Νέες βαριές σκιές στις διμερείς σχέσεις ρίχνει η Αγκυρα, καθώς χθες ο χάρτης θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού της Τουρκίας καταχωρίσθηκε στη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO και μένει πλέον μόνο να δημοσιοποιηθεί στον ΟΗΕ. Μέσω του χάρτη επί της ουσίας η Τουρκία χωρίζει το Αιγαίο στα δύο: η κόκκινη χάραξη, που αποτυπώνεται από την ελληνοτουρκική συνοριακή γραμμή στις εκβολές του Εβρου μέχρι τα βόρεια και μετά νότια των Δωδεκανήσων, αποτελεί την άποψη της γείτονος περί «μέσης γραμμής» ανάμεσα στην Τουρκία και στην ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς, όπως είναι γνωστό, δεν αναγνωρίζει οποιαδήποτε εδαφική επήρεια για τα νησιά πλην της ύπαρξης 6 ν.μ. αιγιαλίτιδας ζώνης.
Χάρτης τουρκικών διεκδικήσεων
Του Μανώλη Κωστίδη
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Η Τουρκία ανακοίνωσε ότι καταχώρισε στην UNESCO τον χάρτη του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, ένα βήμα το οποίο είχε προαναγγείλει όταν είχε δημοσιοποιηθεί ο χάρτης τον Απρίλιο από το Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Ναυτικού Δικαίου του Πανεπιστημίου της Αγκυρας (DEHUKAM). Στον συγκεκριμένο χάρτη και στις λεπτομέρειες που δημοσιεύονται, αποτυπώνονται οι γνωστές θέσεις της Αγκυρας σχετικά με το Αιγαίο.
«Ο χάρτης θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού της Τουρκίας, που καταρτίστηκε υπό τον συντονισμό του DEHUKAM και με τη συμβολή όλων των αρμόδιων φορέων και οργανισμών, αφού κοινοποιήθηκε στο κοινό στις 16 Απριλίου 2025, τώρα καταχωρίσθηκε από την Τουρκική Δημοκρατία στη Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή – UNESCO. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας καταχώρισης, ο χάρτης του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού της Τουρκίας δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα MSPGlobal και άνοιξε για διεθνή πρόσβαση. Αυτή η σημαντική εξέλιξη διασφάλισε ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός της Τουρκίας για τη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών έχει αποκτήσει διεθνή αναγνώριση και επίσημο καθεστώς», αναφέρει η ανακοίνωση του DEHUKAM. Η Αγκυρα έχει ανακοινώσει ότι θα στείλει τον χάρτη και στον ΟΗΕ.
Ο χάρτης που αναρτήθηκε στις 16 Απριλίου και καταχωρίσθηκε τώρα και στην UNESCO περιλαμβάνει ορισμένες από τις γνωστές απόψεις της Τουρκίας. Πλέον χαρακτηριστική η κόκκινη γραμμή, που αποτυπώνεται από την ελληνοτουρκική συνοριακή γραμμή στις εκβολές του Εβρου μέχρι τα βόρεια και μετά νότια των Δωδεκανήσων, αποτελεί την άποψη της γείτονος περί «μέσης γραμμής» ανάμεσα στην Τουρκία και στην ηπειρωτική Ελλάδα, καθώς, όπως είναι γνωστό, δεν αναγνωρίζει οποιαδήποτε εδαφική επήρεια για τα νησιά πλην της ύπαρξης 6 ν.μ. αιγιαλίτιδας ζώνης. Επιπλέον, στην Ανατολική Μεσόγειο με διαγώνιες γραμμές απεικονίζονται οι άδειες που έχουν δοθεί στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ) για τη διεξαγωγή ερευνών. Ενώ οι περιοχές με ροζ χρωματισμό είναι τα μόνιμα πεδία βολής (ασκήσεων) που έχει ανακηρύξει η Τουρκία. Η μαύρη γραμμή που περνάει βορείως της Κρήτης και μετά ανεβαίνει προς τα Στενά μέσω διεθνών υδάτων στο Αιγαίο περιγράφεται ως «καλώδιο».
Η Τουρκία δημοσιοποίησε τις θέσεις της στην UNESCO, ενώ αναφέρει πως το επόμενο –και τελικό– βήμα θα είναι προς τον ΟΗΕ.
Στις λεπτομέρειες που δημοσιεύει το DEHUKAM σχετικά με τις θέσεις της Αγκυρας, αναφέρει πως «στο Αιγαίο υπάρχουν πολλά νησιά, νησίδες και βράχοι των οποίων η κυριαρχία δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα μέσω διεθνών συμφωνιών». Η Αγκυρα αναφέρει ότι «στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία έχει συνάψει συμφωνίες με τη Λιβύη και την “ΤΔΒΚ” για την οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών. Στο Αιγαίο οι θαλάσσιες περιοχές με την Ελλάδα δεν είναι οριοθετημένες».
Η Αθήνα είχε δημοσιοποιήσει τον δικό της χάρτη του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, τον οποίο ανακοίνωσε επίσημα η ελληνική κυβέρνηση στις 16 Απριλίου, αποτυπώνοντας θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Κάποιες από αυτές είναι ήδη οριοθετημένες. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται οι ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης του 1977 και του 2020 και η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020. Για τη χάραξη χρησιμοποιήθηκε, επίσης, ο νόμος Μανιάτη (4001/2011).
Η Αθήνα μέσω του χάρτη αποτυπώνει σε ένα επίσημο έγγραφο προς χρήση από την Κομισιόν και την Ε.Ε. την υφιστάμενη κατάσταση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και τις ελληνικές απόψεις για την έκταση των δυνητικών θαλασσίων ζωνών της χώρας.
Η UNESCO δεν έχει καμία αρμοδιότητα, το σχόλιο της Αθήνας
Του Σταύρου Παπαντωνίου
«Αναμενόμενη», αλλά «χωρίς να παράγει κανένα αποτέλεσμα», καθώς «η UNESCO είναι “μη αρμόδια”», χαρακτήριζαν ανώτατες κυβερνητικές πηγές την πρωτοβουλία της Αγκυρας να καταθέσει τον δικό της χάρτη θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στην UNESCO, σημειώνοντας ότι ο ελληνικός σχεδιασμός αποτελεί ήδη μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Επίσης το υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε την τουρκική ενέργεια «αντανακλαστική αντίδραση κενή περιεχομένου», τονίζοντας ότι «δεν παράγει οποιοδήποτε έννομο αποτέλεσμα». Κάλεσε επίσης την Αγκυρα «να μην προβάλλει μαξιμαλιστικούς ισχυρισμούς, που ο καθένας καταλαβαίνει ότι είναι για εσωτερική χρήση μόνο» και έκανε γνωστό ότι «η Ελλάδα θα προβεί στις δέουσες ενέργειες σε όλα τα διεθνή φόρουμ».
Την ίδια ώρα, πάντως, δεν αποκλείεται την επόμενη εβδομάδα, στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, να υπάρξει σύντομο τετ α τετ του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην προσπάθεια να κρατηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, «ακόμη και όταν διαφωνούμε», όπως έχει πει στο παρελθόν ο πρωθυπουργός.
«Αντανακλαστική αντίδραση κενή περιεχομένου», χαρακτήρισε το υπουργείο Εξωτερικών τη χθεσινή κίνηση της Τουρκίας.
Πάντως, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης σημείωσε χθες πως «δεν υπάρχει πληροφόρηση για συνάντηση. Αν αλλάξει κάτι για τις επόμενες ημέρες ή εβδομάδες, είτε με αφορμή το ΝΑΤΟ είτε με κάποια άλλη, θα ενημερωθείτε. Αυτή τη στιγμή, όμως, δεν υπάρχει τέτοια ενημέρωση». Στον ορίζοντα άλλωστε σχεδιάζεται το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, το οποίο σύμφωνα με τον τρέχοντα σχεδιασμό –όπως έχει σημειωθεί από την «Κ»– προγραμματίζεται για τον Ιούλιο στην Αγκυρα. Υπενθυμίζεται ότι τις προηγούμενες ημέρες η υφυπουργός Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου μετέβη στην Αγκυρα, όπου είχε συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό της, Μεμέτ Κεμάλ Μποζάι. «Οι δύο υφυπουργοί συζήτησαν θέματα σχετικά με τις διμερείς σχέσεις και έκαναν ανασκόπηση των εξελίξεων μετά την τελευταία συνάντησή τους, ενόψει, μεταξύ άλλων, της προετοιμασίας του 6ου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, το οποίο προγραμματίζεται να διεξαχθεί στην Τουρκία», σημειωνόταν σε ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, ενώ χθες είχαν σύντομο τετ α τετ στα Τίρανα και οι Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν.
Σημειώνεται, τέλος, πως με αφορμή δημοσίευμα της «Κ», σύμφωνα με το οποίο δρομολογείται υπό καθεστώς άκρας μυστικότητος και –όπως επισημαινόταν– δίχως ενημέρωση της Ελλάδας και της Τουρκίας αμερικανικό σχέδιο διαμεσολάβησης σε Αθήνα και Αγκυρα, ο κ. Μαρινάκης σχολίασε ότι «καμία πρόταση δεν έχει έρθει στην Ελλάδα, ούτε υφίσταται και λόγος διαμεσολάβησης», για να προσθέσει: «Οι ελληνικές θέσεις σχετικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ είναι γνωστές και ερείδονται αμιγώς στο διεθνές δίκαιο. Καμία παρέκκλιση από τις θέσεις αυτές δεν πρόκειται να υπάρξει».
