Οι παγκόσμιες τιμές των βασικών προϊόντων οδεύουν προς τα χαμηλότερα επίπεδα της δεκαετίας του 2020, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για τις αγορές βασικών εμπορευμάτων. Οι διττές δυνάμεις της επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης και της άφθονης προσφοράς πετρελαίου αναμένεται να μειώσουν τις τιμές κατά 12% το 2025 και κατά 5% το 2026.
Η έκθεση για τις Προοπτικές της Αγοράς Εμπορευμάτων δείχνει ότι, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό, οι τιμές των βασικών προϊόντων θα μειωθούν στο μέσο επίπεδο του 2015-2019 τα επόμενα δύο χρόνια, σηματοδοτώντας το τέλος μιας άνθησης των τιμών που τροφοδοτήθηκε από την οικονομική ανάκαμψη λόγω της COVID-19 και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Σύμφωνα με την Τράπεζα, ενώ η πτώση μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση των πληθωριστικών πιέσεων που προκαλούνται από την αύξηση των εμπορικών φραγμών, απειλεί επίσης να σταματήσει την ανάπτυξη στα δύο τρίτα των αναπτυσσόμενων οικονομιών, πολλές από τις οποίες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές βασικών προϊόντων.
«Βλέπουμε τώρα την υψηλότερη αστάθεια των τιμών εδώ και πάνω από 50 χρόνια. Ο συνδυασμός υψηλής αστάθειας και πτώσης των τιμών προκαλεί προβλήματα», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας, Indermit Gill. Ο Gill περιέγραψε τρία επείγοντα βήματα για τις αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να αντέξουν την καταιγίδα: αποκατάσταση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και απελευθέρωση του εμπορίου όπου είναι εφικτό.
Πετρέλαιο, ενέργεια και η επίδραση των ηλεκτρικών οχημάτων
Η Παγκόσμια Τράπεζα σημείωσε ότι οι τιμές της ενέργειας, οι οποίες συνέβαλαν στην ενίσχυση του παγκόσμιου πληθωρισμού το 2022, μειώνονται σταθερά από το 2023 και η τάση αυτή αναμένεται να επιταχυνθεί.
Η μέση τιμή του αργού πετρελαίου Brent προβλέπεται να φτάσει τα 64 δολάρια ανά βαρέλι το 2025 (από 81 δολάρια το 2024), μειώνοντας περαιτέρω τα 60 δολάρια το 2026. Οι τιμές του άνθρακα αναμένεται επίσης να μειωθούν κατά 27% φέτος και κατά 5% το 2026. Αυτό οφείλεται στην αυξανόμενη αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.
Η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου αναμένεται να ξεπεράσει τη ζήτηση κατά 0,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα το 2025, με βασικό παράγοντα την ταχεία άνοδο των ηλεκτρικών οχημάτων.
Σύμφωνα με την έκθεση, στην Κίνα, η οποία αποτελεί πλέον τη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο, πάνω από το 40% των νέων οχημάτων που πωλήθηκαν πέρυσι ήταν ηλεκτρικά ή υβριδικά, σχεδόν τριπλάσιο μερίδιο από το 2021.
Οι τιμές των τροφίμων μειώνονται, αλλά η πείνα παραμένει
Η Τράπεζα προέβλεψε ότι οι τιμές των τροφίμων θα μειωθούν κατά 7% το 2025 και 1% το 2026, αλλά πρόσθεσε ότι η πτώση προσφέρει ελάχιστη ανακούφιση σε περιοχές που έχουν πληγεί από συγκρούσεις. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από 170 εκατομμύρια άνθρωποι σε 22 χώρες αναμένεται να αντιμετωπίσουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια φέτος. Ενώ τα φθηνότερα τρόφιμα μπορεί να μειώσουν το κόστος για τους οργανισμούς βοήθειας, δεν θα διορθώσουν τις βαθύτερες αιτίες της πείνας.
Εν τω μεταξύ, ο χρυσός είναι η εξαίρεση σε αυτήν την πρόβλεψη, καθώς οι τιμές αναμένεται να σημειώσουν νέο ρεκόρ το 2025 πριν σταθεροποιηθούν, καθώς η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η αποστροφή των επενδυτών για το ρίσκο διατηρούν τη ζήτηση υψηλή. Το κίτρινο μέταλλο προβλέπεται να διαπραγματευτεί περίπου 150% πάνω από τον πενταετή μέσο όρο του πριν από την πανδημία.
Τα βιομηχανικά μέταλλα, από την άλλη πλευρά, οδεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η ασθενής ζήτηση, οι πιεσμένες αγορές ακινήτων της Κίνας και οι παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις αναμένεται να μειώσουν τις τιμές τα επόμενα δύο χρόνια.
Ταχύτερος ο μέσος κύκλος άνθησης-ύφεσης στις αγορές εμπορευμάτων
Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί ότι οι ακραίες διακυμάνσεις των τιμών της δεκαετίας του 2020 μπορεί να μην είναι τυχαίες. Μεταξύ της COVID-19, των γεωπολιτικών κρίσεων και των κλιματικών σοκ, ο κύκλος άνθησης-ύφεσης στις αγορές εμπορευμάτων έχει γίνει ταχύτερος και πιο ανατρεπτικός. Ο μέσος κύκλος, που διαρκούσε περίπου τέσσερα χρόνια, έχει πλέον μειωθεί στο μισό σε διάρκεια.
Ο Αναπληρωτής Επικεφαλής Οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ayhan Kose, πρόσθεσε ότι αυτή μπορεί να είναι η νέα κανονικότητα, προτρέποντας τις αναπτυσσόμενες οικονομίες να δημιουργήσουν δημοσιονομικά αποθέματα ασφαλείας και να επενδύσουν σε ισχυρούς θεσμούς για να ξεπεράσουν την αστάθεια.
