Η αναθεωρητική Τουρκία των ηγεμονικών βλέψεων προσπαθεί να στρώσει χαλί συμφωνίας οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών, αυτή τη φορά με τη Συρία, σε συνέχεια ανάλογης συμφωνίας με τη Λιβύη, αλλά και των προσκλήσεων προς την Αίγυπτο και τον Λίβανο, εμμέσως ακόμη και προς το Ισραήλ, για συν-οριοθετήσεις. Η άρση των κυρώσεων απέναντι στη μεταβατική κυβέρνηση της Συρίας από μεριάς ΗΠΑ, η αναγνώριση αυτής από ευρωπαϊκά κράτη και η σχετική κανονικοποίηση ενός μέχρι πρότινος τζιχαντιστή ηγέτη, επιτρέπουν στην Αγκυρα να αισιοδοξεί ότι ο «δικός» της άνθρωπος στη Δαμασκό θα υπογράψει μαζί της νωρίτερα παρά αργότερα τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Το ψευδοκράτος, παρότι κατά την τουρκική εκδοχή εμπλέκεται εκ των πραγμάτων, λόγω μη αναγνώρισης, δεν δύναται να συμμετάσχει. Είναι, όμως, η Κύπρος που διατηρεί αντικείμενες ακτές με τη Συρία, ενώ η Τουρκία έχει παρακείμενες ακτές, στοιχείο πάντως που της επιτρέπει τη σύναψη συμφωνίας.
Για ορισμένους είναι αμφίβολο κατά πόσο μια μεταβατική κυβέρνηση, όπως αυτή του Αλ Σάρα, η οποία δεν έχει προκύψει μέσα από εκλογική αναμέτρηση, είναι νομιμοποιημένη να προβαίνει σε διακρατικές συμφωνίες. Για τους περισσότερους, πάντως, έχοντας περάσει με σχετική επιτυχία το τεστ άσκησης εξουσίας και ελέγχου στο μεγαλύτερο κομμάτι της χώρας, χωρίς να υπάρχει σοβαρή εσωτερική αμφισβήτηση και κλείνοντας το μέτωπο με τους Κούρδους, είναι σε θέση να λειτουργεί ως κανονική κυβέρνηση. Από εκεί και πέρα, η μεταχείριση των μειονοτήτων και δη των θρησκευτικών, καθώς και ο αυταρχικός τρόπος διακυβέρνησης περνούν σε δεύτερη μοίρα και όπως αποδείχθηκε από την υποδοχή του Σύρου ηγέτη στο Παρίσι από τον Μακρόν ή την κατάργηση παντός είδους κυρώσεων από τον Τραμπ, προτεραιότητα δίνεται (υπό τη μορφή ευκαιρίας) στον Αλ Σάρα να σταθεροποιήσει την κατάσταση στο εσωτερικό.
Για ορισμένους είναι αμφίβολο κατά πόσο μια μεταβατική κυβέρνηση, όπως του Αλ Σάρα, είναι νομιμοποιημένη να προβαίνει σε διακρατικές συμφωνίες.
Εχοντας βιώσει το αρνητικό προηγούμενο της οριοθέτησης ανάμεσα σε Αγκυρα και Τρίπολη, όπου καταστρατηγήθηκε το Δίκαιο της Θάλασσας και τουλάχιστον μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει κύρωση από το κοινοβούλιο, οφείλουμε να είμαστε σε συνεχή διπλωματική εγρήγορση. Διότι προφανής στόχος της Τουρκίας είναι να μη χάσει τώρα την ευκαιρία με την παρουσία Αλ Σάρα και να κινηθεί ακόμη και αστραπιαία. Για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί ο εν λόγω «αναφέρεται» και υπηρετεί πολλούς πάτρωνες, οπότε η επιρροή της Αγκυρας δεν είναι απόλυτη και μοναδική. Δεύτερον, γιατί είναι άγνωστος ο χρόνος που έχει μπροστά του και αβέβαιη η επιτυχία του εγχειρήματος. Οπότε, λογικά η Τουρκία θέλει να προλάβει μια συμφωνία με τη Συρία, ώστε να κατοχυρώσει περαιτέρω τις θέσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο. Και να καταδείξει ότι τις διεκδικήσεις της, που αποτελούν μέρος του οράματος της «Γαλάζιας Πατρίδας», τις εξασφαλίζει με διακρατικές συμφωνίες. Και εν συνεχεία, ανά πάσα στιγμή μπορεί να προχωρήσει στην εφαρμογή τους. Σε μια πιο προωθημένη εκδοχή, δεν αποκλείεται αργότερα, επί τη βάσει της συμφωνίας του 2011 με τους Τουρκοκύπριους, να επιχειρήσει την προώθηση συμφωνιών επ’ ονόματί τους. Και αν αυτό είναι πραγματικά εξωφρενικό, οπωσδήποτε θα επιδιώξει διά της ισχύος και της συνεχούς παρουσίας στην περιοχή να δημιουργεί διεκδικήσεις εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, λειτουργώντας (περι)κυκλωτικά.
Εχοντας ανοίξει η όρεξη του Ερντογάν, τουλάχιστον σε επίπεδο σχεδιασμού, επόμενοι στη σειρά είναι ο Λίβανος και η Αίγυπτος. Η τελευταία, άλλωστε, είναι κομβική προκειμένου η Αγκυρα να αποκόψει εντελώς την Ελλάδα από την Κύπρο, εξ ου και η τεράστια σημασία της για τα συμφέροντα του ελληνισμού.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA), καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.
