Η συζήτηση για ένα κοινό ταμείο άμυνας δεν είναι καινούργια. Το 2017 η Ε.Ε. δημιούργησε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας για την περίοδο 2021-2027, με προϋπολογισμό 8 δισ. ευρώ.
Για διάφορους λόγους, αυτός ο μηχανισμός δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα. Υπάρχει πλέον μια σειρά γεγονότων που οδηγεί στην ανάληψη μιας νέας πρωτοβουλίας. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει προκαλέσει μια δομική αίσθηση απειλής για τα ευρωπαϊκά κράτη.
Η συνεχιζόμενη αστάθεια στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική έχει καταστήσει την Ε.Ε. περισσότερο ευάλωτη σε κάθε είδους συγκρούσεις και αντιπαραθέσεις. Τέλος, η σαρωτική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ έχει αναγκάσει ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επανεξετάσουν τις προτεραιότητές τους στον κρίσιμο αμυντικό τομέα.
Αυτή τη φορά, ευτυχώς, γίνεται αντιληπτό ότι η έκδοση ενός ευρωομολόγου για άμυνα δεν συνιστά ρεαλιστική επιλογή. Αντιθέτως, η εθελοντική συμμετοχή στο νέο κοινό ταμείο άμυνας μπορεί να προσδώσει μια σημαντική δυναμική στο εγχείρημα.
Ετσι θα γίνει εφικτή η έκδοση ομολόγων με κρατικές εγγυήσεις, χωρίς την άμεση εμπλοκή της Ε.Ε. Η πιθανότητα συμμετοχής ευρωπαϊκών χωρών που δεν είναι μέλη της Ε.Ε., όπως η Μεγάλη Βρετανία και η Νορβηγία, είναι αυξημένη, με ό,τι καλό αυτό συνεπάγεται.
Σε κάθε περίπτωση, η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης δεν μπορεί να προχωρήσει αν δεν υπάρχει ένας ευέλικτος και αποτελεσματικός μηχανισμός χρηματοδότησης. Η ελληνική πλευρά έχει κάθε λόγο να πιέζει προς αυτή την κατεύθυνση, ασχέτως της τελικής κατάληξης των ελληνοτουρκικών συνομιλιών.
Ετσι και αλλιώς, η γεωπολιτική κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται για τη χώρα μας. Αν η συγκεκριμένη πρωτοβουλία τελικά ευοδωθεί, τότε η Αθήνα θα πρέπει να παρουσιάσει ρηξικέλευθες προτάσεις που θα επιτρέπουν συνέργειες και συνεργασίες στη βάση ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού. Η ελληνική αμυντική βιομηχανία θα έχει μπροστά της μια χρυσή ευκαιρία για να εξελιχθεί σε ένα υπολογίσιμο εργαλείο σκληρής ισχύος, με θετική επίδραση στην εθνική οικονομία.
* Ο κ. Μάνος Καραγιάννης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και Reader in International Security στο King’s College London.
