Μια μελέτη που ολοκληρώθηκε πρόσφατα καταδεικνύει ότι οι ψυχικές διαταραχές μπορεί να μεταδίδονται μεταξύ των ατόμων εντός των κοινωνικών δικτύων. Το εύρημα ήταν πιο εμφανές στην περίπτωση των διαταραχών της διάθεσης, του άγχους και της διατροφής
Χρησιμοποιώντας δεδομένα μητρώου σε επίπεδο πληθυσμού, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, το Φινλανδικό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας, το Πανεπιστήμιο του Jyväskylä και το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ διερεύνησαν κατά πόσον οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να μεταδοθούν εντός των κοινωνικών δικτύων που σχηματίζονται από τις σχολικές τάξεις.
Advertisment
Η μελέτη είναι η μεγαλύτερη και πληρέστερη μέχρι στιγμής σχετικά με τη διάδοση των ψυχικών διαταραχών στα κοινωνικά δίκτυα, με τη συμμετοχή περισσότερων από 700.000 μαθητών της ένατης τάξης από 860 φινλανδικά σχολεία. Οι έφηβοι παρακολουθήθηκαν από το τέλος της ένατης τάξης για διάμεσο διάστημα 11 ετών.
Οι ερευνητές απέδειξαν ότι ο αριθμός των συμμαθητών που είχαν διαγνωστεί με ψυχική διαταραχή σχετιζόταν με υψηλότερο κίνδυνο να λάβουν διάγνωση ψυχικής διαταραχής αργότερα στη ζωή τους.
“Η παρατηρούμενη σχέση ήταν η ισχυρότερη κατά το πρώτο έτος παρακολούθησης της μελέτης. Αυτό δεν εξηγούνταν από μια σειρά παραγόντων που σχετίζονταν με τους γονείς, το σχολείο και την περιοχή κατοικίας. Η σύνδεση ήταν πιο έντονη στην περίπτωση των διαταραχών της διάθεσης, του άγχους και της διατροφής”, αναφέρει ο αναπληρωτής καθηγητής Christian Hakulinen του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι.
Advertisment
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια ολοκληρωμένων φινλανδικών μητρώων
Σύμφωνα με τον Hakulinen, προηγούμενες μελέτες έχουν δώσει παρόμοια αποτελέσματα: για παράδειγμα, Αμερικανοί ερευνητές έχουν παρατηρήσει ενδείξεις ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα ενδεχομένως μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο στα κοινωνικά δίκτυα.
Σε προηγούμενες έρευνες, ωστόσο, τα κοινωνικά δίκτυα επιλέγονταν συνήθως ανεξάρτητα από τα υποκείμενα της έρευνας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε μεροληψία των δεδομένων. Ο Hakulinen επισημαίνει ότι οι σχολικές τάξεις είναι κοινωνικά δίκτυα που ενδείκνυνται για έρευνα, καθώς τα άτομα συνήθως δεν μπορούν να επιλέξουν τους συμμαθητές τους.
“Ο καθορισμός των κοινωνικών δικτύων και η παρακολούθηση των εφήβων κατέστη δυνατή χάρη στα εκτεταμένα φινλανδικά μητρώα. Τα ευρήματα εμβαθύνουν σημαντικά στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα προβλήματα ψυχικής υγείας αναπτύσσονται και επηρεάζουν τους άλλους ανθρώπους στα κοινωνικά μας δίκτυα”, λέει.
Ο Hakulinen σημειώνει ωστόσο ότι η σχέση που παρατηρείται στη μελέτη δεν είναι απαραίτητα αιτιώδης. Επιπλέον, η μελέτη δεν διερεύνησε τον τρόπο με τον οποίο οι ψυχικές διαταραχές μπορούν ενδεχομένως να μεταδοθούν μεταξύ των ατόμων.
“Μπορεί, για παράδειγμα, να είναι πιθανό ότι το κατώφλι για την αναζήτηση βοήθειας για θέματα ψυχικής υγείας μειώνεται όταν υπάρχουν ένα ή περισσότερα άτομα στο κοινωνικό σας δίκτυο που έχουν ήδη ζητήσει βοήθεια για τα προβλήματά τους. Στην πραγματικότητα, αυτού του είδους η ομαλοποίηση της διάγνωσης και της θεραπείας μπορεί να θεωρηθεί ευεργετική μετάδοση των ψυχικών διαταραχών”, λέει ο Hakulinen.
Περισσότερα προληπτικά μέτρα;
Οι ψυχικές διαταραχές αποτελούν σημαντική παγκόσμια πρόκληση, επηρεάζοντας αρνητικά τα άτομα, την κοινωνία και την οικονομία. Σύμφωνα με τον Hakulinen, τα συμπτώματα άγχους και διάθεσης έχουν ιδιαίτερα αυξηθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των νέων.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι, περίπου στο ήμισυ όλων των περιπτώσεων, η εμφάνιση ψυχικών διαταραχών στην ενήλικη ζωή συμβαίνει όταν τα άτομα είναι κάτω των 18 ετών. Μάλιστα, ο Hakulinen τονίζει τη σημασία των προληπτικών μέτρων και της έγκαιρης παρέμβασης.
“Κατά τη λήψη προληπτικών μέτρων, αξίζει να ληφθεί υπόψη ότι οι ψυχικές διαταραχές μπορούν να μεταδοθούν από τον έναν έφηβο στον άλλο”, λέει ο Hakulinen.
Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 713.809 Φινλανδοί πολίτες που γεννήθηκαν μεταξύ 1985 και 1997. Οι έφηβοι ερευνήθηκαν από το τέλος του γενικού σχολείου μέχρι να λάβουν την πρώτη διάγνωση ψυχικής διαταραχής, να μετακομίσουν από τη χώρα ή να πεθάνουν. Το αργότερο, η παρακολούθηση διακόπηκε στο τέλος του 2019, με αποτέλεσμα η μέση περίοδος παρακολούθησης να είναι 11,4 έτη.
Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) και το Συμβούλιο Έρευνας της Φινλανδίας.
Με πληροφορίες από www.eurekalert.org
