Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι άνδρες σε κάθε ανθρώπινη πληθυσμιακή ομάδα τείνουν να είναι ψηλότεροι από τις γυναίκες. Μια πρόσφατη μελέτη έρχεται να αναδείξει έναν βασικό γενετικό μηχανισμό πίσω από αυτή την ανατομική διαφορά.
Αναλύοντας τρεις μεγάλες βάσεις δεδομένων δημόσιας υγείας, μια ομάδα με επικεφαλής επιστήμονες από το Κολέγιο Επιστημών Υγείας Geisinger στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ εντόπισε 1.225 ενήλικες με ασυνήθιστους συνδυασμούς χρωμοσωμάτων, αναφέρει το Science Alert.
Το γονίδιο SHOX
Οι συνδυασμοί αυτοί μοντελοποιήθηκαν στατιστικά σε σχέση με το ύψος κάθε ενήλικα, αποκαλύπτοντας μια ενδιαφέρουσα διαφορά στη λειτουργία ενός γονιδίου που ονομάζεται SHOX (short-stature homeobox), το οποίο βρίσκεται τόσο στο χρωμόσωμα Χ όσο και στο χρωμόσωμα Υ.
Σε αντίθεση με τα χρωμοσώματα Χ και Υ σε ένα τυπικό αρσενικό κύτταρο, ένα από τα δύο χρωμοσώματα Χ σε ένα τυπικό θηλυκό κύτταρο τείνει να λειτουργεί με μειωμένη ικανότητα για να αποφευχθούν επιπλοκές (πρόκειται για το αποκαλούμενο ανενεργό χρωμόσωμα Χ).
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PNAS, τα δεδομένα έδειξαν ότι το χρωμόσωμα Υ έχει μεγαλύτερη «επίδραση SHOX» από το ανενεργό χρωμόσωμα Χ, που μεταφράζεται σε επιπλέον 3,1 εκατοστά ύψους κατά μέσο όρο.
Γνωρίζαμε εδώ και καιρό ότι το γονίδιο SHOX ενδέχεται να παίζει κάποιο ρόλο στο ύψος, ωστόσο, αυτή η μελέτη ποσοτικοποιεί συγκεκριμένα τη διαφορά μεταξύ της δραστηριότητάς του στο χρωμόσωμα Y των ανδρών σε σύγκριση με το ανενεργό χρωμόσωμα X των γυναικών.
Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι αυτή η διαφορά αντιπροσωπεύει το 22,6% της μέσης διαφοράς ύψους μεταξύ ανδρών και γυναικών. Άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στον προσδιορισμό του ύψους μας είναι η κληρονομικότητα (οι ψηλοί γονείς συνήθως κάνουν ψηλά παιδιά), τα επίπεδα ορμονών, συμπεριλαμβανομένης της τεστοστερόνης (που είναι πολύ πιο άφθονη στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες), αλλά και το βιοτικό επίπεδο της χώρας στην οποία ζούμε.
Στις τρεις βάσεις δεδομένων υγείας που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη (μία από το Ηνωμένο Βασίλειο και δύο από τις ΗΠΑ), η μέση διαφορά ύψους μεταξύ ανδρών και γυναικών κυμάνθηκε μεταξύ 12,85 και 13,72 εκατοστά.
Από το ύψος στις ιατρικές παθήσεις
Η μελέτη αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει ένα χρήσιμο σημείο εκκίνησης για κάθε είδους μελλοντικές έρευνες σχετικά με τις διαφορές στους φαινοτύπους (τα εμφανή εξωτερικά χαρακτηριστικά) μεταξύ των φύλων, καθώς και για τις ασθένειες και τις διαταραχές που τα επηρεάζουν με διαφορετικούς τρόπους.
Για παράδειγμα, ασθένειες όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι πιο συχνές στις γυναίκες, και είναι πιθανό να υπάρχουν πολλοί και σύνθετοι λόγοι για αυτό. Όπως και με το ύψος, η διάκριση μεταξύ γενετικής και ορμονών θα μπορούσε να προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες.
«Η αποσύνδεση των επιδράσεων των ορμονών που σχετίζονται με το φύλο από τη γονιδιωματική παραλλαγή θα μπορούσε να προσφέρει νέες πληροφορίες για ιατρικές παθήσεις με διαφορές μεταξύ των φύλων, όπως οι αυτοάνοσες, οι καρδιαγγειακές και οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές», γράφουν οι ερευνητές.
