Ως βήμα προς την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μετά τη στασιμότητα που είχε προκαλέσει στις διμερείς σχέσεις η υπόθεση της σύλληψης και φυλάκισης του Φρέντη Μπελέρη γίνεται αντιληπτή η σημερινή επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της Αλβανίας, Ιγκλι Χασάνι, στην Αθήνα, όπου και θα συναντηθεί με τον ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη. Στη διμερή ατζέντα θα βρεθούν οι δυνατότητες ενίσχυσης των διμερών σχέσεων με έμφαση στην οικονομία, στο εμπόριο, στις επενδύσεις, στην ενέργεια, στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό. Η συνάντηση γίνεται λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές της 11ης Μαΐου στην Αλβανία, στις οποίες εξελέγησαν και μέλη της ελληνικής εθνικής μειονότητας.
Για την Αθήνα αυτή η λεπτομέρεια έχει τη σημασία της, καθώς τον Οκτώβριο του 2024 η Ελλάδα συναίνεσε να αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις Ε.Ε. και Αλβανίας, αφού πρώτα εξασφάλισε τις απαραίτητες εγγυήσεις για την κατοχύρωση των περιουσιακών δικαιωμάτων και του καθεστώτος της ελληνικής εθνικής μειονότητας. Τότε η πρώτη δέσμη κεφαλαίων είχε ανοίξει, διότι η Αλβανία είχε δεσμευθεί να υιοθετήσει τους εφαρμοστικούς νόμους για τις εθνικές μειονότητες μέχρι το τέλος του 2024.
Πράγματι, όπως και η «Κ» αποκάλυψε (26 Ιανουαρίου), πριν από το τέλος του έτους το αλβανικό υπουργικό συμβούλιο υιοθέτησε τρεις αποφάσεις με τις οποίες διασφαλίζονται ο ελεύθερος και ατομικός προσδιορισμός, ενώ για πρώτη φορά δεν απαιτείται από τον αιτούντα να προσκομίσει ληξιαρχικά έγγραφα για να τεκμηριώσει το αίτημά του να αναγνωρίζεται ως μειονοτικός, ενώ επίσης για πρώτη φορά ικανοποιήθηκε ένα πάγιο αίτημα της Ελλάδας να συμπεριληφθεί, πέρα από το κριτήριο ύπαρξης τουλάχιστον του 20% του πληθυσμού, και η περίπτωση όπου «παραδοσιακά διαβιοί η μειονότητα» ως προϋπόθεση για το δικαίωμα της χρήσης της ελληνικής γλώσσας.
Δεδομένου ότι κάθε άνοιγμα και κλείσιμο διαπραγματευτικών κεφαλαίων απαιτεί την ομοφωνία των κρατών-μελών της Ε.Ε., η Αθήνα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή και έχει διαμηνύσει προς τα Τίρανα ότι δεν θα αποδεχθεί παρέκκλιση από τα συμφωνηθέντα. Η υιοθέτηση των εκτελεστικών νόμων από την Αλβανία ήταν ουσιαστικά εκκρεμής από το 2017, όταν είχε αναληφθεί αυτή η υποχρέωση από την κυβέρνηση των Τιράνων. Το βήμα αυτό γίνεται αντιληπτό και ως μια ειλικρινής προσπάθεια της Αλβανίας να προχωρήσει ουσιαστικά στην ευρωπαϊκή κατεύθυνση και, ως εκ τούτου, να επιλύσει διαφορές και προβλήματα στις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες της.
Ανάμεσα στις εκκρεμότητες που η Αθήνα επιθυμεί να προωθήσει, περιλαμβάνεται και η οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αλβανία, που επί της ουσίας αποτελεί απλώς ζήτημα πολιτικής βούλησης από μέρους των Τιράνων. Ενα ενδιαφέρον στοιχείο της σημερινής συνάντησης των κ. Γεραπετρίτη και Χασάνι είναι ότι ο υπουργός Ευρώπης και Εξωτερικών της Αλβανίας έχει ζήσει στην Αθήνα για αρκετά χρόνια, όπου και φοίτησε σε ελληνικό σχολείο, γι’ αυτό και μιλάει άπταιστα ελληνικά.
