Φόρτωση Text-to-Speech…
Του Βασίλη Νέδου
Το δομικά προβληματικό υπόβαθρο των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναδεικνύει η ένταση των τελευταίων ημερών, όπως αυτή καταγράφηκε μετά την αναγγελία για την έξοδο του «Πίρι Ρέις» στο Αιγαίο και τους χειρισμούς που ακολούθησαν προκειμένου να μη δημιουργηθούν συνθήκες ακραίας έντασης λίγες ημέρες πριν από τη Γενική Συνέλευση της Νέας Υόρκης, στο περιθώριο της οποίας προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί και συνάντηση ανάμεσα στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η Αθήνα ευθύς εξαρχής αντιμετώπισε με καχυποψία την ενεργοποίηση της Αγκυρας και το προηγούμενο χρονικό διάστημα υπήρξε κινητοποίηση προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο μια πιθανή έξοδος του «Πίρι Ρέις» να μετατραπεί σε μια εστία πιθανής έντασης, καθώς το πλοίο θα παρακολουθείτο από τις ναυτικές δυνάμεις Ελλάδας και Τουρκίας λόγω της πορείας που είχε χαραχθεί βαθιά στο Κεντρικό Αιγαίο, δυτικά της Λέσβου και της Χίου. Το Σαββατοκύριακο που πέρασε έγιναν εντατικές διεργασίες σε διάφορα επίπεδα, με αποτέλεσμα το «Πίρι Ρέις» να παραμένει στη Σμύρνη και να μην έχει βγει στο Αιγαίο από το πρωί της Δευτέρας (15/9). Αν και οι δύο πλευρές, τόσο η Αθήνα όσο και η Αγκυρα, δίνουν καθαρά τεχνικές εξηγήσεις για την καθυστέρηση, η πρώτη παραπέμποντας στην καταγραφή του «Πίρι Ρέις» ως μη ικανού να επιχειρήσει και η δεύτερη στις κατάλληλες καιρικές συνθήκες, είναι απολύτως σαφές ότι στην –μέχρι τώρα τουλάχιστον– απόφαση να παραμείνει το πλοίο ελλιμενισμένο στον κόλπο της Σμύρνης διαδραμάτισε ρόλο η ανάγκη να κρατηθούν οι τόνοι χαμηλά, ενόψει και του πιθανού, επικείμενου ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη.
Η σημαντική στρατιωτική κινητοποίηση του προηγούμενου δεκαημέρου συνδέθηκε εκ των πραγμάτων με την ενεργοποίηση της Δύναμης Δέλτα των Ενόπλων Δυνάμεων. Από χθες τα ξημερώματα μέχρι και τη νύχτα αναπτύχθηκαν στελέχη των Ειδικών Δυνάμεων σε 30 νησιά και βραχονησίδες, ενώ στην άσκηση συμμετείχαν πάνω από 60 αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας (Π.Α.) και το σύνολο του Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.), ενώ ενεργοποιήθηκαν και χερσαίες δυνάμεις στον Εβρο. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός χθες αποσύνδεσε τη συγκεκριμένη έκτακτη άσκηση από την υπόθεση του «Πίρι Ρέις» λέγοντας (τ/σ ΑΝΤ1) ότι επρόκειτο για προγραμματισμένη εκπαίδευση των Ενόπλων Δυνάμεων. «Τις κάνουμε πάντα τέτοια εποχή μεταξύ 15 και 30 Σεπτεμβρίου», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης.
Χθες, κατά τη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΚΥΣΕΑ), όπου συζητήθηκαν διάφορα εξοπλιστικά προγράμματα και η νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, κατά τη συζήτηση που έγινε για τη διακλαδική άσκηση καταγράφηκαν, πάντως, αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με την αναγκαιότητα να πραγματοποιηθεί αυτή τη στιγμή, υπό τις τρέχουσες συνθήκες. Ο κ. Μητσοτάκης εκτίμησε, πάντως, ότι η υπόθεση του «Πίρι Ρέις» δεν θα οδηγήσει σε επεισόδιο, ωστόσο υπενθύμισε ότι η Ελλάδα δεν επαναπαύεται, παραπέμποντας και στις χθεσινές αποφάσεις του ΚΥΣΕΑ για προμήθεια 4ης φρεγάτας FDI.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εκτίμησε ότι η υπόθεση του «Πίρι Ρέις» δεν θα οδηγήσει σε επεισόδιο, ωστόσο τόνισε ότι η Ελλάδα δεν επαναπαύεται, παραπέμποντας στην απόφαση για την 4η φρεγάτα.
Ο κ. Μητσοτάκης χθες έλαβε σαφείς αποστάσεις από τις δηλώσεις που είχε κάνει πριν από λίγες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν περί ανάγκης «συντονισμού» ανάμεσα στις δύο χώρες. «Εγώ δεν ξέρω σε τι αναφέρεται ο Τούρκος υπουργός. Αν αναφέρεται σε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Θα συναντήσω τον πρόεδρο Ερντογάν για 8η φορά», ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης. Και στη συνέχεια υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση παρά το γεγονός ότι επιδιώκει τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο, δεν επαναπαύθηκε σε αυτά, αλλά, αντιθέτως, ανέλαβε πρωτοβουλίες προς συγκεκριμένη κατεύθυνση.
«Το τελευταίο εξάμηνο η κυβέρνηση ολοκλήρωσε τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, εκκρεμότητα πολλών ετών. Προχώρησε τα πρώτα βήματα στην ανακήρυξη θαλάσσιων πάρκων ασκώντας όχι κυριαρχικά δικαιώματα, κυριαρχία επί ελληνικών νησιών. Ολοκλήρωσε την πρώτη φάση του διαγωνισμού της Chevron». Ως προς το ενδεχόμενο συνάντησης με τον κ. Ερντογάν σημείωσε ότι «δεν υπάρχει ακόμη αυτή η προοπτική, υπάρχει πρόθεση και από τα δύο μέρη να βρεθεί χρόνος, και πιστεύω ότι από τη στιγμή που υπάρχει διάθεση να βρεθεί χρόνος, παρότι θα συμπέσουμε για λίγο, πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να βρούμε τον χρόνο».
Το καλώδιο
Για την υπόθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την εκτίμηση ότι θα λυθεί. «Νομίζω ότι όλοι αναγνωρίζουν ότι είναι ένα έργο το οποίο είναι απολύτως κρίσιμο για την Κύπρο, όχι τόσο για την Ελλάδα, και το οποίο εμείς θέλουμε να στηρίξουμε για λόγους γεωπολιτικούς και για να βοηθήσουμε την Κύπρο. Αλλά, ξέρετε, όταν κάποιος κάνει κινήσεις και η εξωτερική πολιτική κάνει κινήσεις, είναι λογικό να υπάρχουν ενίοτε και κάποιες αντιδράσεις», ανέφερε επ’ αυτού ο πρωθυπουργός.
Τουρκική NAVTEX για τα νησιά
Του Μανώλη Κωστίδη
Κωνσταντινούπολη – Ανταπόκριση. Η Αγκυρα επέλεξε να αντιδράσει με αντι-NAVTEX στην αιφνιδιαστική άσκηση της Ελλάδας στο Αιγαίο. Η νέα NAVTEX που εκδόθηκε από τον σταθμό της Σμύρνης επανέφερε για άλλη μία φορά τις θέσεις της Αγκυρας περί καθεστώτος «αποστρατιωτικοποίησης» νησιών, μια ενέργεια που την κάνει όποτε ανακοινώνεται κάποια στρατιωτική άσκηση σε αυτές τις περιοχές.
Η NAVTEX αναφέρει ότι «οι νήσοι Θάσος, Αγιος Ευστράτιος, Ψαρά, Σαμοθράκη, Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Ικαρία, Σάμος, Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κως, Καστελλόριζο βρίσκονται υπό καθεστώς μόνιμης αποστρατιωτικοποίησης σύμφωνα με την απόφαση της Διάσκεψης του Λονδίνου της 13ης Φεβρουαρίου 1914, τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης του 1923 και τη Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού του 1947. Επομένως δεν επιτρέπεται να διεξάγονται στρατιωτικές δραστηριότητες στα χωρικά ύδατα αυτών των νησιών».
Στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης άρχισαν να μεταδίδονται ειδήσεις, όπως «αιφνιδιαστική εντολή από το ελληνικό επιτελείο για το “Πίρι Ρέις”», «η Ελλάδα σε συναγερμό, μόλις είδε το “Πίρι Ρέις” κινητοποίησε τις Ενοπλες Δυνάμεις», γεγονός που άρχισε να παίρνει διαστάσεις. Πάντως, μέχρι αργά το βράδυ το ερευνητικό πλοίο παρέμενε στο λιμάνι της Σμύρνης, με την τουρκική πλευρά να επιμένει πως θα αποπλεύσει όταν από το αρμόδιο πανεπιστήμιο κριθούν οι συνθήκες ως κατάλληλες για έρευνες.
Η Aγκυρα επανέλαβε τις θέσεις της περί αποστρατιωτικοποίησης, ενώ μεταδίδει πως το «Πίρι Ρέις» θα αποπλεύσει όταν οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες για έρευνες.
Εν τω μεταξύ, στην τουρκική πλευρά περιμένουν να διαπιστώσουν τα επόμενα βήματα της Αθήνας σχετικά με το καλώδιο ηλεκτρικής σύνδεσης, με την τουρκική πλευρά να έχει ως βάση τις θέσεις που εξέφρασε ο Χακάν Φιντάν περί «συντονισμού» οποιωνδήποτε ενεργειών με σεβασμό στα κυριαρχικά δικαιώματα και στο διεθνές ναυτικό δίκαιο. Η Τουρκία ξεκάθαρα αναφέρει πως στην περιοχή είναι η υφαλοκρηπίδα της και είναι απαραίτητες η συνεργασία και η ενημέρωση. Ως παράδειγμα αναφέρει πως έχουν ολοκληρωθεί και άλλα έργα πόντισης καλωδίων στην Ανατολική Mεσόγειο δίχως ιδιαίτερα προβλήματα, αφού σύμφωνα με πληροφορίες είχαν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες τις οποίες προσδοκούσε η Τουρκία. Υποστηρίζουν πως δεν είναι σωστό να γίνονται βήματα δίχως να υπάρχει ο απαραίτητος συντονισμός.
Εξάλλου, την έντονη ενόχληση της Τουρκίας για τη στρατιωτική συνεργασία της Κυπριακής Δημοκρατίας με το Ισραήλ εξέφρασε ο πρόεδρος του τουρκικού κοινοβουλίου, Νουμάν Κουρτουλμούς. Σε ομιλία του υποστήριξε ότι το Ισραήλ έχει στόχο να δημιουργήσει εντάσεις και προβλήματα. «Προσπαθούν να δημιουργήσουν κάθε είδους διχόνοια και προβλήματα στην περιοχή και να ευθυγραμμίσουν τους δικούς τους σιωνιστικούς στόχους με τους επεκτατικούς, ΕΟΚΑτζίδικους στόχους στον “Νότο” μέσω διαφόρων μορφών υποστήριξης. Γι’ αυτόν τον λόγο παρακολουθούμε προσεκτικά και με ευαισθησία την πρόσφατη υποστήριξη που δόθηκε σε ορισμένες βάσεις στη “Νότια Κύπρο” (σ.σ. Κυπριακή Δημοκρατία) και τη μεταφορά κάποιου στρατιωτικού εξοπλισμού και πυρομαχικών στη “Νότια Κύπρο”. Γνωρίζουμε επίσης ότι αυτή η στρατιωτική μεταφορά στη “Νότια Κύπρο” δεν είναι μια συνηθισμένη στρατιωτική μεταφορά».
Σχετικά με την πιθανή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η τουρκική πλευρά δείχνει πως επιθυμεί να γίνει, όμως μέχρι χθες το βράδυ δεν είχαν οριστικοποιηθεί η ημερομηνία και η ώρα της πιθανής συνάντησής τους στη Νέα Υόρκη.
