Φόρτωση Text-to-Speech…
Τους τελευταίους δύο μήνες παρατηρείται σημαντική αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη Γαύδο, ατόμων σουδανικής κυρίως καταγωγής. Πράγματι, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στο Σουδάν και μάλιστα με ισχνή την προοπτική κάποιας έστω μερικής διευθέτησής του, έχει προκαλέσει τεράστιο κύμα ρoών τόσο εντός όσο και εκτός χώρας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα οι εκτοπισμένοι εντός Σουδάν ανέρχονται σε εννέα εκατομμύρια και όσοι βρίσκονται σε γειτονικές χώρες υπερβαίνουν τα τέσσερα. Με την ανθρωπιστική βοήθεια να έχει δραστικά συρρικνωθεί και τις μάχες να μαίνονται ανελέητα, δεν αναμένεται στο προβλεπτό μέλλον αντιστροφή αυτής της κατάστασης. Αρκετοί Σουδανοί είναι συγκεντρωμένοι στην Αίγυπτο, η οποία σήμερα εκτός από τα 117 εκατ. πληθυσμού της φιλοξενεί περίπου άλλα 10 εκατ. πολίτες τρίτων κρατών, ενώ κάποιοι –όχι μόνο από το Σουδάν, αλλά και από τις χώρες της ζώνης του Σαχέλ, όπως βέβαια και από τη Μέση Ανατολή και την Ασία– κινούνται προς την αχανή Λιβύη, με την επιδίωξη να περάσουν σε ευρωπαϊκή επικράτεια.
Εκμεταλλεύονται οι διακινητές τη μορφολογία και τη φύση του λιβυκού εδάφους και πιο συγκεκριμένα, αφενός το μήκος των ακτών που υπερβαίνει τα 1.770 χλμ., άρα είναι αδύνατο να ελεγχθούν, αφετέρου το βάθος της ενδοχώρας και πρωτίστως το γεγονός ότι αρκετές παραλίες τέμνονται ερημικών εκτάσεων, κάτι που συνεπάγεται την απουσία πληθυσμών, άρα και υποδομών επί του εδάφους. Επομένως, η ανάσχεση των ροών γίνεται ευκολότερα με πλοία που επιτηρούν την περιοχή, δεδομένου μάλιστα ότι δεν υπάρχουν κολπίσκοι πίσω από τους οποίους μπορούν να κρυφτούν τα πλοιάρια πριν συγκεντρώσουν τους απελπισμένους ανθρώπους που θέλουν να φτάσουν σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Επιχειρησιακά, δεδομένης της μεγάλης απόστασης, η όποια παρέμβαση από ελληνικής πλευράς συνεπάγεται τεράστια ρίσκα.
Αυτό το μοντέλο, άλλωστε, ακολούθησε η Ιταλία, ερχόμενη σε συμφωνία με τις αρχές της Δυτικής Λιβύης, της αναγνωρισμένης δηλαδή κυβέρνησης της Τρίπολης, όπου με ευρωπαϊκά κονδύλια αγοράστηκαν πλοία επίβλεψης, τα οποία σταματούσαν τα προσφυγομεταναστευτικά ρεύματα σε λιβυκά χωρικά ύδατα. Εξάλλου, αντιθέτως με την περίπτωση των τουρκικών παραλίων και των ελληνικών νησιών, η απόσταση από τη Λιβύη στην Ιταλία και την Ελλάδα είναι σημαντικά μεγαλύτερη και πρέπει οι καιρικές συνθήκες να είναι ευνοϊκές, όπως άλλωστε τις τελευταίες πολλές εβδομάδες όπου φυσάει νοτιάς έως 5 μποφόρ, για να ξεκινήσουν το ταξίδι. Ακριβώς, όμως, λόγω των δυσχερειών, μισθώνονται για τη μεταφορά μεγάλα σιδερένια πλοία και όχι φουσκωτά.
Η ελληνική πλευρά πρέπει να πιέσει για μια ανάλογη συμφωνία, με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τις Αρχές της Ανατολικής Λιβύης. Η αντικειμενική δυσκολία συνίσταται στην πρόθεση Χαφτάρ να νομιμοποιηθεί, η οποία, ωστόσο συναντά τη δειλία των Ευρωπαίων να αναγνωρίσουν την πραγματικότητα επί του εδάφους.
Δεν είναι πάντως τεράστιες οι δυνατότητες του ιδίου και όσων ελέγχουν αυτό το κομμάτι της χώρας, ούτε είναι δυνατό κατά μόνας να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα κυκλώματα διακινητών. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα περισσότερα από τα σιδερένια πλοία που μεταφέρουν πρόσφυγες και μετανάστες καταλήγουν στη Λιβύη είτε από την Αίγυπτο είτε και από άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής. Επιχειρησιακά, δεδομένης της μεγάλης απόστασης, η όποια παρέμβαση από ελληνικής πλευράς συνεπάγεται τεράστια ρίσκα, άρα η διαχείριση πρέπει να γίνεται σε λιβυκό έδαφος με συνεννοήσεις μεταξύ πολεμάρχων και φυλάρχων, στους οποίους ασφαλώς δεν μπορούμε να βασιστούμε, αλλά και στη θάλασσα, λίγο αφότου ξεκινάει ο πλους από τα παράλια προς την Ελλάδα.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA), καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
