ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ανεβάζει «στροφές» η Ευρωπαϊκή Ενωση σε σχέση με τις κοινές προσπάθειες ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας, εν μέσω των αυξανόμενων ρωσικών απειλών. Μόλις επτά μήνες μετά την παρουσίαση της «Λευκής Βίβλου» για την άμυνα, η Κομισιόν παρουσίασε χθες τον «οδικό χάρτη» 2030 «για τη διατήρηση της ειρήνης και την ετοιμότητα της Αμυνας» ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την ερχόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες, όπου οι «27» θα κληθούν να λάβουν αποφάσεις σχετικά με τις κοινές τους αμυντικές προσπάθειες και την κάλυψη των «κενών» σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
Πρόκειται για σχέδιο που αφορά «τη διατήρηση της ειρήνης», σύμφωνα με την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας. Επειδή η Ρωσία «δεν έχει την ικανότητα να εξαπολύσει επίθεση στην Ε.Ε. σήμερα, θα μπορούσε όμως να προετοιμαστεί τα επόμενα χρόνια. Και ο κίνδυνος δεν θα εξαφανιστεί, ακόμα και εάν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία», τόνισε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου.
Το έγγραφο, βασικά σημεία του οποίου παρουσίασε η «Κ» την Τετάρτη, εξετάζει τέσσερις «εμβληματικές πρωτοβουλίες»: το ευρωπαϊκό τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών, που θα συμπληρώνει την επιτήρηση της ανατολικής πτέρυγας, την ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας καθώς και την ευρωπαϊκή διαστημική ασπίδα. Οσον αφορά το «τείχος», που πλέον χαρακτηρίζεται «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία άμυνας μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), επισημαίνεται ότι πριν από τα τέλη του 2027 θα πρέπει να είναι «πλήρως λειτουργικό».
Ευρωπαϊκό τείχος μη επανδρωμένων αεροσκαφών, επιτήρηση της ανατολικής πτέρυγας, ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας και ευρωπαϊκή διαστημική ασπίδα.
Το κείμενο κάνει, άλλωστε, ευθεία αναφορά στις πρόσφατες, «επανειλημμένες παραβιάσεις εναέριου χώρου των κρατών-μελών της Ε.Ε.», που «κατέδειξαν τον επείγοντα χαρακτήρα της δημιουργίας μιας ευέλικτης, τελευταίας τεχνολογίας ευρωπαϊκής ικανότητας αντιμετώπισης των drones». Tο σύστημα «θα βασιστεί σε ένα δίκτυο αντι-drones, που θα σχεδιαστεί για να προσαρμοστεί για σκοπούς διπλής χρήσης και να βοηθήσει ως προς την αντιμετώπιση απειλών (…), σε κάθε σύνορο της Ε.Ε., πέραν της ανατολικής πτέρυγας». Η τελευταία αναφορά αποτελεί την απάντηση της Κομισιόν στις ενστάσεις, κυρίως, της Ελλάδας και της Ιταλίας, που στην πρόσφατη σύνοδο στην Κοπεγχάγη έθεσαν θέμα προστασίας όλων των συνόρων του «μπλοκ». Εξηγείται παράλληλα ότι το σύστημα θα χρησιμοποιηθεί και για την αντιμετώπιση «της εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού και του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος».
Εξηγώντας περαιτέρω η Κάγια Κάλας ανέφερε ότι «αρχικά το τείχος αφορούσε την ανατολική πτέρυγα, αλλά τα κράτη-μέλη που δεν είναι εκεί ανέφεραν ότι drones μπορούν να έρθουν από τη θάλασσα (…)», επομένως, «στην πραγματικότητα, χρειαζόμαστε το τείχος για την άμυνα όλων, και γι’ αυτό αλλάξαμε την ιδέα και στο έγγραφο».
Και η ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας αφορά συνολικά την αμυντική προστασία και των «27». Πρόκειται για «πολυεπίπεδη ασπίδα αεροπορικής και πυραυλικής άμυνας, που περιλαμβάνει τους απαραίτητους αισθητήρες, προστατεύει από το πλήρες φάσμα των αεροπορικών απειλών και είναι πλήρως διαλειτουργική με το σύστημα διοίκησης και ελέγχου του ΝΑΤΟ».
Το έγγραφο ξεκαθαρίζει, ως προς τις σχετικές ενστάσεις που εξέφρασαν αρκετές πρωτεύουσες στη σύνοδο της Κοπεγχάγης, ότι η άμυνα παραμένει «εθνική αρμοδιότητα» και η υιοθέτηση των μέτρων θα είναι σε εθελοντική βάση. Ο «οδικός χάρτης» δεν αναφέρεται σε νέα κονδύλια, παρά μόνον στο χρηματοδοτικό «εργαλείο» δανειοδότησης SAFE, συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ και στη ρήτρα «διαφυγής» από το δημοσιονομικό πλαίσιο του συμφώνου σταθερότητας, που έχουν ήδη επιλέξει 16 κράτη-μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Σε κάθε περίπτωση, θα παρουσιάζονται δύο φορές τον χρόνο εκθέσεις προόδου σχετικά με την υλοποίηση των πρότζεκτ, όπως εξήγησε ο αρμόδιος επίτροπος Αντριους Κουμπίλιους. Ο «οδικός χάρτης», πάντως, φαίνεται ότι αποτελεί εγχειρίδιο χρήσης για τα κράτη-μέλη και όχι ένα σημαίνον έγγραφο, όπως αρχικά επιδίωκε η πρόεδρος της Κομισιόν.
