Φόρτωση Text-to-Speech…
Η παρουσία των πρώην συντρόφων της κατακερματισμένης πλέον Αριστεράς στο θέατρο Παλλάς ήταν δεδομένο εξαρχής ότι θα ήταν άβολη. Τα χαμόγελα των παλιών στελεχών της Νέας Αριστεράς και του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς προσπαθούσαν να περάσουν μέσα από ένα σμήνος οπαδών του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ήταν εμφανώς αμήχανα, παγωμένα στα πρόσωπά τους σαν μάσκα.
Ακόμη πιο αμήχανες ήταν οι στιγμές που ακολούθησαν, όταν οι άλλοτε υπουργοί των κυβερνήσεων Τσίπρα προσπαθούσαν να βρουν τη θέση που είχε κρατηθεί γι’ αυτούς στον εξώστη. Σε αυτή την απόσταση είχαν συμβολικά εξοριστεί για να δουν την παρουσίαση ενός βιβλίου που δεν διαβάζεται μόνο ως αυτοβιογραφία του συγγραφέα του, αλλά και ως νεκρολογία του ΣΥΡΙΖΑ, δέκα χρόνια και επτά διασπάσεις μετά την εκλογική του νίκη.
Παρουσιολόγιο
Η Eφη Αχτσιόγλου ήξερε ότι η παρουσία της στο Παλλάς θα «διαβαζόταν» σε αντίστιξη με την επιεικώς άστοργη αναφορά που της επιφύλασσε ο Τσίπρας στην «Ιθάκη». Ηξερε ότι όχι μόνο στην απόφασή της να παραστεί, αλλά και στην παραμικρή της κίνηση θα δινόταν πολιτική σημασία. Τόσο η ίδια όσο και τα περισσότερα στελέχη της Νέας Αριστεράς επέλεξαν να δηλώσουν παρόντα, δίνοντας έτσι το σήμα ότι θα ήθελαν να ακολουθήσουν και στο επόμενο βήμα του πρώην πρωθυπουργού. Η δικαιολογία που έδιναν ήταν, βέβαια, πιο συγκρατημένη: Το βιβλίο που παρουσιαζόταν είναι, όπως έλεγαν, και η δική τους ιστορία. Και μάλιστα η ιστορία της πολιτικής τους ενηλικίωσης, αφού το 2015 ήταν για τους σαραντάρηδες του ΣΥΡΙΖΑ η αφετηρία της σταδιοδρομίας τους.
Τα «δικά του παιδιά» γύρισαν πίσω, όμως ο ίδιος ο Τσίπρας τους επιφύλασσε κι άλλη πατρική σκληρότητα, αφού επανέλαβε από το βήμα –χωρίς ονόματα αυτή τη φορά– την κριτική στην αποτυχία τους να ανασυντάξουν τον προοδευτικό χώρο μετά την παραίτησή του, χρεώνοντάς τους «εγωισμούς, φιλοδοξίες, αποσκιρτήσεις, μεταπηδήσεις».
Στελέχη της Νέας Αριστεράς λένε ότι θα παρακολουθούν στενά και «θα εκτιμήσουν συλλογικά» τις επόμενες κινήσεις Τσίπρα. Σημασία έχει, όπως τονίζουν, «να ενώσουμε δυνάμεις και να καταλήξουμε σε κοινό ψηφοδέλτιο».
Οταν η Eφη Αχτσιόγλου έφθασε στον εξώστη, οι μπροστινές θέσεις ήταν ήδη πιασμένες, έτσι κάθισε πίσω από την (πρώην κασσελακική) Δώρα Αυγέρη, δίπλα στην έτερη βουλευτή της Νέας Αριστεράς, Θεανώ Φωτίου, και βούλιαξε στην κόκκινη, βελούδινη θέση μέχρι να τελειώσει η εκδήλωση και να φύγει αθόρυβα.
Λίγο ζαλισμένοι ακόμη από όσα άκουσαν, οι περισσότεροι από τους παλιούς συντρόφους συνέχισαν το βράδυ τους στο γνωστό στέκι των στελεχών της Αριστεράς, Low Profile. Μπορεί να μην είχαν μάθει ποιο χρώμα θα διαλέξει ο Αλέξης Τσίπρας για το νέο του κόμμα, αλλά είχε καταφέρει ήδη να βάλει τα συναισθήματα των πρώην στενών συνεργατών του στο κόκκινο: θυμός, απογοήτευση και προβληματισμός: Τι σήμαινε η ταπεινωτική ταξιθεσία; Δεν θέλει κανέναν τους μαζί του στο νέο εγχείρημα; Ή τους θέλει μόνο υποταγμένους; Λίγα μέτρα πιο κάτω, σε πιο κυριλέ στέκι, στο wine bar By the Glass, η ομάδα Τσίπρα γιόρταζε την επιτυχημένη εκδήλωση.
Η Αχτσιόγλου απείχε από τις συνάξεις. Προτίμησε να μεταβολίσει την εμπειρία του Παλλάς δίχως αλκοόλ. Εχει άλλωστε δείξει ανθεκτικότητα στις πολιτικές τοξίνες τα τελευταία δύο χρόνια. Εχοντας βρεθεί στο επίκεντρο μιας σκληρής προεκλογικής διαδικασίας για τις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια μιας ακόμη πιο δύσκολης συνύπαρξης επί προεδρίας Στέφανου Κασσελάκη και μιας διάσπασης, φαίνεται ότι μπορεί να διαχειριστεί την κριτική Τσίπρα χωρίς συναισθηματισμούς. Ρεαλιστικά και με γερό στομάχι.
Σημασία γι’ αυτήν έχει η επόμενη ημέρα και η προσπάθεια για συγκρότηση μετώπου των δυνάμεων που κινούνται στον προοδευτικό χώρο. Ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε ξεκάθαρα την πρόθεσή του να επιστρέψει στην κεντρική πολιτική σκηνή και να κάνει κόμμα. Oσον αφορά το πολιτικό πλαίσιο της ομιλίας του και τα ζητήματα που τέθηκαν για την ακρίβεια, τις ανισότητες, τα σκάνδαλα, την απαξίωση του κράτους δικαίου και τη στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, δύσκολα θα μπορούσε ένας άνθρωπος από τον χώρο της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς να διαφωνήσει μαζί του. Επίσης, το βιβλίο και η παρουσίαση ξαναέβαλαν στο τραπέζι μια αφήγηση για την περίοδο 2015-19, επιχειρώντας να δικαιώσει και όσους αισθάνονται ότι η στράτευσή τους σε αυτή την προσπάθεια έχει συκοφαντηθεί.
Ομως και η κριτική που ασκήθηκε στον προοδευτικό χώρο δεν ήταν κάτι που δεν έχουν αντιληφθεί ήδη τα στελέχη της. Ολοι οι παίκτες έχουν ευθύνη για τη σημερινή κατάσταση, ξεκαθαρίζουν στελέχη του κόμματος της Νέας Αριστεράς. Θα παρακολουθούν, λένε, στενά και «θα εκτιμήσουν συλλογικά» τις επόμενες κινήσεις του πρώην πρωθυπουργού, που άλλωστε, όπως αναφέρουν, τους αφορούν, εφόσον έχουν ως σκοπό την αναδιάταξη του σκηνικού στην Κεντροαριστερά για να μπορέσει να υπάρξει αντίπαλο μέτωπο στη Νέα Δημοκρατία.
Οπως τονίζεται, όταν θέλεις να κάνεις συμμαχίες και μέτωπα δεν ξεκινάς με προνομιακούς συνομιλητές ή αποκλεισμούς. Τα στελέχη του κόμματος επισημαίνουν πως προσπαθούν να μιλούν προγραμματικά και πολιτικά, χωρίς να προτάσσουν προσωπικές φιλοδοξίες. Σημασία στο τέλος της ημέρας έχει, όπως τονίζουν, «να ενώσουμε δυνάμεις και να καταλήξουμε σε ένα κοινό ψηφοδέλτιο».
Το παρελθόν που δεν παρέρχεται
Το χειρότερο για όλους είναι να μπει ο καθένας σε μια λογική αυτοδικαίωσης, δεν είναι αυτό το κρίσιμο, ανέφερε στέλεχος του κόμματος. Το ζήτημα είναι το προγραμματικό, εκεί κρίνονται τα πολιτικά εγχειρήματα, δεν κρίνονται σε κοινό απολογισμό του παρελθόντος. Ποτέ κανένα ενωτικό εγχείρημα δεν έγινε γιατί όλοι συμφώνησαν στον απολογισμό του παρελθόντος.
Η Εφη Αχτσιόγλου είχε ήδη βρεθεί στο επίκεντρο της συζήτησης μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, καθώς μάλλον δέχεται την πιο σκληρή κριτική από τον πρώην πρωθυπουργό για την απόφασή της να μην πάρει το «δαχτυλίδι» από τον ίδιο, αλλά και στη συνέχεια για το πώς διεξήγαγε την προεκλογική εκστρατεία της.
H πρόταση του Αλέξη Τσίπρα για να τον διαδεχόταν ως επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ ενόψει της νέας αναμέτρησης του Ιουνίου έγινε όπως περιγράφεται στο βιβλίο, ξεκαθάρισε η ίδια. Η Εφη Αχτσιόγλου πήγε σε εκείνη τη συνάντηση χωρίς να γνωρίζει τι επρόκειτο να ακούσει και αιφνιδιάστηκε πλήρως. Εξαρχής είχε μια σαφή πολιτική εκτίμηση ότι μια τέτοια βεβιασμένη αλλαγή εν κινήσει, και μάλιστα έπειτα από συντριπτική ήττα, δεν θα βοηθούσε τον χώρο και δεν θα έφερνε αποτέλεσμα.
Εξήγησε στον Τσίπρα ότι σε εκείνη τη φάση δεν θα έπρεπε να παραιτηθεί, καθώς αυτό θα έστελνε περισσότερο ένα σήμα αποδιοργάνωσης, παρά ανανέωσης, όπως το σκεφτόταν αυτός. Δεδομένου μάλιστα ότι εξελισσόταν ήδη μια έντονη εσωκομματική κρίση, όπως περιγράφεται και στο βιβλίο, μια τέτοια αλλαγή περισσότερο θα επιδείνωνε την κρίση παρά θα την εκτόνωνε. Οπως φάνηκε, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε πολύ πιο δομικά προβλήματα από το πρόσωπο στη βιτρίνα. Ο πρώην πρωθυπουργός είχε διαφορετική εκτίμηση.
Η Αχτσιόγλου δεν διαψεύδει ότι, για να δικαιολογήσει την άρνησή της, επικαλέστηκε την οικογένειά της και τις δυσκολίες που θα είχε να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις της προεδρίας και στις ανάγκες του μικρού παιδιού της. Σε τέτοιες στιγμές, όταν δέχεσαι μια τέτοια πρόταση και πρέπει να λάβεις μια απόφαση σε λίγες ώρες, σκέφτεσαι άλλωστε όλες τις δυσκολίες.
Η πλευρά της Αχτσιόγλου θεωρεί ότι σεβάστηκε τον Τσίπρα και δεν τον εργαλειοποίησε ως όπλο στην εσωκομματική αντιπαράθεση – η ίδια δεν έλεγε ότι είναι η εκλεκτή του, ούτε έβγαζε στη δημοσιότητα διαλόγους τους.
Ηταν μια εύλογη ανησυχία που την είχε και στη συνέχεια, πριν αποφασίσει να κατέβει στις εσωκομματικές εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ, και γι’ αυτό καθυστέρησε αρκετά να ανακοινώσει και τότε την υποψηφιότητά της.
Ομως, η απόφαση τελικά ήταν καθαρά πολιτική, στη λογική ότι ο αιφνιδιασμός θα θόλωνε ακόμη περισσότερο τον προσανατολισμό του ηττημένου κόμματος.
Οπως αναφέρει στέλεχος από την ομάδα κοντά στην Εφη, «προκύπτει από το βιβλίο ότι κόντρα σε όλη την προπαγάνδα που υπήρχε στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ για μια ομάδα που είχε στόχο να φάει τον Τσίπρα, ούτε ο Αλέξης (Χαρίτσης) ούτε η Εφη είχαν καν σκεφτεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, άρα πολύ περισσότερο δεν είχαν προετοιμάσει ένα τέτοιο σενάριο».
Εκ των υστέρων, ούτε η ίδια ούτε οι πιο κοντινοί της σύντροφοι, με τους οποίους δημιούργησε τη Νέα Αριστερά, φαίνεται να έχουν μετανιώσει για εκείνη την απόφαση. Αλλωστε, τις αποφάσεις τις παίρνεις εκείνη τη στιγμή, με τα δεδομένα που έχεις. Τώρα, με την απόσταση του χρόνου, μπορεί να φαίνεται πειστική η κατηγορία ότι προστάτευσε το προσωπικό πολιτικό της κεφάλαιο από μια αναπόφευκτη πολιτική ήττα. Ομως, ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η θυσία της θα είχε αλλάξει, έστω και λίγο, το αποτέλεσμα;
Ποιος απέρριψε ποιον
Στη συνέχεια, ήρθαν η περαιτέρω υποχώρηση των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ, η παραίτηση Τσίπρα και οι εσωκομματικές εκλογές. Η απόφαση της Εφης να κατέβει ελήφθη μέσα από συλλογική διαδικασία. Οι εσωκομματικές εκλογές έλαβαν ένα χαρακτήρα έντονης τοξικότητας. Ο πρώην πρωθυπουργός περιγράφει στο βιβλίο του πως αποφάσισε να μείνει ουδέτερος. Περιγράφει ως σωστή την απόφαση του επιτελείου Κασσελάκη «να πουλήσει Τσίπρα», ενώ τα «δικά του παιδιά», όπως τα αποκαλεί, αποσιωπούσαν ακόμα και το όνομά του.
«Δικό του το βιβλίο, δική του η εκτίμηση», λέει η άλλη πλευρά. Η πλευρά της Αχτσιόγλου θεωρεί, αντιθέτως, ότι σε εκείνη τη φάση σεβάστηκε τον Τσίπρα και δεν τον εργαλειοποίησε ως όπλο στην εσωκομματική αντιπαράθεση. Ταυτόχρονα, σε όλη την προεκλογική εκστρατεία της υποστήριζε πολιτικά το έργο και τα πεπραγμένα της διακυβέρνησης 2015-19, που άλλωστε ήταν και δικό της έργο. Δεν έλεγε όμως ότι είναι η εκλεκτή του, ούτε έβγαζε στη δημοσιότητα διαλόγους τους.
Η φήμη για το sms
Κεντρικό ζήτημα στη σύντομη και τοξική προεκλογική εκστρατεία ήταν το αν υπήρξε εκβιαστικό sms της Αχτσιόγλου προς τον Τσίπρα να παραιτηθεί μετά την εκλογική ήττα. Στη φήμη αυτή είχε επενδύσει η πλευρά Κασσελάκη και τα τρολ που τη στήριζαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να αμφισβητήσει τον κομματικό πατριωτισμό της πρώην υπουργού.
Η διάψευση ήρθε τελικά μέσω άρθρου του στενού συνεργάτη του Τσίπρα Θανάση Καρτερού στην «Αυγή». «Τώρα όλοι ξέρουν πια ότι είναι ψέμα. Τότε, όμως, δημιούργησε μια πραγματική δυναμική», αναφέρει στέλεχος της ομάδας που τότε βρισκόταν στο επιτελείο Αχτσιόγλου. «Με τον τρόπο που έγινε και στον χρόνο που έγινε η διάψευση, δεν βοήθησε να ακυρωθεί η λάσπη που στο τέλος της ημέρας είναι πληγή για έναν ολόκληρο χώρο. Δείχνει ότι είμαστε ευάλωτοι. Ενας πολιτικός οργανισμός θα έπρεπε να έχει θωρακιστεί απέναντι σε αυτά».
Μπορεί να μιλάει κανείς σήμερα για «χώρο» – για «έναν» πολιτικό οργανισμό; Θα φανεί από το αν ο Τσίπρας θέλει να μείνει μόνος του στη σκηνή, απολαμβάνοντας τα αμήχανα βλέμματα του εξώστη. Οι παραγκωνισμένοι δεν φαίνεται να έχουν άλλη επιλογή από το να τον περιμένουν.
