Τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης το χαρακτήρισαν ένα «νέο βήμα στη Γαλάζια Πατρίδα». Η τουρκική κυβέρνηση δεν σχολίασε μεν την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με την Τρίπολη για σεισμικές έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης, εξέδωσε όμως μια πολύ επιθετική ανακοίνωση για να διακηρύξει την εμμονή της στο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Οντζού Κετσελί διεμήνυσε πως «η χώρα μας δεν θα επιτρέψει ποτέ να παραβιαστούν τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντά της», εννοώντας αυτά που απορρέουν από το τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Σχολιάζοντας την Παρασκευή το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε., ο κ. Κετσελί κατηγορεί Ελλάδα και Κύπρο ότι «συνεχίζουν τις προσπάθειές τους να επιβάλουν στην Ε.Ε. τις μαξιμαλιστικές τους αξιώσεις, οι οποίες είναι αντίθετες με το διεθνές δίκαιο και την αρχή της ισότητας».
Oπως επισημαίνουν τουρκικές διπλωματικές πηγές, η χρονική συγκυρία της υπογραφής του μνημονίου συνεργασίας με την Τρίπολη, την περασμένη Τετάρτη, δεν είναι τυχαία. Eρχεται λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της Αθήνας για την εκκίνηση ερευνών σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης – μια κίνηση που προκάλεσε την αντίδραση της κυβέρνησης της Τρίπολης, η οποία υποστήριξε ότι παραβιάζονται κυριαρχικά της δικαιώματα.
Την Παρασκευή, ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, συναντήθηκε με τον Λίβυο ομόλογό του Χαλίφα Αμπντουλσαντάρ με αντικείμενο τη διεύρυνση της συνεργασίας στον τομέα των υδρογονανθράκων. Oπως δήλωσε, η εμπειρία και η τεχνογνωσία της Τουρκίας μπορούν να αποβούν επωφελείς και για τις δύο χώρες, προαναγγέλλοντας νέες συνέργειες. Πληροφορίες αναφέρουν ότι τις επόμενες εβδομάδες τουρκικό σεισμογραφικό σκάφος ενδέχεται να κατευθυνθεί προς τις θαλάσσιες ζώνες της Λιβύης.
Στην Aγκυρα, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις πρόσφατες κινήσεις της Αθήνας, όπως η δημοσίευση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, στον οποίο καταγράφονται περιοχές ως «δυνητική υφαλοκρηπίδα», καθώς και οι έρευνες νοτίως της Κρήτης που –σύμφωνα με την τουρκική πλευρά– επηρεάζουν άμεσα το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Το επόμενο βήμα που αναμένουν είναι η παρουσίαση του χάρτη για τα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο, τον οποίο επίσης αναλύουν ενδελεχώς, στο πλαίσιο της τουρκικής στρατηγικής για την Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, αναδεικνύεται η στενή συνεργασία με τη Λιβύη, την οποία η τουρκική κυβέρνηση παρουσιάζει ως σταθερή και πολυεπίπεδη. Δεν αποκλείουν, μάλιστα, την υπογραφή νέων συμφωνιών για έρευνες και εκμετάλλευση σε άλλα θαλάσσια οικόπεδα, ιδίως αν η Αθήνα προβεί σε νέες ενεργειακές προκηρύξεις στην ευρύτερη περιοχή.
Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να παραβιαστούν τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντά μας, διεμήνυσε το τουρκικό ΥΠΕΞ.
Αξιοσημείωτο είναι πως, κατά την τελετή υπογραφής του μνημονίου, προβλήθηκε χάρτης με τις τουρκικές θέσεις όπως αυτές αποτυπώνονται στη συμφωνία με τη Λιβύη – μια κίνηση που αναλυτές χαρακτηρίζουν «έμμεση προειδοποίηση». Στο περιθώριο του φόρουμ «Global Transport Connectivity Forum» στην Κωνσταντινούπολη, Τούρκοι αναλυτές με τους οποίους συνομιλήσαμε, εκτίμησαν ότι αυτή η κίνηση λειτουργεί αποτρεπτικά απέναντι σε πιθανές ελληνικές πρωτοβουλίες στις επίμαχες περιοχές.
Για το SAFE
Την ίδια στιγμή, έντονος είναι ο προβληματισμός στην Aγκυρα για τη στάση της Ελλάδας σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα, με επίκεντρο το πρόγραμμα SAFE, όπου –όπως ισχυρίζονται κυβερνητικοί αξωματούχοι– η ελληνική πλευρά επιχειρεί να μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας. Η επικρατούσα εντύπωση ήταν πως η αποκλιμάκωση στις διμερείς σχέσεις θα περιόριζε τέτοιες ενστάσεις – κάτι που, τελικά, δεν επιβεβαιώθηκε.
Ενδεικτική της στασιμότητας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θεωρείται η σύντομη συνομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ. Δεν υπήρξε καμία προετοιμασία για επίσημη διμερή συνάντηση, γεγονός που αποτυπώνει το ψυχρό κλίμα.
Διπλωματικές πηγές, υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων, διατηρούν επιφυλάξεις για τη διοργάνωση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας εντός του Ιουλίου, όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί με την επίσκεψη του Eλληνα πρωθυπουργού στην Aγκυρα. Οι όποιες προσδοκίες μετατίθενται πλέον για το φθινόπωρο.
