Η τύχη της Κριμαίας βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της παγκόσμιας διπλωματίας, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ, παρουσίασε σχεδόν ως δεδομένη την παραχώρησή της στη Ρωσία, ως βασικό αντάλλαγμα για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας. Τις επιπτώσεις από την δημοσιοποίηση της θέσης αυτής, εξηγεί μιλώντας στο CNN Greece, o Θεόδωρος Τσίκας, Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος.
Σε συνέντευξή του στο περιοδικό TIME στις 26 Απριλίου 2025, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Μια δίκαιη και ρεαλιστική ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι η Κριμαία ήταν πάντα “ιδιαίτερη” για τη Ρωσία. Αν θέλουμε να τελειώσει αυτός ο πόλεμος γρήγορα και χωρίς πυρηνικές απειλές, πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά την αποδοχή της πραγματικότητας στην Κριμαία».
Την επόμενη ημέρα, κατά την άτυπη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο αεροδρόμιο του Νιου Τζέρσεϊ, πριν αναχωρήσει για την Ουάσιγκτον, ο Τραμπ ενίσχυσε τη θέση του:
«Πρέπει να είμαστε έξυπνοι. Δεν μπορούμε να παριστάνουμε ότι η Ρωσία θα εγκαταλείψει την Κριμαία. Δεν θα γίνει ποτέ αυτό χωρίς μια παγκόσμια καταστροφή. Η Ουκρανία μπορεί να κερδίσει πολλά, αλλά πρέπει να υπάρχει συμβιβασμός. Η ειρήνη είναι εφικτή αν σκεφτούμε λογικά και αφήσουμε πίσω τις ψευδαισθήσεις».
Οι δηλώσεις του προκάλεσαν άμεσες και έντονες αντιδράσεις.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε διάγγελμά του το βράδυ της Κυριακής, απάντησε:
«Η Κριμαία είναι Ουκρανία. Δεν πουλάμε ούτε εκατοστό της γης μας. Κανένας ηγέτης, όσο ισχυρός κι αν είναι, δεν έχει το δικαίωμα να διαπραγματευτεί την κυριαρχία μας».
Από τη Μόσχα, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτήρισε τις τοποθετήσεις Τραμπ «μια πολύ πιο ώριμη και εποικοδομητική προσέγγιση» και υποστήριξε ότι «η επιστροφή της Κριμαίας στη Ρωσία ήταν νόμιμη, οριστική και μη αναστρέψιμη».
Στις Βρυξέλλες, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε “βαθιά ανησυχία” για κάθε απόπειρα «νομιμοποίησης της παρανομίας», ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πως «η ακεραιότητα της Ουκρανίας είναι αδιαπραγμάτευτη».
Τσίκας: Εφιαλτική προοπτική για την ανθρωπότητα
Ως μια εξαιρετικά δύσκολη, χαρακτήρισε την κατάσταση που διαμορφώνεται γύρω από την Κριμαία, ο Θεόδωρος Τσίκας, Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος, μιλώντας στο CNN Greece.
«Με βάση το διεθνές δίκαιο, οτιδήποτε νομιμοποιεί προϊόν κατάκτησης θέτει σε κίνδυνο το οικοδόμημα που έχει στηθεί αμέσως μετά το B’ Παγκόσμιο Πόλεμο», επισημαίνει.
O Θόδωρος Τσίκας, Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος
Τονίζει παράλληλα ότι: «Η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη που μπορεί να παραπέμψει στην ενθάρρυνση διαφόρων επιθετικών παραγόντων στον κόσμο να κάνουν το ίδιο, δηλαδή ο κάθε επιτιθέμενος όχι μόνο θα βρίσκει άνεση να επιτεθεί και να κατακτήσει εδάφη, αλλά θα απαιτεί μετά από ένα χρονικό διάστημα τη νομιμοποίηση των ενεργειών του αυτών».
Υπενθυμίζοντας ότι «κατεχόμενα εδάφη υπάρχουν σε όλο τον κόσμο», όπως στην Κύπρο, τα Παλαιστινιακά Εδάφη, την πρώην Ισπανική Σαχάρα, ο Θ. Τσίκας, ξεκαθαρίζει ότι τα κατεχόμενα εδάφη, «δεν έχουν αναγνωριστεί διπλωματικά, δηλαδή νομικά από τις άλλες χώρες και από συνολικά τη διεθνή κοινότητα».
«Είναι άλλο να υπάρχουν κατεχόμενα εδάφη που προκύπτουν από διάφορες συγκρούσεις και είναι διαφορετικό πράγμα η νομιμοποίηση των κατακτήσεων αυτών, εκεί πρέπει να μπει μια κόκκινη γραμμή».
Παράλληλα, ξεκαθαρίζει ότι ακόμη και αν γίνει αποδεκτή η πρόταση Τραμπ για την Κριμαία, αυτή δεν κατοχυρώνει τίποτα:
«Ακόμα κι αν μία χώρα, στην περίπτωσή μας η Ουκρανία, δεχθεί υπό το κράτος ή την απειλή βίας να αναγνωρίσει εδάφη, αυτό θεωρείται άκυρο και μπορεί μετά από χρόνια, είτε η ίδια η Ουκρανία, είτε άλλο τρίτο μέρος, να αμφισβητήσει τη διευθέτηση αυτή», αναφέρει.
Η κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία
Η Κριμαία αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας στη μεταψυχροπολεμική εποχή.
Τον Φεβρουάριο του 2014, εν μέσω πολιτικής κρίσης στο Κίεβο και της ανατροπής του φιλορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, ρωσικές δυνάμεις χωρίς διακριτικά εμφανίστηκαν ξαφνικά στην Κριμαία και κατέλαβαν στρατηγικά σημεία.
Ρώσοι στρατιώτες έξω απο την βάση του ουκρανικού ναυτικού στην Φεοντοσία της Κριμαίας την Κυριακή 23 Μαρτίου 2014. Η βάση αυτή σήμερα διλοξνεί μονάδες του Ρωσικού πολεμικού ναυτικού.
AP Photo/ Pavel Golovkin
Στις 16 Μαρτίου 2014, υπό ρωσική εποπτεία και με καταγγελίες για νοθεία, οργανώθηκε δημοψήφισμα στο οποίο η συντριπτική πλειοψηφία φέρεται να ψήφισε υπέρ της ένωσης με τη Ρωσία.
Μόλις δύο ημέρες αργότερα, στις 18 Μαρτίου, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε επίσημα την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Η διεθνής κοινότητα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν αναγνώρισε ποτέ την προσάρτηση. Οι ΗΠΑ, η ΕΕ και άλλες χώρες επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία, οι οποίες ωστόσο απέτυχαν να ανατρέψουν τα τετελεσμένα.
Η Κριμαία ως διαπραγματευτικό χαρτί
Η στρατηγική σημασία της Κριμαίας είναι τεράστια. Η χερσόνησος ελέγχει τη θαλάσσια πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα, φιλοξενεί τη βάση του ρωσικού στόλου στη Σεβαστούπολη και αποτελεί κρίσιμο κρίκο στη στρατιωτική και ενεργειακή στρατηγική της Ρωσίας.
Πλοία του Ρωσικού στόλου της Βαλτικής, αγκυροβολημένα στην Σεβαστούπολη, τον Μάρτιο του 2014.
AP Photo/Andrew Lubimov
Για τη Μόσχα, η Κριμαία δεν είναι διαπραγματεύσιμη — θεωρείται πλέον αναπόσπαστο τμήμα της επικράτειάς της, συναισθηματικά και γεωπολιτικά.
Για την Ουκρανία, η απώλεια της Κριμαίας συνιστά βαθιά εθνική ταπείνωση και παραβίαση της εδαφικής της ακεραιότητας.
Η Κριμαία λειτουργεί σήμερα ως το βασικό «σκληρό νόμισμα» στα παρασκηνιακά παζάρια για την ειρήνη: Μια έμμεση αποδοχή της ρωσικής κυριαρχίας ενδέχεται να διευκολύνει τη σύναψη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ή συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας.
Αντίθετα, η επιμονή για επιστροφή της Κριμαίας στην Ουκρανία καθιστά σχεδόν αδύνατη κάθε προοπτική συμφωνίας.
Πάντως ο Θ. Τσίκας, είναι ξεκάθαρος: Οι εξελίξεις διαμορφώνουν μια «εφιαλτική προοπτική, για την ανθρωπότητα διότι καταρρέουν όλοι οι περιορισμοί, όλοι οι κανόνες τους οποίους όλοι μαζί είχαμε αποφασίσει ότι θα τηρούμε».
