Εντυπη έκδοση. Τον Ιανουάριο του 2016, αμέσως μετά την ανάδειξη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της Ν.Δ., δημοσιεύθηκαν τέσσερις έρευνες (Metron, Alco, Pulse, Κapa Research), οι οποίες έδειξαν μεγάλη ανατροπή των τότε δεδομένων. Μόλις τέσσερις μήνες μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, που είχαν βεβαιώσει υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της Ν.Δ. κατά 7,4% (35,5% προς 28,1%), οι νέες καταγραφές έδιναν στην πρόθεση ψήφου προβάδισμα της Ν.Δ. με διαφορά 3% κατά μέσον όρο. Εμφανιζόταν δηλαδή μια ολική ανατροπή πάνω από 10 μονάδες, χωρίς να παραγνωρίζεται όμως ότι τα ποσοστά ήταν σχετικά χαμηλά (23,4% Ν.Δ. και 20,4% ΣΥΡΙΖΑ), κυρίως γιατί η λεγόμενη απροσδιόριστη στάση (αναποφάσιστοι και απαντήσεις αποχής) έφτανε στο υπερβολικά υψηλό 29,5%.
Με αυτή την εκκίνηση, γνωρίζουμε σήμερα ότι είχε στην πράξη διαμορφωθεί ένας βασικός πυρήνας υποστηρικτών της Ν.Δ. που της έδινε μάλιστα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με τα υπόλοιπα κόμματα, σε ένα διαρκές γενικότερο περιβάλλον σημαντικής αποστασιοποίησης και απομάκρυνσης των πολιτών από συγκεκριμένες κομματικές «ταυτίσεις». Οπως γνωρίζουμε από τα αναλυτικά στοιχεία των exit polls σε όλες τις εκλογές που διεξήχθησαν μετέπειτα, χοντρικά, το μισό ελληνικό εκλογικό σώμα δεν ταυτίζεται με κανένα κόμμα, ιδίως στις νεότερες ηλικίες, ενώ στο υπόλοιπο μισό, 25% ταυτίζεται με τη Ν.Δ. και 25% με όλα τα υπόλοιπα κόμματα.
Με αυτά τα δεδομένα, γνωρίζουμε επίσης ότι η Ν.Δ., εκκινώντας από τη βάση που διέθετε, μπόρεσε να επεκτείνει την εκλογική επιρροή της και να κερδίσει με κοινοβουλευτική πλειοψηφία τόσο στις εκλογές του 2019 (μετά μία επταετία κυβερνήσεων συνεργασίας), όπως και στις διπλές εκλογές του 2023. Εννοείται ότι έχει καταρρίψει παράλληλα κάθε προηγούμενο ρεκόρ παραμονής ενός κόμματος στην πρώτη θέση της πρόθεσης ψήφου, πέρα από τον ρόλο κυρίαρχου κόμματος που εντέλει απέκτησε, χωρίς συγκεκριμένο αντίπαλο κόμμα που να την απειλεί.
Τι γίνεται όμως σήμερα, με δεδομένο ότι από τις αρχές ήδη του 2024 η εκλογική επιρροή της Ν.Δ. εμφανίζεται φθίνουσα; Οπως μας δείχνουν τα στοιχεία του πίνακα που δημοσιεύεται, η προσδιοριζόμενη δύναμή της στις αρχές του 2025 εμφανίζεται στο όριο των καταγεγραμμένων βασικών υποστηρικτών (24,9%), με απόσταση όμως πάνω από δέκα μονάδες έναντι του κόμματος που ακολουθεί και ενώ μεσολάβησαν όλα τα κύρια γεγονότα που διαμόρφωσαν ένα πιο σαφές νεότερο πλαίσιο στο κομματικό σύστημα (επανεκλογή Ανδρουλάκη στο ΠΑΣΟΚ, εκλογή Φάμελλου στον ΣΥΡΙΖΑ και αποχώρηση Κασσελάκη με ίδρυση νέου σχηματισμού).
Θα πρέπει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι τα στοιχεία που αναφέρονται στους τρεις πρώτους μήνες του 2025 προκύπτουν από τον μέσο όρο τριών εταιρειών που αναφέρθηκαν και για το 2016 (Metron, Alco, Pulse), ενώ συνυπολογίζονται επίσης και τα ευρήματα της εταιρείας GPO που είχε πολλαπλές δημοσιεύσεις σε αυτό το διάστημα. Ας σημειωθεί επίσης ότι οι μέσοι όροι είναι πιθανότατα πολύ χρήσιμοι σε μια εποχή που οι δειγματοληψίες επανακαθορίζουν το πλαίσιο διεξαγωγής τους και όχι σπάνια υπάρχουν αποκλίσεις σε επιμέρους ευρήματα των εταιρειών.
Σε κάθε περίπτωση, η φθίνουσα καταγραφή της Ν.Δ. συνεχίζεται τον Φεβρουάριο όπως και τον Μάρτιο, με κύριο όμως χαρακτηριστικό το γενικό πτωτικό σπιράλ (στην καλύτερη περίπτωση στασιμότητα) που δείχνει να αφορά όλους τους κομματικούς σχηματισμούς που αναφέρονται, με καταφανή εξαίρεση τον προσωποπαγή σχηματισμό της Ζωής Κωνσταντοπούλου, όπως και, παρεμπιπτόντως στα στοιχεία του Μαρτίου, της Νίκης (προφανώς λόγω του γνωστού επεισοδίου στην Εθνική Πινακοθήκη).
Είναι σημαντικό όμως επίσης να επισημανθεί, συνθέτοντας και τη συνολική εικόνα που παρουσιάζουν τα στοιχεία που παρατίθενται, ότι παρά τη σημαντική άνοδο της Πλεύσης Ελευθερίας ειδικά στα στοιχεία του Μαρτίου, το άθροισμα των πέντε σχηματισμών σήμερα που κατάγονται από τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ (ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ, Πλεύση, ΜέΡΑ25, Νέα Αριστερά, ΚΙΔΗΜ) αθροίζουν ταυτόσημο περίπου ποσοστό με το άθροισμα ΣΥΡΙΖΑ και ΛΑΕ το 2016. Δεν μπορεί να αγνοηθεί παράλληλα ότι επτά συνολικά σημερινοί σχηματισμοί δεν υπήρχαν το 2016, ενώ άλλοι πέντε υπήρχαν τότε, αλλά εξαφανίστηκαν στη συνέχεια.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κομματικό μας σύστημα μένει διαρκώς αδιαμόρφωτο από την εποχή της κρίσης, χωρίς συγκεκριμένη ραχοκοκαλιά. Με κύριο ζητούμενο επομένως τη ρύθμισή του σε σταθερότερη βάση, είναι ασφαλώς ζητούμενη πρώτα απ’ όλα η ουσιαστική συζήτηση – πολιτική αντιπαράθεση χωρίς ορυμαγδό, για όλα τα ουσιώδη θέματα και προβλήματα που απασχολούν τους ανθρώπους, ιδίως στο αβέβαιο νέο παγκόσμιο περιβάλλον.
* Ο κ. Πάνος Σταθόπουλος είναι διευθυντής επιστημονικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής.
