Πρόκειται για την πρώτη δοκιμασία σε εθνικό επίπεδο για τον «αναρχοκαπιταλιστή» οικονομολόγο που κατήγαγε απρόσμενη νίκη στις προεδρικές εκλογές του 2023, θεωρούνται δημοψήφισμα για τον τρόπο που κυβερνά.
Αύξηση της ισχύος του στο Κογκρέσο θέλει ο Μιλέι
Η προεδρική παράταξη La Libertad Avanza («η ελευθερία προχωρά») ελπίζει να αυξήσει την ισχύ του στο Κογκρέσο, για να αυξήσει την εμπιστοσύνη των αγορών στην κυβέρνηση Μιλέι και να εξασφαλίσει την υποστήριξη του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα υποσχέθηκε μεγάλο πακέτο «διάσωσης» της οικονομίας της Αργεντινής αλλά απείλησε να υπαναχωρήσει αν ο ομόλογός του δεν πάει καλά στις εκλογές.
«Μην εγκαταλείπετε, διότι είμαστε στου δρόμου τα μισά», είπε ο κ. Μιλέι στην καταληκτική συγκέντρωση της προεκλογικής εκστρατείας την Πέμπτη στη Ροσάριο. «Είμαστε σε καλό δρόμο», επέμεινε.
Μεγάλο το διακύβευμα των εκλογών
Στις σημερινές ενδιάμεσες εκλογές διακυβεύονται οι μισές από τις έδρες της Βουλής (δηλαδή 127) και το ένα τρίτο αυτών της Γερουσίας (δηλαδή 24). Η περονιστική αντιπολίτευση καταλαμβάνει τις περισσότερες έδρες και στα δυο σώματα, αν και χωρίς πλειοψηφία. Η προεδρική παράταξη, συγκριτικά νέα στα πολιτικά πράγματα της Αργεντινής, έχει εκλέξει μόλις 37 βουλευτές και 6 γερουσιαστές.
Ο Λευκός Οίκος και ξένοι επενδυτές δηλώνουν εντυπωσιασμένοι από τη μείωση του πληθωρισμού (από το 12,8% προτού αναλάβει ο Χαβιέρ Μιλέι στο 2,1% τον περασμένο μήνα), τα πρωτογενή πλεονάσματα, τα σαρωτικά μέτρα απορρύθμισης. Όμως η δημοτικότητα του ακροδεξιού πολιτικού συνεχίζει να πέφτει, ιδίως λόγω της δυσαρέσκειας για τις βαθιές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και σκάνδαλα διαφθοράς, με πιο οδυνηρή για τον ίδιο αυτή στην οποία εμπλέκεται η αδελφή του, που είναι επίσης επικεφαλής των υπηρεσιών της προεδρίας («προσωπάρχισσα»).
Ο Άξελ Κισίλοφ, ηγετική μορφή της αντιπολίτευσης των περονιστών, κυβερνήτης του Μπουένος Άιρες, κατήγγειλε την Πέμπτη ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που αποπειράται ο πρόεδρος Μιλέι έχει κατ’ αυτόν κύρια χαρακτηριστικά «τη δολιότητα και την απανθρωπιά». «Απολαμβάνουν να βλέπουν κάθε θύμα των περικοπών» των δημοσίων δαπανών, πρόσθεσε.
Η υπόσχεση της κυβέρνησης Τραμπ πως θα διατεθούν πάνω από 40 δισεκατομμύρια δολάρια – έκανε αίσθηση διεθνώς – για να υποστηριχτεί η κυβέρνηση του ιδεολογικού συμμάχου του προέδρου Μιλέι εξαρτάται από την έκβαση της ψηφοφορίας: η Ουάσιγκτον «δεν θα είναι τόσο γενναιόδωρη» αν δεν αυξήσει την ισχύ της η μικρή παράταξή του, διεμήνυσε ο ρεπουμπλικάνος.
Τι λένε οι αναλυτές
Ειδικοί λένε πως αν εξασφαλίσει πάνω από 35% των ψήφων η έκβαση θα θεωρηθεί καλή για τον πρόεδρο και την παράταξή του καθώς θα επιτρέψει, μέσω συμμαχιών, να ελέγχει το ένα τρίτο των εδρών και άρα να εμποδίζει την αντιπολίτευση να ξεπερνά τα βέτο του σε νόμους που ο πρόεδρος λέει πως θα απειλούσαν τη δημοσιονομική ισορροπία.
Ο πρόεδρος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι τις εκλογές θα ακολουθήσει ανασχηματισμός της κυβέρνησής του. Στο στόχαστρό του ως το 2027: περαιτέρω δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, περισσότερη ευελιξία στην αγορά εργασίας, το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης.
Ο πρόεδρος Μιλέι νομοθετεί πολύ συχνά με εκτελεστικά διατάγματα, ή ευκαιριακές συμμαχίες, αλλά σκοντάφτει ολοένα περισσότερο στο κοινοβούλιο, εξ ου οι συχνές προσβολές του: «φωλιά αρουραίων», «εκφυλισμένοι»…
Να ληφθούν μέτρα «υποστήριξης» των ασθενέστερων πολιτών
Τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας, αλλά ακόμη και ο βασικός θεσμικός διεθνής δανειστής της Αργεντινής, το ΔΝΤ, συνηγορούν υπέρ μέτρων «υποστήριξης» των ασθενέστερων πολιτών.
Όποιο κι αν είναι το σημερινό αποτέλεσμα ο πρόεδρος Μιλέι «πρέπει να κάνει στροφή στον πραγματισμό, να ξαναρχίσει διάλογο με άλλες παρατάξεις, με τους κυβερνήτες» των επαρχιών, έκρινε η πολιτολόγος Λάρα Γκοϊμπούρου. Αν δείξει ικανότητα «στη διαπραγμάτευση», θα μπορέσει να επιτύχει «την έγκριση» νομοσχεδίων, όπως στο αρχικό στάδιο της θητείας του, πρόσθεσε.
Ωστόσο η «μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην ιστορία», όπως αρέσκεται να τη χαρακτηρίζει ο Χαβιέρ Μιλέι, είχε αποτέλεσμα την απώλεια 200.000 και πλέον θέσεων εργασίας, αναιμική δραστηριότητα, ύφεση 1,8% το 2024 και ανάπτυξη που αγκομαχά το 2025. Και κοινωνία περισσότερο παρά ποτέ δυο ταχυτήτων.
«Τραγουδάει (σ.σ. ροκ τραγούδια σε συναυλίες) ενώ κόσμος ψοφάει της πείνας», ξέσπασε η Νοέμι Βεργάρα, 59 χρονών, ο σύζυγός του έχασε τη δουλειά του σε μεταλλουργία εξαιτίας της ύφεσης του 2024. Όπως κι εκείνη τη δουλειά της οικιακής βοηθού: η οικογένεια που την απασχολούσε δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να την πληρώσει.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Μπορεί οι πολίτες να έδειξαν «άνευ προηγουμένου αντοχή» στη λιτότητα και κάποιες δημοσκοπήσεις να κατέγραφαν ποσοστό δημοτικότητας 60% του προέδρου Μιλέι ακόμη στις αρχές της χρονιάς, όμως «δεν βλέπουμε καμιά όαση αφού περάσαμε την έρημο», είναι η διάγνωση του οικονομολόγου Γκιγιέρμο Ολιβέτο, και η διάθεση των Αργεντινών μοιάζει να μεταβάλλεται με ταχύ ρυθμό. Το να «ανακτήσει η Αργεντινή το μεγαλείο της», κατά το προεκλογικό σύνθημα του Μιλέι το 2023, μοιάζει πολύ μακριά, όπως και η επιστροφή στην υποτιθέμενη «χρυσή εποχή» για τη χώρα, στο μεταίχμιο του 19ου και του 20ού αιώνα.
Καθώς η εμπιστοσύνη των πολιτών μειώνεται, συρρικνώνεται επίσης η βεβαιότητα των αγορών για το κατά πόσον ο πρόεδρος Μιλέι μπορεί να συνεχίσει στην πορεία των πολιτικών λιτότητας: ασφαλής ένδειξη το ότι θεωρούν το νόμισμα, το πέσο, υπερτιμημένο. Είναι χαρακτηριστικό πως Οκτώβριο, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών χρειάστηκε επανειλημμένα να επέμβει άμεσα στις αγορές αγοράζοντας πέσος για να αποτρέψει την ελεύθερη πτώση του νομίσματος της Αργεντινής.
Οι πολίτες της Αργεντινής, οδυνηρά έμπειροι σε οικονομικές κρίσεις, φοβούνται υποτίμηση ή μεγάλη πτώση του πέσο μετεκλογικά.
Τα πρώτα αποτελέσματα αναμένονται λίγο μετά τις 21:00 (τοπική ώρα· αύριο Δευτέρα μετά τις 02:00 ώρα Ελλάδας).
