Φόρτωση Text-to-Speech…
Οι δύο απανωτές ρηματικές διακοινώσεις και οι χάρτες της κυβέρνησης της Λιβύης (συγκεκριμένα της Τρίπολης) στον ΟΗΕ την περασμένη εβδομάδα, μάλιστα ενώ η Αθήνα είχε αποδυθεί σε μια ακόμα προσπάθεια να εγκαταστήσει νέους διαύλους επικοινωνίας με την εξαρτημένη από την Αγκυρα κυβέρνηση του Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, αναδεικνύουν ένα πραγματικό αδιέξοδο.
Παρά τα χαμόγελα στις συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στις επαφές που είχε στην Τρίπολη την περασμένη Τρίτη, η Αθήνα δεν κατόρθωσε, όπως ήταν αναμενόμενο, να διαπεράσει την οργανωμένη τουρκική αντίληψη για τη Μεσόγειο που εκφράζει και η κυβέρνηση Ντμπέιμπα. Οι ρηματικές διακοινώσεις, απλά λειτούργησαν προκειμένου να αναδείξουν το προφανές: Η κυβέρνηση της Τρίπολης παραμένει ένα εργαλείο στη διακριτική ευχέρεια της Αγκυρας, τη στρατηγική της οποίας στην Ανατολική Μεσόγειο εξυπηρετούν όλοι αυτοί οι χάρτες.
Στην Αθήνα έχουν ήδη γίνει κάποιες συσκέψεις ανάμεσα στα συναρμόδια υπουργεία, με εκείνο των Εξωτερικών να κρατάει τον πρώτο λόγο. Στην απάντηση που προετοιμάζεται με χάρτες από την ελληνική πλευρά θα απαντηθούν, βέβαια, όλοι οι απολύτως «τραβηγμένοι» ισχυρισμοί της Τρίπολης σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες της Λιβύης. Δεν έχει ακόμη καθοριστεί αν οι ρηματικές διακοινώσεις θα απαντηθούν στον ΟΗΕ με ισάριθμα έγγραφα ή με μια επιστολή που θα απαντάει και στις δύο.
Η Αθήνα προφανώς θα υπερασπιστεί την υφιστάμενη αιγιαλίτιδα ζώνη στο Ιόνιο και στην Πελοπόννησο έως το άκρο Ταίναρο (12 ν.μ.) και, φυσικά, τα αναγνωρισμένα με διεθνείς συμφωνίες εξωτερικά όρια της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της με την Ιταλία και (τμηματικά) με την Αίγυπτο. Η Αθήνα θα καταγγείλει τα όρια του ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου και θα αναδείξει τις αναντιστοιχίες που υπάρχουν στους λιβυκούς ισχυρισμούς σε σχέση με συμφωνίες που έχει υπογράψει είτε διμερώς είτε με την απόφαση της Διεθνούς Δικαιοσύνης (Χάγη με τη Μάλτα).
Ανοιχτή γραμμή με Κάιρο
Η Αθήνα, επιπλέον, θα υποστηρίξει και την άποψη του Καΐρου για τα δυτικά θαλάσσια όρια της Αιγύπτου. Το Κάιρο έχει ήδη υποστηρίξει τις απόψεις του στον ΟΗΕ προ διετίας, ωστόσο η σχετική ρηματική διακοίνωση της Λιβύης είναι, βεβαίως, διατυπωμένη με τρόπο που υποσκάπτει τη συνολική θέση που έχουν από κοινού λάβει Ελλάδα και Αίγυπτος. Αλλωστε, στη ρηματική διακοίνωση Α/79/716 η τμηματική συμφωνία οριοθέτησης Ελλάδας – Αιγύπτου του Αυγούστου 2020 χαρακτηρίζεται ως «άκυρη και παράνομη».
Οι ρηματικές διακοινώσεις ανέδειξαν το προφανές: ότι η κυβέρνηση της δυτικής Λιβύης παραμένει εργαλείο της Αγκυρας.
Η κυβέρνηση της Τρίπολης κινητοποιήθηκε, προφανώς με την ενθάρρυνση της Αγκυρας, αμέσως μετά την κατάθεση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού στις 16 Απριλίου. Αν και ο χάρτης αυτός αφορά την Κομισιόν και δραστηριότητες οι οποίες αφορούν την Ε.Ε., τόσο η Αγκυρα, όσο και η Τρίπολη πολύ γρήγορα αντέδρασαν. Η πρώτη ρηματική διακοίνωση (Α/79/716) κατατέθηκε στο γραφείο του γ.γ. του ΟΗΕ στις 27 Μαΐου. Στις 12 Ιουνίου ακολούθησε η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Ε.Ε. της ελληνικής ανακοίνωσης διεθνούς διαγωνισμού στα νότια της Κρήτης για εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
Η κίνηση αυτή της Αθήνας καταγγέλθηκε με άλλη ρηματική διακοίνωση που κατατέθηκε λίγο αργότερα (20 Ιουνίου). Κυρίως, όμως, ακολούθησε στις 25 Ιουνίου μια τροχιοδεικτική βολή καθώς η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ) έλαβε άδεια από την Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης για έρευνες σε τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα που βρίσκονται νότια της μέσης γραμμής όπως την αντιλαμβάνεται η Αθήνα. Το ενδιαφέρον σε αυτή την περίπτωση είναι ότι η συμφωνία αυτή αποτελεί συνέχεια μνημονίου που έχει υπογραφεί για την ενεργειακή συνεργασία Αγκυρας – Τρίπολης με βάση τις πρόνοιες του τουρκολιβυκού.
Χαφτάρ και Σάλεχ
Η Αθήνα προφανώς ανησυχεί από αυτή την κινητικότητα, η οποία εξελίσσεται παράλληλα με την «έκρηξη» των προσφυγικών ροών από την ανατολική Λιβύη του στρατάρχη Χαφτάρ, ο οποίος μάλιστα εμφανίζεται έτοιμος να ρίξει το βάρος του προς τη Βουλή της Βεγγάζης υπό τον Ακίλα Σάλεχ, ώστε να κυρωθεί το τουρκολιβυκό. Η επικείμενη επίσκεψη του κ. Σάλεχ στην Αθήνα θα δείξει στην κυβέρνηση αρκετά σε σχέση με τις προθέσεις της ανατολικής Λιβύης. Ολη αυτή η κατάσταση ήταν προφανώς σε γνώση της ελληνικής κυβέρνησης η οποία ζήτησε, και φυσικά έλαβε, τη δέσμευση των «27» ότι η Ε.Ε. δεν πρόκειται να αναγνωρίσει καμία «έννομη συνέπεια» από το τουρκολιβυκό μνημόνιο, κάτι που αποτυπώθηκε με περισσή σαφήνεια στο κείμενο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 26 Ιουνίου.
Η δημοσίευση των δύο ρηματικών διακοινώσεων σε χρόνο μεταγενέστερο της κατάθεσής τους στον ΟΗΕ, απλά επιδείνωσε και επικοινωνιακά την ατμόσφαιρα, καθώς συνέπεσε με την επίσκεψη του κ. Γεραπετρίτη στην Τρίπολη.
Επί του πρακτέου, μετά το μπαράζ των εξελίξεων σε αυτό το κρίσιμο μέτωπο για τη θέση της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, καθίσταται επιτακτική ανάγκη το τουρκολιβυκό μνημόνιο να παραμείνει ένα κείμενο που δεν γίνεται αποδεκτό από την ανατολική Λιβύη, δηλαδή τον στρατάρχη Χαφτάρ και τους γιους του. Και σε αυτό το πεδίο, πάντως, η Τουρκία έχει αποδυθεί σε αγώνα να προσελκύσει τη Βεγγάζη στις απόψεις της. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται να πυκνώσουν οι επαφές Αθήνας και Βεγγάζης, η οποία αναμένει το ελληνικό πακέτο προτάσεων.
Το ημερολόγιο της λιβυκής κρίσης
16 Απριλίου
Η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ), με τον οποίο αποτυπώνονται τα δυνητικά ανώτατα όρια των θαλασσίων ζωνών της Ελλάδας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
27 Μαΐου
Ρηματική διακοίνωση Λιβύης (Α/79/716) για εξωτερικά όρια υφαλοκρηπίδας εις βάρος της Κρήτης και των δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Ιόνιο.
12 Ιουνίου
Η Εφημερίδα της Ε.Ε. (Τεύχος 3335) δημοσιεύει την ανακοίνωση διεθνούς διαγωνισμού στα νότια της Κρήτης για εξερεύνηση και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.
20 Ιουνίου
Ρηματική διακοίνωση Λιβύης (Α/79/600), με την οποία καταγγέλλεται η πρωτοβουλία της Αθήνας να ανακοινώσει τις έρευνες στα νότια της Κρήτης.
25 Ιουνίου
Η Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ) λαμβάνει άδεια από τον Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου της Λιβύης για έρευνες σε τέσσερα θαλάσσια οικόπεδα που βρίσκονται, πάντως, νοτίως της μέσης γραμμής όπως την αντιλαμβάνεται η Αθήνα.
26 Ιουνίου
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο περιλαμβάνει στο Κείμενο Συμπερασμάτων σαφή προειδοποίηση ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο «δεν παράγει έννομες συνέπειες» για τρίτα κράτη ούτε και συνάδει με το Διεθνές Δίκαιο.
15 Ιουλίου
Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης επισκέπτεται την Τρίπολη, όπου έχει επαφές στις οποίες η τοπική κυβέρνηση δεν δηλώνει τίποτε άλλο πέρα από κάποια «ετοιμότητα» για επιστροφή σε συζητήσεις.
