού αερίου και ΑΠΕ, αποτελεί σημαντική συνιστώσα, αλλά πρέπει επιτέλους κάποια από τα σχέδια επί χάρτου να λάβουν σάρκα και οστά, γιατί οι διαβουλεύσεις έχουν εκκινήσει από το 2010.
Δύο τελευταία σημεία: η σύμπραξη με το Ισραήλ, την Κύπρο, την Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία, αλλά εσχάτως και τον Λίβανο, δεν κλείνει την πόρτα σε καμία περιφερειακή δύναμη ούτε στρέφεται σε βάρος οποιουδήποτε. Επίσης, η αναβίωση της τριμερούς, για πρώτη φορά σε επίπεδο ηγετών μετά το 2023, είναι και ένα μήνυμα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες στηρίζουν εκ νέου αυτό το σχήμα και έτσι θα μονιμοποιήσουμε το κανάλι επικοινωνίας με την Ουάσιγκτον.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA), καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
