Αν ο ερευνητής Άνταμ Ντορ έχει δίκιο, τότε τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη θα κυριαρχήσουν στην παγκόσμια οικονομία στο πολύ κοντινό μέλλον και ουσιαστικά θα καταστήσουν άνεργη ολόκληρη την ανθρώπινη φυλή.
Σύμφωνα με τον Guardian, ο εν λόγω κοινωνικός επιστήμων έχει μια πολύ συγκεκριμένη εκτίμηση για την κλίμακα, την ταχύτητα και την ασταμάτητη πορεία ενός τεχνολογικού μετασχηματισμού που, όπως λέει, θα αντικαταστήσει σχεδόν όλη την ανθρώπινη εργασία εντός 20 ετών.
Ο Ντορ ηγείται μιας ομάδας ερευνητών που έχουν μελετήσει τα πρότυπα της τεχνολογικής αλλαγής κατά τη διάρκεια χιλιετιών και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το τρέχον κύμα όχι μόνο θα κλονίσει αλλά και θα εξαλείψει την αγορά εργασίας έως το 2045.
«Οι μηχανές που μπορούν να σκέφτονται είναι εδώ και οι δυνατότητές τους επεκτείνονται μέρα με τη μέρα χωρίς να διαφαίνεται τέλος»
Αυτό που έκαναν τα αυτοκίνητα στα άλογα και τα κάρα, και ο ηλεκτρισμός στις λάμπες αερίου, και οι ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές στην Kodak, είναι πρότυπα για το επερχόμενο σοκ, λέει. «Η τεχνολογία έχει έναν νέο στόχο στο σκόπευτρό της – και αυτός είμαστε εμείς. Αυτός είναι η εργασία μας».
Ό,τι και να κάνετε, σε οποιονδήποτε τομέα, εντός 20 ετών οι μηχανές θα είναι σε θέση να εκτελούν την ίδια εργασία εξίσου καλά, αν όχι καλύτερα, με το κόστους να είναι πολύ μικρότερο, λέει ο Ντορ.
«Το κόστος βελτιώνεται σταθερά, οι δυνατότητες βελτιώνονται σταθερά. Το έχουμε ξαναδεί αυτό το μοτίβο. Αν μπορώ να αποκτήσω το ίδιο πράγμα ή και καλύτερο με το ίδιο ή χαμηλότερο κόστος, η αλλαγή είναι αυτονόητη. Εμείς είμαστε τα άλογα, εμείς είμαστε οι κινηματογραφικές κάμερες».
Αδειάζει η κλεψύδρα
Ο 48χρονος Ντορ είναι θεωρητικός της τεχνολογίας με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και διευθυντής έρευνας στο RethinkX, έναν αμερικανικό οργανισμό και προβλέπει τεχνολογικές ανατροπές.
Ο ίδιος μίλησε στον Guardian κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο νότιο Δουβλίνο, το οποίο επισκέφθηκε για να μιλήσει στο Dargan Forum, το οποίο είχε ως κύριο θέμα του την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Εκεί, ο Ντορ συνδύασε μια δυσοίωνη πρόβλεψη -τα ανθρωποειδή ρομπότ που τροφοδοτούνται από ολοένα και πιο ικανή τεχνητή νοημοσύνη θα εξαπλωθούν σχεδόν σε κάθε κλάδο, αφήνοντας τους ανθρώπους ανίκανους να τα ανταγωνιστούν- με μια έκρηξη αισιοδοξίας: με σωστούς χειρισμούς, αυτή η επανάσταση θα οδηγήσει σε «υπεραφθονία» που θα απελευθερώσει την ανθρωπότητα. Αλλά με λάθος χειρισμούς, η ανισότητες θα οξυνθούν σε τεράστιο βαθμό και η ολιγαρχία θα εκτοξευθεί στη στρατόσφαιρα.
Η μετάβαση θα είναι ταχύτερη από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι, λέει ο Ντορ. «Έχουμε καταγράψει πάνω από 1.500 τεχνολογικούς μετασχηματισμούς σε όλη την ανθρώπινη ιστορία. Μέσα από το θεωρητικό πρίσμα που έχουμε αναπτύξει, ένα συνεπές σύνολο μοτίβων αναδύεται ξανά και ξανά».
Αρκεί μια νέα τεχνολογία να κατακτήσει μόνο λίγες ποσοστιαίες μονάδες του μεριδίου της αγοράς και τότε αρχίζει να αποκτά συντριπτική κυριαρχία μέσα σε 15 έως 20 χρόνια, κάτι που, σύμφωνα με τον Ντορ, σημαίνει ότι σύντομα τα ρομπότ και η τεχνητή νοημοσύνη θα καταστήσουν την ανθρώπινη εργασία σχεδόν ξεπερασμένη. «Οι μηχανές που μπορούν να σκέφτονται είναι εδώ και οι δυνατότητές τους επεκτείνονται μέρα με τη μέρα χωρίς να διαφαίνεται τέλος. Ο χρόνος που διαθέτουμε για να προετοιμαστούμε γι’ αυτό, δεν επαρκεί. Ξέρουμε ότι θα η μετάβαση θα είναι “βίαιη”».
«Πρέπει να πειραματιστούμε τώρα και να δοκιμάσουμε νέες δομές ιδιοκτησίας, νέες δομές ενδιαφερόμενων μερών»
Ορισμένοι τομείς θα έχουν μια μεσοβασιλεία κατά την οποία οι άνθρωποι θα μπορούν να εργάζονται αποτελεσματικά παράλληλα με τα ρομπότ -όπως ακριβώς την περίοδο που οι γκρανμαίτρ του σκακιού συνεργάστηκαν με σκακιστικά προγράμματα- αλλά πολύ γρήγορα οι περισσότεροι άνθρωποι θα αποτελούν «εμπόδια» στην εξελικτική πορεία της εργασίας, λέει ο Ντορ.
Οι θέσεις εργασίας των οποίων η αξία εξαρτάται από την ανθρώπινη συμβολή -όπως οι προπονητές στα σπορ, οι πολιτικοί, οι σεξεργάτες, οι ηθικολόγοι- θα επιβιώσουν, αλλά ακόμη και αυτές θα αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό από τις μηχανές. «Θα παραμείνει μια θέση για ανθρώπινη εργασία σε ορισμένους τομείς. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν ούτε κατά διάνοια αρκετά από αυτά τα επαγγέλματα για να απασχολήσουν 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους».
Σεβαστά ιδρύματα και πρακτικές μπορεί να μην είναι πλέον κατάλληλα για τον σκοπό τους, επομένως οι κοινωνίες πρέπει να προετοιμαστούν επειγόντως, καταρτίζοντας ένα σύνολο κατευθυντήριων αρχών και επαναξιολογώντας έννοιες όπως η αξία, η τιμή και η διανομή, λέει ο Ντορ. «Δεν έχω τις απαντήσεις. Δεν γνωρίζουμε καν αν έχουμε τις σωστές ερωτήσεις. Πρέπει να πειραματιστούμε τώρα και να δοκιμάσουμε νέες δομές ιδιοκτησίας, νέες δομές ενδιαφερόμενων μερών».
Το βιβλίο του με τίτλο «Brighter: Optimism, Progress and the Future of Environmentalism» αποτελεί έναν ύμνο για την καθαρή ενέργεια και την ελπίδα. Αναγνωρίζει τους κινδύνους της οικονομικής αποδιάρθρωσης, της λαϊκιστικής αντίδρασης και της παραπληροφόρησης, αλλά υποστηρίζει ότι όλα αυτά δεν είναι αναπόφευκτα.
Τα κέρδη στην παραγωγικότητα και την αφθονία θα είναι τεράστια και η διανομή -για παράδειγμα, μιμούμενη το παράδειγμα του λογισμικού ανοιχτού κώδικα- θα μπορούσε να είναι δίκαιη. «Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα από τα πιο εκπληκτικά πράγματα που έχουν συμβεί ποτέ στην ανθρωπότητα».
