Οι συνέπειες της καταιγίδας… ΟΠΕΚΕΠΕ, αρχίζουν να γίνονται αισθητές σε όλο το φάσμα της αγροτικής δραστηριότητας, με τους αγρότες από τη μια να αγανακτούν για τις καθυστερήσεις του σήμερα και από την άλλη να ανησυχούν για τις συνέπειες αυτής της ιστορίας στη ροή των κοινοτικών πόρων από δω και μπρος.
Οι τελευταίες πληροφορίες πάντως κάνουν λόγο για σοβαρές συνέπειες από την προσωρινή παύση πληρωμών στην οποία έχει υποχρεωθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ και στην πραγματική αγορά. Δεκάδες επιταγές σκάνε κάθε μέρα, η πίστωση της αγοράς έχει οδηγηθεί σε νέες επικίνδυνες κορυφές, χιλιάδες αγρότες αδυνατούν πλέον να προμηθευτούν τα απαραίτητα εφόδια με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε πλημμελή καλλιεργητική φροντίδα, ενώ όλο και πιο δύσκολη γίνεται και η συναλλακτική σχέση με τις τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία και την εφορία.
Πέραν των κοινοτικών ενισχύσεων, «χαμένες στη μετάφραση» μοιάζουν και οι αποζημιώσεις λόγω των ζωονόσων που έχουν περάσει τον τελευταίο χρόνο από τις περισσότερες περιοχές της χώρας, οδηγώντας στον αφανισμό εκατοντάδες κοπάδια.
Μετά το ναυάγιο στο οποίο έχουν οδηγηθεί οι προσπάθειες των αρμόδιων αρχών να βάλουν φραγμό στην επέκταση της ευλογιάς των μυρικαστικών, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, προσπαθεί τα τελευταία 24ωρα να βάλει στο παιχνίδι της «αμυντικής οργάνωσης» απέναντι στη ζωονόσο, τους ίδιους τους παραγωγούς και τις οργανώσεις τους, πιθανότατα για να μοιράζεται η ευθύνη. Την ίδια ώρα ωστόσο, τα ποσά που ακούγονται για αποζημιώσεις αγοράς ζωοτροφών και αντικατάσταση ζωικού κεφαλαίου, στις περισσότερες των περιπτώσεων μένουν γράμμα κενό.
Ακόμη πιο εκρηκτική δείχνει να είναι η κατάσταση στο θεσσαλικό κάμπο, όπου, εκτός από τις καθυστερήσεις στην πίστωση ενισχύσεων της τρέχουσας περιόδου, σε εκκρεμότητα βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό και σημαντικά ποσά από τις αποζημιώσεις λόγω Daniel.
∆έσµιοι των ελέγχων της Οικονοµικής Αστυνοµίας στον Οργανισµό Πληρωµών οι πραγµατικοί δικαιούχοι κοινοτικών ενισχύσεων, που µάταια περίµεναν κι αυτή την εβδοµάδα τα ήδη κατά πολύ «καθυστερηµένα» χρήµατά τους. Ωστόσο, η κατάσταση φαίνεται µάλλον να αλλάζει αφού οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η έρευνα που διενεργείται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας θα λάβει τέλος αυτές τις µέρες, µε τους αρµόδιους των πληρωµών να διατείνονται ότι είναι καθόλα έτοιµοι να προχωρήσουν στην πρώτη πίστωση.
Αν όλα πάνε καλά, δεν αποκλείεται την ερχόµενη Τρίτη να πιστωθούν 60 εκατ. ευρώ που αφορούν τα παλιά Βιολογικά και ίσως ένα επιπλέον ποσό για νέες εντάξεις σε Σπάνιες Φυλές (18,8 εκατ. ευρώ) και Κοµφούζιο (26,2 εκατ. ευρώ). Άλλωστε πρόκειται για προγράµµατα για τα οποία έχουν από καιρό εγκριθεί οι σχετικές πιστώσεις και φαίνεται πως δεν είναι σε αυτά που χρειαζόντουσαν «ξεκαθάρισµα».
Ολόκληρο το ρεπορτάζ στην Agrenda που κυκλοφορεί
Όσο για τα υπόλοιπα, εκεί τα πράγµατα δεν είναι τόσο εύκολα, αφού η «εντολή» από την αρµόδια Οικονοµική Αστυνοµία απαγόρευε οποιαδήποτε παρέµβαση στη βάση δεδοµένων του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της διαδικασίας ελέγχου. Η εισαγγελική έρευνα εστιάζει στις αιτήσεις ενισχύσεων που υποβλήθηκαν την περίοδο 2019-2024 και ειδικότερα στα συνοδευτικά έγγραφα και τις σχετικές τεκµηριώσεις που απαιτούνται για τη λήψη των ενισχύσεων. Μια διαδικασία που από καιρό µετατόπισε προς τα πίσω χρονικά την πληρωµή των υπόλοιπων αγροπεριβαλλοντικών προγραµµάτων και δη των νέων προσκλήσεων. Άλλωστε έχει ήδη ανακοινωθεί αρµοδίως ότι τα νέα βιολογικά στους κλάδους Κτηνοτροφίας και Μελισσοκοµίας, όπου οι ελεγκτικές αρχές φαίνεται να έχουν ακόµα πολύ δουλειά, καθώς οι αιτήσεις που έχουν γίνει ειδικά στη µελισσοκοµία, φτάνουν να είναι δεκαπλάσιες των διαθέσιµων πόρων της προκήρυξης (αντί για 18 εκατ. ευρώ υπολογίζονται σε 180 εκατ. ευρώ), µεταφέρονται για τον Οκτώβριο. Σε καλύτερη «µοίρα» φαίνεται να είναι τα νέα βιολογικά φυτικής παραγωγής ύψους 130 εκατ. ευρώ περίπου, τα οποία ο αρχικός προγραµµατισµός τοποθετούσε το τρίτο δεκαήµερο του Ιουλίου. Αν και µε τις τελευταίες εξελίξεις, και γι’ αυτή την πίστωση ενδέχεται να µπει και Αύγουστος. Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται αρµοδίως, ότι εκτός πληρωµής στην παρούσα φάση θα µείνουν όσοι δικαιούχοι είναι στον επιτόπιο έλεγχο του 5%. Γι’ αυτούς αναµένεται µια εµβόλιµη πληρωµή, τουλάχιστον αυτό δροµολογούνταν πριν να ξεκινήσουν οι εντατικοί έλεγχοι, µε τους αρµόδιους να επιµένουν ότι σε καµία περίπτωση δεν θα µεταφερθούν για τον Οκτώβριο. Αλλά πλέον τίποτα δεν είναι σίγουρο.
Αργότερα και οι εκκρεµότητες άµεσων
Αναφορικά τώρα µε τις εκκρεµότητες των άµεσων ενισχύσεων, βέβαιο είναι ότι πάνε για τον Οκτώβριο τα Οικολογικά Σχήµατα (eco-schemes), αλλά και διάφορα υπόλοιπα από τη βασική ενίσχυση και τις συνδεδεµένες (καλαµπόκι και ενισχύσεις για τις οποίες οι έµποροι δεν είχαν ανεβάσει τα τιµολόγια στη σχετική εφαρµογή), όπου εντοπίζεται µεγάλο πρόβληµα. Προς ώρας, άλλωστε, κανείς δεν ξέρει µέχρι αυτή τη στιγµή αν και σε ποιο βαθµό έχει προχωρήσει η επεξεργασία των στοιχείων.
Άλλωστε, υπενθυµίζεται ότι από τα 413 εκατ. ευρώ περίπου που είναι το σύνολο των εκκρεµοτήτων για άµεσες ενισχύσεις και περιβαλλοντικά προγράµµατα του 2024 , τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχουν πιστωθεί στους λογαριασµούς των αγροτών το αργότερο µέχρι τις 30 Ιουνίου, ο υπό κατάργηση ΟΠΕΚΕΠΕ (µετά τη µεταφορά των αρµοδιοτήτων του στην ΑΑ∆Ε) δεν έχει πληρώσει ούτε 100 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα, σύµφωνα µε τα λεγόµενα των ιθυνόντων, έχουν πιστωθεί περί τα 52 εκατ. ευρώ για υπόλοιπα άµεσων και συνδεδεµένων ενισχύσεων και περί τα 45 εκατ. ευρώ για την Απονιτροποίηση, ενώ και στις δύο περιπτώσεις αρκετοί είναι αυτοί που έχουν µείνει απλήρωτοι. Σηµειωτέον ότι στο συνολικό ποσό των 413 εκατ. ευρώ δεν περιλαµβάνονται καν τα 350 εκατ. ευρώ (170 και 180 εκατ. ευρώ) που έχει εγκρίνει σε πρώτο στάδιο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και αφορούν τη νέα πρόσκληση για τη βιολογική κτηνοτροφία και τη µελισσοκοµία.
Εν αναµονή της πίστωσης της δεύτερης δόσης στο αγροτικό πετρέλαιο βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχοι επαγγελµατίες αγρότες. Εκτιµάται πως µέχρι την ∆ευτέρα 21 Ιουλίου η σχετική εντολή θα έχει φύγει για τις τράπεζες, µε κονδύλι υπερδιπλάσιο σε σχέση µε την αντίστοιχη πληρωµή της 16ης Απριλίου.
Ούτως ή άλλως, µε την τροπή που έχουν πάρει τα πράγµατα στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, αν υπάρχει µια ελπίδα για τους αγρότες να δουν κάτι στους λογαριασµούς τους τις µέρες τούτες, αυτή προέρχεται από τη δεύτερη εκκαθάριση στο αγροτικό πετρέλαιο, µε βάση τα τιµολόγια που έχουν υποβάλει οι δικαιούχοι επιστροφής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης. Η πληρωµή θα αφορά τα διαβιβασµένα τιµολόγια για το δεύτερο τρίµηνο του έτους (1η Απριλίου – 30 Ιουνίου) και στην οποία φαίνεται πως δεν θα συµπεριληφθούν τελικά τα όποια υπόλοιπα από το πρώτο τρίµηνο.
Η φύση της πληρωµής –τακτική και όχι έκτακτη- όπως επίσης και η γνώση πως δεν θα συµπεριληφθούν σε αυτή τη παρτίδα τα υπόλοιπα του πρώτου τριµήνου ή η επιστροφή ΕΦΚ συνολικά του εξαµήνου για όσους είχαν πρόβληµα µε την εγγραφή τους στο ΜΑΑΕ κατά την 1η Μαρτίου, σηµαίνει πως η πίστωση κατά πάσα πιθανότητα θα βγει λογιστικά ανάλογες µέρες µε την πρώτη πίστωση (Πέµπτη 16 Απριλίου), µε πιθανότερες ηµεροµηνίες πίστωσης την ∆ευτέρα 21 Ιουλίου.
Υπενθυµίζεται πως στην πρώτη πληρωµή της 16ης Απριλίου, πιστώθηκαν µόλις 15,9 εκατ. ευρώ σε 76.128 επαγγελµατίες αγρότες. Σαφώς η επόµενη δόση του Ιουλίου εκτιµάται ίσως και διπλάσια (>35 εκατ. ευρώ), καθώς σε αυτήν θα συµπεριληφθούν οι καλλιεργητικές εργασίες των εαρινών σπορών.
Πως υπολογίζεται η επιστροφή
Η επιστροφή ΕΦΚ (0,41 επί τα λίτρα που καταναλώθηκαν), δόθηκε µόνο για τα τιµολόγια που είχαν ορθώς και έγκαιρα διαβιβαστεί στο ΜyData. Επίσης. Πληρώνεται για όλο το ηµερολογιακό έτος µέχρι ένα συγκεκριµένο πλαφόν ανά στρέµµα και ανά καλλιέργεια.
Συνοπτικά, το πλαφόν επιστροφής σε βασικές καλλιέργειες έχει οριστεί για το 2025 ως εξής:
- Σκληρό σιτάρι: 16 λίτρα το στρέµµα
- Λοιπά σιτηρά (και επίσπορα): 15,5 λίτρα το στρέµµα
- Καλαµπόκι: 28 λίτρα το στρέµµα
- Ζωοτροφές (µηδική, σιτηρά, ψυχανθή): 16 λίτρα το στρέµµα
- Ρύζι: 29 λίτρα το στρέµµα
- Βαµβάκι: 30 λίτρα το στρέµµα
- Ελαιώνες (για ελαιόλαδο): 9 λίτρα το στρέµµα
- Ελαιώνες (για επιτραπέζιες ελιές): 20 λίτρα το στρέµµα
- Ελαιώνες (διπλής κατεύθυνσης): 11 λίτρα το στρέµµα
- Ενεργειακές καλλιέργειες: 11,6 λίτρα το στρέµµα
- Βιοµηχανική ντοµάτα: 29 λίτρα το στρέµµα
- Συµπύρηνο ροδάκινο: 29,4 λίτρα το στρέµµα
- Ακρόδρυα: 3,6 λίτρα το στρέµµα
- Αµπελώνες (κάθε κατεύθυνση): 13 λίτρα το στρέµµα.
- Εσπεριδοειδή: 17,5 λίτρα το στρέµµα
- Κηπευτικά: 20,5 λίτρα το στρέµµα
- Κηπευτικά υπό κάλυψη: 30 λίτρα το στρέµµα
- Αρωµατικά φυτά: 7 λίτρα το στρέµµα
- Σπαράγγια: 20,5 λίτρα το στρέµµα
Ποιοι δεν θα δουν χρήµατα τον Ιούλιο
Όπως να χει, η πρώτη επιστροφή έχει αφήσει κάποια υπόλοιπα για µια σειρά από λόγους. Για παράδειγµα µερίδα κόσµου δεν πληρώθηκε λόγω ετεροχρονισµένης διαβίβασης από πλευράς πρατηριούχων. Άλλοι είχαν πρόβληµα επειδή κοπήκαν τιµολόγια σε ανασφάλιστα οχήµατα. Σύµφωνα µε τις διαθέσιµες πληροφορίες, όσοι έχουν λαµβάνειν τελικά επιστροφής ΕΦΚ, θα πληρωθούν όχι στην επόµενη πληρωµή του Ιουλίου, αλλά στην ετήσια εκκαθάριση, τον Ιανουάριο του 2026. Βέβαια, οι περισσότεροι που έµειναν απλήρωτοι, είναι αυτοί που την 1η Μαρτίου είχαν κάποιο πρόβληµα µε την εγγραφή τους στο ΜΑΑΕ, κάτι που έχει ως αποτέλεσµα να µην πληρωθούν ούτε Απρίλιο αλλά και βάσει ΦΕΚ να αναµένεται να πληρωθούν από τον Οκτώβριο, όχι δηλαδή στην επόµενη δόση του Ιουλίου.
Οκτώβριο όσοι δεν έκαναν ΟΣ∆Ε το 2024
Το πάγιο «χρονοδιάγραµµα» ανά τρίµηνο για την επιστροφή ΕΦΚ, ισχύει µόνο για όσους έχουν υποβάλει ΕΑΕ το προηγούµενο έτος. Για πρόσωπα τα οποία δεν έχουν υποβάλλει ΕΑΕ για το προηγούµενο του τρέχοντος έτους και έχουν υποβάλλει για το τρέχον έτος θα λάβουν το πρώτο έναντι έως τις 31 Οκτωβρίου εκάστου έτους, για τις αγορές πετρελαίου κινητήρων για τις οποίες τα οικεία τιµολόγια πώλησης έχουν εκδοθεί και διαβιβαστεί στην ψηφιακή πλατφόρµα myData και esend από την 1η Ιανουαρίου έως την 30η Σεπτεµβρίου.
