Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το CNNi, που επικαλείται τέσσερις πηγές, η κυβέρνηση Τραμπ έχει συζητήσει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε έως και 30 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή πυρηνικού προγράμματος παραγωγής ενέργειας για μη στρατιωτική χρήση, να χαλαρώσει τις κυρώσεις και να απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια ιρανικών κεφαλαίων που βρίσκονται υπό περιορισμό.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, σημαντικοί παράγοντες από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή είχαν παρασκηνιακές συνομιλίες με Ιρανούς, εν μέσω βομβαρδισμών μεταξύ Ιράν και Ισραήλ τις τελευταίες δύο εβδομάδες.
Οι συνομιλίες αυτές συνεχίστηκαν και αυτή την εβδομάδα, μετά την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ τόνισαν ότι έχουν υποβληθεί αρκετές προτάσεις με μία βασική και αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση: Μηδενικό εμπλουτισμό ουρανίου από το Ιράν, τον οποίο το Ιράν έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι χρειάζεται.
Πάντως, τουλάχιστον ένα προσχέδιο πρότασης, που τέθηκε εν γνώση του CNNi από δύο πηγές, περιλαμβάνει αρκετά κίνητρα για το Ιράν.
Ενα νέο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα μη εμπλουτισμού
Ορισμένες λεπτομέρειες συζητήθηκαν σε μια μυστική συνάντηση που διήρκεσε μία ώρα μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και των εταίρων του Κόλπου στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, μια ημέρα πριν από τις στρατιωτικές επιθέσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν , δήλωσαν στο CNNi δύο πηγές που γνωρίζουν τη συνάντηση.
Μεταξύ των όρων που συζητούνται και δεν έχουν γίνει γνωστοί μέχρι τώρα, είναι μια επένδυση που εκτιμάται στα 20-30 δισεκατομμύρια δολάρια σε ένα νέο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα μη εμπλουτισμού που θα χρησιμοποιηθεί για μη στρατιωτικούς ενεργειακούς σκοπούς, δήλωσαν στο CNNi αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ και πηγές που γνωρίζουν την πρόταση.
Ένας από τους αξιωματούχος επέμεινε ότι τα χρήματα δεν θα προέλθουν απευθείας από τις ΗΠΑ, οι οποίες προτιμούν να καλύψουν το κόστος οι Άραβες εταίροι τους. Οι επενδύσεις σε εγκαταστάσεις πυρηνικής ενέργειας του Ιράν έχουν συζητηθεί σε προηγούμενους γύρους πυρηνικών συνομιλιών τους τελευταίους μήνες.
Ποιος θα αναλάβει το κόστος
«Οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών» με το Ιράν, δήλωσε ο αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ στο CNN. «Κάποιος θα χρειαστεί να αναλάβει το κόστος για την κατασκευή του πυρηνικού προγράμματος, ωστόσο εμείς δεν θα αναλάβουμε αυτή τη δέσμευση».
Άλλα κίνητρα που περιγράφονται στο προσχέδιο της πρότασης όπως περιγράφηκε στο CNNi, περιλαμβάνουν την πιθανή άρση ορισμένων κυρώσεων σε βάρος του Ιράν και την παροχή άδειας στην Τεχεράνη να έχει πρόσβαση στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς, τα οποία της απαγορεύεται να χρησιμοποιεί ελεύθερα.
Μια άλλη ιδέα που διατυπώθηκε την περασμένη εβδομάδα και η οποία εξετάζεται επί του παρόντος είναι οι υποστηριζόμενοι από τις ΗΠΑ σύμμαχοι στον Κόλπο να πληρώσουν για την αντικατάσταση της πυρηνικής εγκατάστασης στο Φορντόου – την οποία οι ΗΠΑ έπληξαν με βόμβες-καταστροφείς καταφυγίων το Σαββατοκύριακο – με το πρόγραμμα μη εμπλουτισμού, δήλωσαν δύο πηγές που γνωρίζουν το θέμα. Δεν ήταν άμεσα σαφές εάν το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ίδιο το χώρο, ούτε ήταν σαφές πόσο σοβαρά εξετάζεται αυτή η πρόταση.
«Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ιδέες πολλές από τις οποίες είναι δημιουργικές», δήλωσε στο CNNi μία από τις πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
«Νομίζω ότι είναι εντελώς αβέβαιο το πού θα καταλήξει αυτή η υπόθεση», είπε μία πηγή με γνώση των πέντε πρώτων γύρων συνομιλιών ΗΠΑ–Ιράν, που πραγματοποιήθηκαν πριν από τα πλήγματα του Ισραήλ και των ΗΠΑ στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια «ολοκληρωμένη ειρηνευτική συμφωνία» ενώ άλλος αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ τόνισε ότι όλες οι προτάσεις έχουν σχεδιαστεί για να εμποδίσουν το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να έχει πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς, μη στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά ότι δεν μπορεί να εμπλουτίσει ουράνιο για αυτό το πρόγραμμα. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν υπονοήσει ότι το Ιράν θα μπορούσε να εισάγει το εμπλουτισμένο ουράνιο. Ο Γουίτκοφ παρομοίασε το πιθανό πρόγραμμα με αυτό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει μερικούς από τους όρους της στους Ιρανούς σε συνάντηση που θα έχουν οι δύο πλευρές την Τετάρτη όπως δήλωσε χθες Τετάρτη ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαΐλ Μπαγκάεϊ, δήλωσε ότι δεν γνώριζε για συνομιλίες την επόμενη εβδομάδα, ενώ άτομα που συμμετείχαν στον σχεδιασμό δήλωσαν ότι οι λεπτομέρειες βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία.
Πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις δήλωσαν στο CNN ότι δεν έχουν ακόμη οριστεί ημερομηνίες.
Τραμπ: «Δεν με νοιάζει αν έχω συμφωνία ή όχι»
Παρά την ένθερμη διπλωματία που ηγήθηκε ο Γουίτκοφ στο παρασκήνιο, ο Τραμπ υποβάθμισε δημόσια αυτή την εβδομάδα την αναγκαιότητα μιας πυρηνικής συμφωνίας, λέγοντας την Τετάρτη ότι πίστευε ότι μια τέτοια συμφωνία «δεν ήταν απαραίτητη».
«Δεν με νοιάζει αν έχω συμφωνία ή όχι», είπε.
Αν και ο αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε δημόσια να αδιαφορεί για την επίτευξη μιας νέας συμφωνίας μετά την επίτευξη της κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, πολλοί από τους συμβούλους του πιστεύουν ότι η επιδίωξη μιας μακροπρόθεσμης συμφωνίας θα διασφαλίσει και τη μακροβιότητα της κατάπαυσης του πυρός.
Οι όροι που αναπτύχθηκαν στη μυστική συνάντηση του Γουίτκοφ έχουν αποτελέσει αντικείμενο συνεχιζόμενων συζητήσεων μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν μέσω περιφερειακών συνομιλητών – κυρίως των Καταριανών – τις τελευταίες ημέρες. Το Κατάρ έπαιξε επίσης βασικό ρόλο στη διαμεσολάβηση για την εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Ιράν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα και θα συνεργαστεί πολύ στενά με τις ΗΠΑ για να διασφαλίσει ότι οι μάχες μεταξύ τους δεν θα ξαναρχίσουν, πρόσθεσε μία από τις πηγές.
Οι ΗΠΑ ελπίζουν σε συμφωνία μετά τους βομβαρδισμούς
Εντός της κυβέρνησης Τραμπ υπάρχει διάχυτη η ελπίδα ότι μετά τις εξελίξεις των τελευταίων δύο εβδομάδων, το Ιράν είναι πιο πιθανό να αποδεχθεί τους όρους των ΗΠΑ και να σταματήσει τις προσπάθειες για την κατασκευή πυρηνικού όπλου.
Ωστόσο, ειδικοί σε θέματα που αφορούν στο Ιράν προειδοποιούν για το αντίθετο σενάριο, καθώς το ιρανικό καθεστώς ενδέχεται να αποφασίσει πλέον πως χρειάζεται ένα πυρηνικό όπλο.
Νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε νομοσχέδιο για τον τερματισμό της συνεργασίας με τον πυρηνικό οργανισμό του ΟΗΕ (IAEA), γεγονός που υποδηλώνει την πρόθεσή του να απόκρυψη το πυρηνικό του πρόγραμμα.
Πριν από τη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά του Ιράν, δύο εβδομάδες νωρίτερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν είχαν πραγματοποιήσει πέντε γύρους διαπραγματεύσεων με στόχο τη διαμόρφωση ενός νέου πυρηνικού πλαισίου συμφωνίας. Η Ουάσιγκτον είχε ήδη καταθέσει πρόταση στην Τεχεράνη, με το Ιράν να αναμένεται να απαντήσει στον έκτο γύρο συνομιλιών, που είχε προγραμματιστεί να διεξαχθεί στο Ομάν. Οι διαβουλεύσεις αυτές, ωστόσο, ματαιώθηκαν εξαιτίας των ισραηλινών πληγμάτων στο ιρανικό έδαφος.
Το Σάββατο, λίγο πριν οι ΗΠΑ εξαπολύσουν επιθέσεις σε τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, η κυβέρνηση Τραμπ επικοινώνησε με την Τεχεράνη μέσω μεσαζόντων, μεταφέροντας ένα διπλό μήνυμα: πρώτον, ότι τα αμερικανικά πλήγματα θα είναι περιορισμένα, και δεύτερον, ότι οι όροι των ΗΠΑ για μια διπλωματική συμφωνία παραμένουν σαφείς και αμετακίνητοι: μηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου.
Ο Τραμπ ήταν επιφυλακτικός σχετικά με τις προοπτικές μιας συμφωνίας, λέγοντας σε δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση των συνομιλιών με το Ιράν την επόμενη εβδομάδα: «Μπορεί να υπογράψουμε μια συμφωνία, δεν ξέρω».
«Θα μπορούσα να λάβω μια δήλωση ότι δεν πρόκειται να αποκτήσουν πυρηνικά, πιθανότατα θα το ζητήσουμε αυτό», δήλωσε ο Τραμπ σε σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ την Τετάρτη.
Ο αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε ότι η κυβέρνησή του θα ζητήσει το ίδιο είδος δεσμεύσεων που επιδίωξε στις διαπραγματεύσεις με το Ιράν πριν από την πιο πρόσφατη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
«Το μόνο πράγμα που θα ζητούσαμε είναι αυτό που ζητούσαμε και πριν», είπε ο Τραμπ, προσθέτοντας ότι δεν θέλει πυρηνικά.
Εξάλλου, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε την Τετάρτη ότι οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα εξαρτηθεί από την προθυμία του Ιράν να διαπραγματευτεί απευθείας με τις ΗΠΑ, όχι μέσω μεσαζόντων.
«Θα θέλαμε πολύ να έχουμε ειρηνικές σχέσεις με οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο. Και προφανώς αυτό θα εξαρτηθεί από την προθυμία του Ιράν όχι μόνο να εμπλακεί σε ειρηνευτικές διαδικασίες, αλλά και να διαπραγματευτεί απευθείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όχι μέσω μιας τρίτης ή τέταρτης χώρας», δήλωσε ο Ρούμπιο σε συνέντευξη Τύπου μαζί με τον Τραμπ στη Χάγη.
Ο Γουίτκοφ επίσης, δήλωσε την Τετάρτη ότι υπάρχουν «ενδείξεις» ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία.
«Διεξάγουμε συνομιλίες με τους Ιρανούς. Υπάρχουν πολλοί συνομιλητές που επικοινωνούν μαζί μας», δήλωσε στο CNBC. «Νομίζω ότι είναι έτοιμοι».
