Η προαναγγελθείσα συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι είχε συγκεκριμένα αποτελέσματα, καθώς Αθήνα και Ρώμη υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για την αναβάθμιση των επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, το ελληνικό υπουργείο Μεταφορών και ο ιταλικός κρατικός όμιλος Ferrovie dello Stato, στον οποίο ανήκει η Hellenic Train, συμφώνησαν πως η ιταλική πλευρά θα προβεί σε επενδύσεις ύψους 360 εκατ. ευρώ για: α) την αγορά συνολικά 23 τρένων, οκτώ υπεραστικών ταχείας κυκλοφορίας και 15 προαστιακού τύπου και β) τη διαμόρφωση σύγχρονων αμαξοστασίων ώστε να εξασφαλιστεί η μακροχρόνια συντήρηση των αμαξοστοιχιών. Οι δεσμεύσεις του ομίλου Ferrovie dello Stato θα αποτυπωθούν ξεκάθαρα στη νέα, αναθεωρημένη σύμβαση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών με τη Hellenic Train, με ρήτρες για τα χρονοδιαγράμματα.
Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για επανεκκίνηση της σχέσης με τη Ρώμη, η οποία «δοκιμάστηκε υπό το φως της τραγωδίας των Τεμπών».
Χρόνος παράδοσης
Το εύλογο ερώτημα που υπάρχει είναι πότε θα δούμε στην Ελλάδα τα καινούργια τρένα. Στο μνημόνιο συνεργασίας δεν υπάρχει ρητή αναφορά, με την ελληνική πλευρά πάντως να επιθυμεί να δει τα πρώτα τρένα στις ράγες στο τέλος του 2026, ενώ οι αρχές του 2027 θεωρούνται ο πιθανότερος χρόνος παράδοσης, με αρμόδιες πηγές να τονίζουν πως «όλα θα εξαρτηθούν από τους κατασκευαστές και τους δικούς τους χρόνους παράδοσης». Σημειώνεται πάντως ότι η αναθεώρηση της σύμβασης «δουλεύεται» αρκετό καιρό, καθώς υπήρχε έγγραφη συμφωνία που είχε αποσταλεί από την ιταλική πλευρά στην προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Υποδομών. Ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης αναφερόμενος χθες στη συμφωνία τη χαρακτήρισε «ιδιαίτερα σημαντική», την οποία –όπως είπε– «δεν θα μπορούσαμε να επιτύχουμε χωρίς την προσωπική στήριξη της Ιταλίδας πρωθυπουργού, και την ευχαριστώ προσωπικά». Ειδικότερα σημείωσε πως πρόκειται για επανεκκίνηση της σχέσης, η οποία «δοκιμάστηκε υπό το φως της τραγωδίας των Τεμπών» και με την οποία η Ελλάδα καλείται να επενδύσει πάνω από 400 εκατ. στην αναβάθμιση του δικτύου και στην εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας και η ιταλική πλευρά 360 εκατ. ευρώ για νέα τρένα και αμαξοστάσια.
Την ίδια ώρα, πάντως, η ελληνική πλευρά καλείται να «τρέξει» τα έργα για την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου και να εγκαταστήσει τα συστήματα ασφαλείας. Και αυτό είναι ένα σημαντικό κομμάτι της συμφωνίας καθώς, εκτός από τις επενδύσεις της ιταλικής κρατικής σιδηροδρομικής εταιρείας Ferrovie dello Stato, από την πλευρά της η Ελλάδα καλείται να επενδύσει πάνω από 400 εκατ. ευρώ στην αναβάθμιση του δικτύου μετά τις καταστροφικές πλημμύρες του «Daniel», αλλά και στην εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας, όπως είναι το σύστημα αυτόματης προστασίας συρμών ETCS, που ακόμη δεν είναι πλήρως λειτουργικό. Aν και έχει περάσει ενάμισης χρόνος από τότε που ο «Daniel» βύθισε κυριολεκτικά στον βούρκο το σιδηροδρομικό δίκτυο και έκοψε στα δύο το τμήμα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, μόλις πριν από λίγες ημέρες υπογράφηκαν οι συμβάσεις με τους αναδόχους για την αποκατάσταση των σιδηροδρομικών έργων. Ο προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται στα 450,12 εκατ. ευρώ, ενώ ορίζοντας υλοποίησής τους είναι οι 15 μήνες, δηλαδή το καλοκαίρι του 2026, που αποτελεί και ορόσημο για το Ταμείο Ανάκαμψης. Πρόκειται για την αποκατάσταση της υποδομής και επιδομής στο τμήμα Δομοκός – Κραννώνας, την αποκατάσταση σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης στο Παλαιοφάρσαλος – Κραννώνας, την αποκατάσταση της γραμμής Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα καθώς και του τμήματος Λάρισα – Βόλος. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, εχέγγυα αξιοπιστίας για να υπογραφεί η συμφωνία αποτέλεσαν μια σειρά από έργα, κάποια εκ των οποίων, ωστόσο, «σέρνονται» εδώ και χρόνια. Πρόκειται για το έργο της υπογειοποίησης των Σεπολίων αλλά και της εγκατάστασης του συστήματος ETCS, με το οποίο φρενάρουν δύο συρμοί που βρίσκονται στην ίδια γραμμή. Το τελευταίο, για να λειτουργήσει, πρέπει να τοποθετηθεί τόσο στην υποδομή του ΟΣΕ όσο και στους συρμούς της Hellenic Train. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι πλήρως λειτουργικό από τη στιγμή που ακόμη εκκρεμούν τα έργα αποκατάστασης του «Daniel», ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η ανάταξη του συστήματος ETCS από τη Hitachi στα τρένα της Hellenic Train (115 μονάδες).
Μήνυμα για Τουρκία και συμφωνίες
Του Σταύρου Παπαντωνίου
Η συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με την κ. Μελόνι δεν είχε ως θέμα μόνο τα τρένα και την πολύ σημαντική επένδυση του ιταλικού Δημοσίου στη Hellenic Train, αλλά και άλλες σημαντικές πτυχές, όπως φάνηκε από τις συμφωνίες που υπεγράφησαν κατά τη συνεδρίαση του δεύτερου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Ιταλίας. Είχε όμως και ενδιαφέρουσες πολιτικές αναφορές του πρωθυπουργού.
Πιο συγκεκριμένα ο κ. Μητσοτάκης, σχολιάζοντας εμμέσως τις συμφωνίες της Αγκυρας με ιταλικές εταιρείες, είπε: «Μπορούμε να ενισχύσουμε τις αμυντικές μας βιομηχανίες. Μπορούμε να επενδύσουμε στην έρευνα, στην τεχνολογία, να διαμορφώσουμε μια κοινή στρατηγική ασφαλείας. Και στο πλαίσιο αυτό νομίζω ότι είναι πολύ κρίσιμο να επιλέξουμε τους συνομιλητές μας με βασικό κριτήριο αν τελικά ευθυγραμμίζονται με την εξωτερική πολιτική και με τα συμφέροντα της Ενωσης», είπε αρχικά, για να καταλήξει πως «η ευρωπαϊκή άμυνα, η στρατηγική μας αυτονομία, δεν εξυπηρετούνται δημιουργώντας νέες εξαρτήσεις». Παράλληλα αναφέρθηκε στον ρόλο των χωρών του Νότου, τονίζοντας τις αλλαγές συσχετισμών σε σχέση με παλαιότερα. «Δεν μπορώ να μη σχολιάσω», είπε, «το γεγονός ότι σήμερα οι ευρωπαϊκές σχέσεις και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε την ισορροπία των δυνάμεων εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν είναι πια ο ίδιος με αυτόν που ήταν πριν από δέκα χρόνια. Πριν από κάποιο διάστημα ο Νότος φαινόταν να είναι η πηγή των προβλημάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σήμερα οι οικονομίες του Νότου αναπτύσσονται πιο γρήγορα από πολλές οικονομίες του Βορρά, έχοντας αποδείξει ότι έχουμε τη βούληση, οι κυβερνήσεις μας, να υλοποιούμε τολμηρές μεταρρυθμίσεις και τελικά να μπορούμε να είμαστε και στην πρώτη γραμμή σημαντικών εξελίξεων στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Η έμμεση αναφορά του πρωθυπουργού για την προσέγγιση Ρώμης και Αγκυρας – Προωθείται η αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας και Ιταλίας.
Από εκεί και πέρα, μεταξύ των δύο χωρών υπεγράφησαν μια σειρά από συμφωνίες, με σημαντικότερη το μνημόνιο κατανόησης μεταξύ του ΑΔΜΗΕ και του διαχειριστή δικτύου της Ιταλίας, Terna, για την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των δύο χωρών, ώστε να τριπλασιαστεί η υφιστάμενη δυνατότητα από 500 MW σε 1.500 MW. Με δεδομένο ότι πέρυσι η Ελλάδα ήταν καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας για πρώτη φορά μετά το 2000, ενώ από την πλευρά της η Ιταλία εισάγει μεγάλες ποσότητες ενέργειας, πρόκειται για «μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία», όπως χαρακτηρίζεται και από τις δύο πλευρές. Το έργο ευθυγραμμίζεται επίσης, όπως λένε κυβερνητικές πηγές, με τη σημασία που αποδίδει η ελληνική κυβέρνηση στην κατασκευή διακρατικών ηλεκτρικών διασυνδέσεων, ώστε να αντιμετωπιστούν χρόνιες τιμολογιακές στρεβλώσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, αλλά και να διασφαλιστεί ο καλύτερος εφοδιασμός, μειώνοντας τον κίνδυνο μπλακ άουτ, σαν αυτό που συνέβη πριν από λίγες εβδομάδες στην Ισπανία. Το παραπάνω μνημόνιο μαζί με αυτό για τα τρένα περιλαμβάνονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αποτελείται από 12+2 συμφωνίες και MoUs.
Το Μεταναστευτικό
Οπως φάνηκε από τις δηλώσεις των δύο ηγετών, Αθήνα και Ρώμη βρίσκονται σε κοινό μήκος κύματος και στο Μεταναστευτικό. Ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε πως «η Ελλάδα στο Μεταναστευτικό βρήκε τον πιο δυνατό της σύμμαχο» και εξήγησε: «Πλέον δεν μιλάμε για εσωτερική ανακατανομή προσφύγων, αλλά για προστασία των συνόρων μας και την καταπολέμηση των κυκλωμάτων των διακινητών. Να ενισχύσουμε τις πολιτικές των επιστροφών και να αναδιατάξουμε την πολιτική υποδοχής νόμιμων μεταναστών». Η κ. Μελόνι, από την πλευρά της, τόνισε πως βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με τον Ελληνα πρωθυπουργό για πολλά σημαντικά ζητήματα, όπως η καταπολέμηση της μαζικής μετανάστευσης, καθώς «είμαστε από τις χώρες εισόδου των μεταναστών και με τον Κυριάκο έχουμε εργαστεί για να σταθεροποιήσουμε μια αλλαγή αντιμετώπισης των ροών».
