Φόρτωση Text-to-Speech…
Ο πρωθυπουργός, από το βήμα της Βουλής, αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην προοπτική διεξαγωγής μιας περιφερειακής διάσκεψης, στην οποία θα μπορούσαν να συζητηθούν τα ζητήματα που απασχολούν τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Πράγματι υπάρχουν κοινές προκλήσεις που αφορούν κυρίως στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όπως και στις μεταναστευτικές ροές, στο οργανωμένο έγκλημα και στα τρομοκρατικά δίκτυα, αλλά βέβαια και τεράστιες διαφορές που χωρίζουν τους περιφερειακούς δρώντες.
Μέχρι πρότινος, η Αθήνα ήταν αντίθετη ή πάντως διστακτική στη σύγκληση συνάντησης των κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου, παρότι η ιδέα είχε αρχικά πέσει στο τραπέζι από τον Σαρλ Μισέλ, πρώην πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και εν συνεχεία την είχε υιοθετήσει, επαναλαμβάνοντάς την σε τακτά χρονικά διαστήματα, ο πρόεδρος Ερντογάν. Ο κίνδυνος σε περίπτωση που μια τέτοια διάσκεψη μας επιβαλλόταν είναι η ατζέντα να καθοριζόταν από τα μέρη που είχαν εξαρχής ενεργότερη εμπλοκή. Πιθανότατα οι όποιες αντιστάσεις κάμφθηκαν από τη συνειδητοποίηση ότι στην παρούσα φάση, μετά την έλευση Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η τάση σε παγκόσμιο αλλά και περιφερειακό επίπεδο είναι προς την αναζήτηση συνεννοήσεων και συγκλίσεων μεταξύ των περιφερειακών παικτών, με ή χωρίς την εμπλοκή των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλωστε, ο πρόεδρος Τραμπ αρέσκεται να αναζητεί και να παίρνει τα εύσημα ακόμη και σε διευθετήσεις στις οποίες δεν έχει αναμειχθεί. Παραμένει προς διερεύνηση κατά πόσον θα θέλαμε λύσεις εκτός πλαισίου, όπως αυτές που εύκολα υιοθετεί και συνέχεια προβάλλει ο Αμερικανός πρόεδρος ή είναι προτιμότερο να τον προλάβουμε και να αναζητήσουμε κοινούς παρονομαστές με τα γειτονικά και παράκτια κράτη.
Σε κάθε περίπτωση, όπως έχουμε σημειώσει ήδη από τον περασμένο Ιανουάριο, οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση ευρύτερων ή και συγκεκριμένων συναινέσεων που ενδεχομένως να ζητηθούν από την Ουάσιγκτον, και μάλιστα υπό πίεση, και οπωσδήποτε να φροντίσουμε να τις συνδιαμορφώσουμε. Το διεθνές δίκαιο ασφαλώς και παραμένει πυξίδα της εξωτερικής μας πολιτικής, από την άλλη όμως δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε τις διεθνείς δυναμικές που κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση. Επί παραδείγματι, θα είναι άστοχο και άσκοπο να επιχειρήσουμε να τοποθετήσουμε τις ελληνοτουρκικές διαφορές αποκλειστικά και μόνο στη νομική τους διάσταση. Για την αμερικανική ηγεσία, οι γκρίζες ζώνες και η αποστρατιωτικοποίηση αποτελούν ψιλά γράμματα. Ενώ οι διαχρονικές διαφωνίες μας στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μπορούν κάλλιστα να παρουσιαστούν ως αμοιβαία δυστροπία, χωρίς απόδοση ευθυνών και χωρίς να μπορεί να κατανοήσει τους κινδύνους που συνεπάγεται ο τουρκικός αναθεωρητισμός. Οπως διαπιστώθηκε και στην περίπτωση του Ισραήλ, του στενότερου εταίρου των Ηνωμένων Πολιτειών παγκοσμίως, ο Τραμπ αποφασίζει με βάση το αμερικανικό και προσωπικό συμφέρον και κύριο γνώμονα το οικονομικό όφελος. Επομένως, η αμερικανική στάση ή και παρέμβαση (αν προκύψει) θα προσδιοριστεί ανάλογα. Ακόμη και αν αυτή καθυστερήσει, είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε τη σχετική ζύμωση τόσο με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. όσο και με τους περιφερειακούς παίκτες, χωρίς αποκλεισμούς, αλλά με έμφαση σε αυτούς που συνεννοούμαστε καλύτερα.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA), καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
