Ολοκληρωμένη εισήγηση οι εθνικές εκλογές του 2027 να διεξαχθούν με ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο για όλα τα κόμματα, όπως εφαρμόστηκε στην περίπτωση της επιστολικής ψήφου, προετοιμάζει, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες της «Κ», ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος.
Η εισήγηση αναμένεται να γίνει δεκτή και να προωθηθεί από την κυβέρνηση, καθώς ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης φέρεται να ήταν απόλυτα ικανοποιημένος από το πώς εξελίχθηκε η διαδικασία με την επιστολική ψήφο στις πρόσφατες ευρωεκλογές.
Στην προκειμένη περίπτωση, ωστόσο, πρόκειται για ένα πολύ μεγαλύτερο βήμα, καθώς αυτή τη φορά τα ενιαίο ψηφοδέλτιο δεν θα εφαρμοστεί σε ένα «ειδικό κοινό», όπως είναι οι Ελληνες του εξωτερικού, αλλά στο σύνολο της χώρας για όλους τους ψηφοφόρους, που προσέρχονται στις κάλπες με φυσική παρουσία.
Το σκεπτικό έχει βασική πηγή την εξοικονόμηση εκατομμυρίων φύλλων χαρτιού, αλλά και χρημάτων για όλα τα κόμματα, καθώς είναι υπολογισμένο πως στις εθνικές εκλογές συντελείται τεράστια σπατάλη. Ας δούμε αναλυτικά τα δεδομένα.
Η διαδικασία
Σύμφωνα με το σκεπτικό, το νέο ψηφοδέλτιο των εθνικών εκλογών θα είναι πανομοιότυπο με εκείνο της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές. Δηλαδή θα είναι ενιαίο, καθώς στην πρώτη του όψη θα έχει τους συνδυασμούς από όλα τα κόμματα, αλλά και τους συνασπισμούς κομμάτων που κατέρχονται στις εκλογές, όπου οι εκλογείς θα βάζουν σταυρό στο κόμμα που θέλουν.
Στη δεύτερη σελίδα θα υπάρχουν η εκλογική περιφέρεια που είναι κάθε εκλογικό τμήμα και αριθμοί. Στους αριθμούς θα αντιστοιχούν οι υποψήφιοι βουλευτές που θα αναγράφονται σε ένα βιβλιαράκι το οποίο θα παίρνουν οι εκλογείς. Π.χ., αν κάποιος ψηφίζει στην Αρκαδία και επιλέξει να ψηφίσει ΚΚΕ, λαμβάνει μαζί με το ψηφοδέλτιο ένα βιβλιαράκι που θα του λέει ποιος υποψήφιος τοπικός βουλευτής αντιστοιχεί σε κάθε αριθμό. Ετσι θα επιλέγει τον αριθμό που αντιστοιχεί στον τάδε υποψήφιο βουλευτή του κόμματος και ρίχνοντας το ψηφοδέλτιο στην κάλπη θα δίνει πίσω το βιβλιαράκι. Σημειωτέον, το κάθε έντυπο θα περιλαμβάνει μόνο τους υποψηφίους κάθε νομού και όχι όλης της επικράτειας, ώστε να είναι πιο εύχρηστο και να μη γίνονται λάθη από τους ψηφοφόρους.
Στη μια σελίδα του ψηφοδελτίου θα αναγράφονται τα κόμματα και στην πίσω όψη αριθμοί για κάθε υποψήφιο βουλευτή, με την αντιστοίχιση να περιλαμβάνεται σε βιβλιαράκι που θα παίρνουν οι εκλογείς.
Η αριθμητική δεν αφήνει περιθώρια για την ορθότητα της προωθούμενης απόφασης, καθώς σε κάθε εκλογική αναμέτρηση «δαπανώνται» τόνοι χαρτιού και πολλά χρήματα. Εφόσον υποθέσουμε πως στις εκλογές συμμετέχουν περίπου 25 κόμματα, τα εκλογικά τμήματα σε όλη τη χώρα είναι περίπου 21.000 –στις εκλογές του 2023 είχαμε 21.634– και το κάθε εκλογικό τμήμα έχει κατά μέσον όρο 400 εκλογείς, τότε ο αριθμός των ψηφοδελτίων που τυπώνονται είναι εξωπραγματικός και φτάνει σχεδόν τα 210 εκατ. ψηφοδέλτια, από τα οποία πέφτουν στην κάλπη περίπου μόλις τα 6 εκατ. Δηλαδή, πάνω από 200 εκατ. φύλλα χαρτιού πετάγονται στα σκουπίδια.
Την ίδια ώρα το κόστος που δαπανούν τα κόμματα υπολογίζεται, με συντηρητικές προβλέψεις, περίπου σε 100.000 ευρώ, καθώς κάθε κόμμα χρειάζεται να τυπώσει περίπου 10 εκατ. ψηφοδέλτια. Η μετάβαση σε ένα μόνο ψηφοδέλτιο στα πρότυπα της επιστολικής ψήφου είναι ως εκ τούτου σαφές πως θα εξοικονομήσει περίπου 200 εκατ. ψηφοδέλτια, καθώς με το νέο σύστημα θα τυπωθούν περίπου 10 εκατ. ενιαία ψηφοδέλτια, ενώ όλα τα κόμματα θα εξοικονομήσουν σημαντικά ποσά, καθώς το τύπωμα των ψηφοδελτίων θα αναλάβει το υπουργείο Εσωτερικών στο Εθνικό Τυπογραφείο.
1% τα άκυρα
Το ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο εφαρμόστηκε ως γνωστόν στις τελευταίες ευρωεκλογές και συγκεκριμένα στην επιστολική ψήφο. Παρότι μιλάμε για ένα άλλο μοντέλο, καθώς όπως προειπώθηκε στις εθνικές εκλογές είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία του εκλογέα, το δείγμα ήταν θετικό, καθώς το ενιαίο ψηφοδέλτιο δεν έδειξε να μπερδεύει τους εκλογείς. Πιο συγκεκριμένα, τα άκυρα ψηφοδέλτια που καταμετρήθηκαν ήταν στο 1%, που δείχνει πως η διαδικασία αφομοιώθηκε από τους ψηφοφόρους που επέλεξαν την επιστολική ψήφο. Αναλυτικά, είχαμε μόλις 1.447 άκυρα και 149.787 έγκυρα. Αυτό βέβαια είναι ένα μικρό δείγμα και αφορά ανθρώπους που συνειδητά επέλεξαν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο, ενώ η εφαρμογή του ενιαίου ψηφοδελτίου στις εθνικές εκλογές θα αφορά το σύνολο του πληθυσμού, οπότε είναι δεδομένο πως η υιοθέτησή του θα συνοδευθεί από καμπάνια ενημέρωσης.
Δυσκολίες για όσους τα δίνουν σταυρωμένα
Το νέο σύστημα μπορεί να αποτελέσει και το κύκνειο άσμα της πατροπαράδοτης συνήθειας των σταυρωμένων ψηφοδελτίων. Οι λόγοι για να τελειώσει η παλιομοδίτικη αυτή συνήθεια είναι δύο: ο πρώτος είναι πως εφόσον το υπουργείο –και όχι τα κόμματα– θα τυπώνει τα ψηφοδέλτια, το πιθανότερο είναι να μην περνάνε από κομματικά χέρια που θα τα σταυρώνουν.
Εάν πάντως τα κόμματα έχουν και πάλι την ευθύνη της διανομής, μπορεί το ίδιο ή ένας υποψήφιος βουλευτής να πάρει το ψηφοδέλτιο και να το σταυρώσει. Στο κάτω μέρος όμως του ψηφοδελτίου θα αναγράφονται οι σταυροί που έβαλε. Αρα, εάν το δώσει στον ψηφοφόρο του με μονοσταυρία και αυτός πάει και προσθέσει και άλλον σταυρό, αυτομάτως οι σταυροί θα ακυρώνονται συνολικά. Αρα ο επίδοξος πολιτευτής που θα επιχειρήσει να δώσει τη μονοσταυρία θα το σκεφτεί πολύ σοβαρά πλέον γιατί είναι πολύ πιθανό να χάσει και τον δικό του σταυρό.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη θα ικανοποιήσει και τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, που με πρόσφατη παρέμβασή τους ζήτησαν να αναγράφονται οι σταυροί, ώστε οι μηχανισμοί πιο ισχυρών υποψηφίων να αποδυναμωθούν.
Τέλος, στη σκέψη του υπουργείου Εσωτερικών είναι να αυξήσει το κόστος του παραβόλου συμμετοχής στις εκλογές, όπως αντίστοιχα έγινε στις ευρωεκλογές, κάτι που θα δυσκολέψει την κάθοδο σε κόμματα που κατέρχονται «για πλάκα», μια εξέλιξη που είναι βέβαιο πως δεν θα ενοχλήσει κανένα μεγάλο κόμμα.
