Φόρτωση Text-to-Speech…
Ο πρόεδρος Τραμπ είναι άριστος γνώστης της επικοινωνίας και κατ’ επέκταση των πολιτικών συμβολισμών. Στη σύνοδο των Ηνωμένων Πολιτειών με αραβικές και μουσουλμανικές χώρες για το μέλλον της Γάζας επέλεξε, ακόμη κι αν χρειάστηκε η επίκληση του πρωτοκόλλου, το οποίο συνήθως χρησιμοποιείται για την εκπλήρωση των επιθυμιών του οικοδεσπότη, να σταθεί στο πλευρό του ο Τούρκος ομόλογός του, ενώ η Τουρκία δεν είναι καν αραβική χώρα. Επίσης, αψηφώντας την περαιτέρω διολίσθηση της Τουρκίας προς τον αυταρχισμό (βλ. φυλάκιση Ιμάμογλου και έλεγχο του κοινοβουλευτισμού), συνεχάρη χθες τον Ερντογάν για την «εξαιρετική δουλειά που κάνει στη χώρα του». Σημειωτέον πως οι δύο ηγέτες έχουν επικοινωνήσει τηλεφωνικά τέσσερις φορές, με τους υπουργούς Εξωτερικών να τα έχουν πει τουλάχιστον έξι φορές. Είναι, επίσης, βέβαιο ότι ο Αμερικανός πρέσβης στην Αγκυρα και στενός φίλος του Ντόναλντ Τραμπ, Τομ Μπάρακ, έχει συμβάλει καθοριστικά στην εμπέδωση της εικόνας της Τουρκίας ως πολύτιμου, σχεδόν αναντικατάστατου, εταίρου των ΗΠΑ.
Η υποδοχή του Τούρκου προέδρου στον Λευκό Οίκο ήταν ιδιαιτέρως θερμή, περίπου αποθεωτική, αποκαλυπτική της πολύ θετικής άποψης που έχει αναπτύξει γι’ αυτόν ο Τραμπ. Αναφέρθηκε, όμως, και στις δυνατότητες της τουρκικής βιομηχανίας, ενώ εξήρε τον ρόλο της Τουρκίας στην αλλαγή καθεστώτος στη Συρία, κάτι που σημαίνει ότι θα ζητήσει από τον Ερντογάν να χρησιμοποιήσει την επιρροή του στον μεταβατικό πρόεδρο της Συρίας ώστε να διευθετηθεί η κρίση με το Ισραήλ. Σε ανάλογη κατεύθυνση εργάζεται και ο Μπάρακ, ο οποίος συν τοις άλλοις είναι ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για τη Συρία. Ο τελευταίος, κατά τη συνέντευξη Τύπου, την οποία μονοπώλησε, προσποιήθηκε ότι δεν γνώριζε τη θέση της Τουρκίας για τη Γάζα, πιθανότατα γιατί δεν ήθελε να έρθει σε δημόσια αντιπαράθεση με τον Ερντογάν και να τον φέρει σε δύσκολη θέση, ενώ δεν έχει χαριστεί σχεδόν σε κανέναν ηγέτη στο Οβάλ Γραφείο, ωστόσο αξίωσε η Τουρκία να διακόψει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Αυτά φαίνονται να είναι τα δύο μεγαλύτερα «αγκάθια» στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, όπως και η παρουσία των S-400 στην τουρκική επικράτεια, χωρίς να αποκλείεται να ξεπεραστεί παρ’ όλα αυτά με κάποιο τέχνασμα από πλευράς Αγκυρας. Μάλιστα, ο Τραμπ έφερε στο προσκήνιο το αντιαεροπορικό σύστημα Patriot (σε αντικατάσταση των S-400;) ως δέλεαρ, ίσως και διέξοδο, για την Τουρκία.
Ο Τραμπ δείχνει διατεθειμένος να προσφέρει στον Ερντογάν περίπου ό,τι αυτός ζητάει, ωστόσο είναι δεδομένο ότι θα του θέσει προϋποθέσεις, μία εκ των οποίων αφορά τις σχέσεις με το Ισραήλ. Κατά κάποιον τρόπο ο Αμερικανός πρόεδρος θέλει να θέσει υπό έλεγχο την Αγκυρα, χρησιμοποιώντας τις ανάγκες της, κυρίως στα εξοπλιστικά. Γι’ αυτό, παρότι έχει ανεβάσει τον πήχυ των προσδοκιών, ακόμη και για άμεση απόφαση αναφορικά με τα F-35, θα επιδιώξει να δεσμεύσει τον Τούρκο ομόλογό του σε πολιτικές που δεν θα θίγουν τα αμερικανικά συμφέροντα, πιθανότατα σε σχέση με τη Ρωσία αλλά και την Κίνα. Αν ο Ερντογάν παραμείνει ουδέτερος, θα προκύψουν χρονοτριβές και παράγοντα της εξίσωσης θα αποτελέσουν και οι επικείμενες ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου του 2026, με διάφορα λόμπι που αντιτίθενται στην πώληση F-35 στην Τουρκία να ασκούν πιέσεις στον Aμερικανό πρόεδρο. Οπότε, Τραμπ και Ερντογάν έχουν κάθε λόγο να επισπεύσουν τη λήψη αποφάσεων τουλάχιστον σ’ αυτό το θέμα. Αραγε το Ισραήλ θα έχει λόγο, ενδεχομένως και τον τελευταίο, ή ο Τραμπ θα δείξει πυγμή έναντι του Νετανιάχου, δεδομένου ότι ο τελευταίος τού έχει προκαλέσει ήδη αρκετούς μπελάδες;
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA), καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
