Σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας Africanews («Grèce : 10 ans depuis la crise migratoire à Lesbos», 20 Ιουνίου 2025), η Λέσβος σημαδεύτηκε πριν από μια δεκαετία ως το επίκεντρο της μεγαλύτερης προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη. Χιλιάδες άνθρωποι –κυρίως Σύριοι, αλλά και πρόσφυγες από άλλες εμπόλεμες ζώνες– διέσχισαν το Αιγαίο με αυτοσχέδιες βάρκες, καταφθάνοντας στο νησί που απέχει μόλις 10 χιλιόμετρα από τις ακτές της Τουρκίας.
Το αφιέρωμα της Africanews φέρνει στο φως προσωπικές μαρτυρίες, όπως του Σοχέιμπ Σέικ, πακιστανού πρόσφυγα που επέζησε από το επικίνδυνο ταξίδι και σήμερα κατασκευάζει τσάντες από σωσίβια και φουσκωτά σκάφη. Παράλληλα, παρουσιάζει την οδύσσεια των ντόπιων, όπως του ψαρά Στράτου Βαλάμιου, που συμμετείχε σε δεκάδες διασώσεις και αποτυπώνει τον ανθρώπινο πόνο και τη θλίψη των απωλειών. Στην επιστροφή της ηρεμίας, οι τοπικές αρχές διεκδικούν μια νέα ταυτότητα για το νησί: όχι ως τόπου τραγωδίας, αλλά ως προορισμού πολιτισμού, ομορφιάς και ιστορίας.
Το άρθρο μεταφέρει συγκινητικές στιγμές και σκιαγραφεί την προσπάθεια μιας κοινότητας να επουλώσει τις ανοιχτές πληγές της και να ξαναβρεί την ταυτότητά της, ενσωματώνοντας το πρόσφατο παρελθόν στην αναπτυξιακή και πολιτιστική της πορεία:
«Δέκα χρόνια από την προσφυγική κρίση στη Λέσβο: Μνήμες, τραύματα και ένα νησί που προσπαθεί να γυρίσει σελίδα
Πριν από δέκα χρόνια, η Λέσβος αποτέλεσε το επίκεντρο της προσφυγικής κρίσης στην Ευρώπη, καθώς έγινε το πιο πολυσύχναστο σημείο αποβίβασης για Σύρους και άλλους ανθρώπους που διέφευγαν τον πόλεμο, αναζητώντας καταφύγιο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διέσχισαν το Αιγαίο σε αυτοσχέδιες βάρκες από την Τουρκία, η οποία απέχει μόλις 10 χιλιόμετρα από το νησί.
«Περίπλοκο στο σύστημα ασύλου»
Ο Σοχέιμπ Σέικ, πρόσφυγας από το Πακιστάν, είναι ένας από αυτούς που πραγματοποίησαν αυτό το επικίνδυνο ταξίδι. Σήμερα, ζει στη Λέσβο και εργάζεται στο εργαστήριό του κατασκευάζοντας τσάντες από σωσίβια και φουσκωτές βάρκες, υλικά που κάποτε έσωσαν ζωές.
«Τα σύνορα τότε ήταν ανοιχτά. Ήταν σχετικά εύκολο να μετακινηθούν οι πρόσφυγες. Είχα κι εγώ την ευκαιρία να φύγω, αλλά δεν ήξερα πού να πάω ή τι να κάνω, οπότε ένιωθα χαμένος. Τελικά βρήκα δουλειά και έμεινα. Σήμερα όμως είναι πολύ δύσκολο. Τα σύνορα έχουν κλείσει και το σύστημα ασύλου είναι εξαιρετικά περίπλοκο», λέει ο Σοχέιμπ.
Ο ψαράς Στράτος Βαλάμιος συμμετείχε σε πολλές διασώσεις και έχει τιμηθεί διεθνώς για τη δράση του. Θυμάται συγκλονιστικές στιγμές, όπου διέσωζε μητέρες, ενώ τα παιδιά τους πνίγονταν ακριβώς δίπλα του.
«Το πιο σκληρό ήταν όταν υπήρχαν ναυάγια. Μαζεύαμε μωρά που είχαν πνιγεί. Σώζαμε τις μανάδες και τα παιδιά χάνονταν. Και όταν γυρνούσαμε πίσω, η μητέρα μάς έλεγε: ‘Γιατί σώσατε εμένα και αφήσατε το παιδί μου να πνιγεί;’ Χιλιάδες άνθρωποι πνίγηκαν», λέει με πόνο.
Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στην Ελλάδα το διάστημα 2015–2016, με περίπου το 60% να αποβιβάζονται στη Λέσβο. Ωστόσο, οι τοπικές αρχές πλέον θέλουν να προχωρήσουν μπροστά και να αλλάξουν την εικόνα του νησιού.
«Έχουμε περάσει σε μια νέα περίοδο όπου θέλουμε να αναδείξουμε την ομορφιά του τόπου μας και τις δυνατότητες που έχουμε – να μιλάει ο κόσμος για τη Λέσβο για τον πολιτισμό της, την ιστορία, την αρχιτεκτονική της. Όχι μόνο για το προσφυγικό», δηλώνει ο Παναγιώτης Χριστόφας, δήμαρχος Μυτιλήνης.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, πάνω από 1.200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται στη θάλασσα.
Η Λέσβος προσπαθεί να ξαναβρεί την ταυτότητά της, κουβαλώντας όμως βαθιές μνήμες και τραύματα που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή».
