Το πένθος περιλαμβάνει περισσότερα από τον θάνατο. Κάθε φορά που μια σχέση τελειώνει, που ένα όνειρο σβήνει, που μια φιλία ξεθωριάζει ή που ένας τρόπος ζωής φτάνει στο τέλος του, βιώνουμε έναν μικρό θάνατο. Η Caroline Myss, μέσα από τη διδασκαλία των Ιερών Συμβολαίων, μας θυμίζει ότι αυτές οι απώλειες έχουν πάντα σκοπό. Κάθε μία κουβαλά μια συμφωνία που η ψυχή μας έκανε για να μάθει, να ωριμάσει και να επιστρέψει πιο κοντά στην αλήθεια της.
Σκεφτείτε τον χωρισμό από έναν σύντροφο που αγαπήσαμε βαθιά. Ο πόνος μπορεί να μοιάζει αβάσταχτος, σαν να ξεριζώνεται ένα κομμάτι του εαυτού μας. Κι όμως, αυτό το συμβόλαιο της απώλειας ανοίγει χώρο για να δούμε πού είχαμε παραδώσει την αξία μας, πού χάσαμε τον εαυτό μας μέσα στη σχέση. Ο χωρισμός γίνεται ο καθρέφτης που μας καλεί να αναγνωρίσουμε ότι η πληρότητα γεννιέται μέσα μας και δεν εξαρτάται από τον άλλον.
Advertisment
Ή σκεφτείτε την απώλεια μιας φιλίας που κάποτε μας στήριξε σε δύσκολες στιγμές και με τον χρόνο απομακρύνθηκε. Η σιωπή που αφήνει πίσω της πονά, όμως η ψυχή μας είχε συμφωνήσει να μάθει ότι κάθε δεσμός έχει τον δικό του κύκλο. Κάποιοι μένουν, άλλοι μάς δείχνουν τον δρόμο και μετά φεύγουν. Η απώλεια μάς καλεί να κρατήσουμε την ευγνωμοσύνη και να συνεχίσουμε χωρίς να παγιδευτούμε στη νοσταλγία.
Απώλεια είναι και η στιγμή που εγκαταλείπουμε μια εργασία που μας όριζε, ένα όνειρο που μας καθοδηγούσε ή μια εικόνα του εαυτού που δεν ισχύει πια. Εκεί, το πένθος αφορά την ταυτότητα. Θρηνούμε αυτό που υπήρξαμε, ενώ ταυτόχρονα καλούμαστε να βαδίσουμε σε έναν δρόμο που ανοίγεται μπροστά μας χωρίς βεβαιότητες. Η Myss θα έλεγε ότι αυτά τα συμβόλαια είναι καμπές που μας θυμίζουν πως η ψυχή ενδιαφέρεται για την εξέλιξη και όχι για την άνεση.
Το πένθος, σε όλες του τις μορφές, μας φέρνει αντιμέτωπους με τρία στοιχεία: τον πόνο, το κενό και τη δυνατότητα μεταμόρφωσης. Ο πόνος μάς ραγίζει, το κενό μας αφήνει μετέωρους, και η μεταμόρφωση μάς καλεί να σταθούμε αλλιώς. Ο Francis Weller μιλά για το πένθος ως μια πύλη. Η Myss δείχνει ότι πίσω από αυτή την πύλη υπάρχει ένα συμβόλαιο που μας καλεί να το εκπληρώσουμε.
Advertisment
Η διαδικασία δεν είναι γρήγορη ούτε εύκολη. Ένας άνθρωπος που χάνει το σύντροφό του από θάνατο βιώνει έναν βαθύ σεισμό στην ύπαρξή του. Οι μέρες μετά την απώλεια μοιάζουν άδειες, σαν να έχει χαθεί ο άξονας που κρατούσε τη ζωή του σε ισορροπία. Οι συνήθειες αλλάζουν απότομα: το σπίτι φαίνεται σιωπηλό, οι καθημερινές κινήσεις θυμίζουν συνεχώς την απουσία. Στις συναντήσεις με άλλους ανθρώπους νιώθει ότι τίποτα δεν μπορεί να καλύψει το κενό. Η μοναξιά είναι συντροφική και πνευματική, σαν να έχει κοπεί το νήμα που τον συνέδεε με το ίδιο το νόημα της ζωής.
Ο σωματικός πόνος εκδηλώνεται με κόπωση, αϋπνία, βάρος στο στήθος. Ο ψυχικός πόνος γίνεται μόνιμος συνοδοιπόρος. Η κατάθλιψη απλώνεται μέσα στις μέρες, κάνοντας τα πάντα να μοιάζουν μάταια, από τις πιο απλές κινήσεις ως τα μεγαλύτερα σχέδια. Στις στιγμές αυτές η ζωή φαίνεται χωρίς σκοπό, η ελπίδα μοιάζει να έχει χαθεί, και το μέλλον διαγράφεται θολό.
Κι όμως, ακόμη και σε αυτό το βάθος της θλίψης, τα Ιερά Συμβόλαια συνεχίζουν να λειτουργούν. Η ψυχή καλείται να βαδίσει σε έναν νέο δρόμο: να ανακαλύψει ξανά τη δύναμη να συνεχίσει, να αναγνωρίσει ότι η απώλεια είναι μέρος της πορείας και να στραφεί σε βαθύτερη κατανόηση. Πιθανότατα αυτή η απώλεια αποτέλεσε μια συμφωνία, ένα Ιερό Συμβόλαιο που είχε συμφωνηθεί από τις δύο ψυχές πολύ πριν την ενσάρκωσή τους, προκειμένου αυτό που θα μείνει να λειτουργήσει ως σπόρος σοφίας και μεταμόρφωσης. Στο πλαίσιο των Ιερών Συμβολαίων, η απώλεια αυτή προσκαλεί τον άνθρωπο να μάθει πώς να ζει με διαφορετικό τρόπο, να βρει εσωτερική αντοχή και να ανακαλύψει νέο σκοπό. Η διαδρομή μπορεί να οδηγήσει σε μια ζωή με περισσότερο βάθος, σε ύπαρξη που τιμά τη μνήμη του δεσμού και ταυτόχρονα δίνει χώρο στην ψυχή να εξελιχθεί.
Ωστόσο, κάθε μορφή απώλειας κουβαλά σπόρους σοφίας. Ο άνθρωπος που χωρίζει μπορεί να ανακαλύψει τη δύναμη της αυτονομίας. Ο άνθρωπος που χάνει μια φιλία μπορεί να μάθει την αξία της αυτοφροντίδας. Ο άνθρωπος που βλέπει ένα όνειρο να σβήνει μπορεί να αφήσει χώρο για ένα νέο όραμα. Αυτά είναι τα μαθήματα που τα Ιερά Συμβόλαια είχαν ήδη χαράξει για την ψυχή πριν ακόμη συναντήσουμε την εμπειρία.
Το πένθος μάς μαθαίνει να γινόμαστε πιο ευρείς, πιο ανοιχτοί, πιο συμπονετικοί. Όταν τιμούμε τις απώλειες αντί να τις απορρίπτουμε, ανακαλύπτουμε ότι κάθε τέλος κρύβει μια νέα αρχή. Η θλίψη χρειάζεται αγκαλιά· στην αγκαλιά της βρίσκεται η μεταμόρφωση.
Οι απώλειες μάς θυμίζουν ότι η ζωή είναι μια συνεχής κίνηση ανάμεσα σε αρχές και τέλη. Κάθε φορά που πενθούμε, επιβεβαιώνουμε την ικανότητα της ψυχής να αντέχει, να μαθαίνει και να βαδίζει πιο κοντά στον σκοπό της. Η Caroline Myss θα έλεγε ότι αυτά τα συμβόλαια είναι οι αόρατες συμφωνίες που μας κρατούν στο μονοπάτι της εξέλιξης. Και μέσα από το πένθος, η ψυχή θυμάται ότι ο πόνος αποτελεί μέρος της ιερής συμφωνίας της ζωής.

Τον Νοέμβριο του 2025, η Caroline Myss θα βρεθεί στην Αθήνα στο πλαίσιο του workshop «Το Ιερό Εσωτερικό Δίκτυο: Επανασύνδεση με τους Αόρατους Νόμους της Ζωής». Εκεί θα μιλήσει για το πώς τα Ιερά Συμβόλαια φωτίζουν την εμπειρία του πένθους και θα δείξει ότι κάθε μορφή απώλειας, είτε αφορά τον θάνατο είτε έναν χωρισμό, αποτελεί μέρος μιας βαθύτερης συμφωνίας που μας καθοδηγεί προς την εξέλιξη.
Για περισσότερες πληροφορίες και εγγραφές μεταβείτε στο https://leadingminds.gr/el/