Το νευρογλωσσολογικό πρόγραμμα παρέμβασης EULEXIA: The Gift of Reading
είναι μια πρακτική εκγύμνασης του μυαλού (brain training) που στοχεύει:
⦁ στην πρόληψη και αποκατάσταση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών
⦁ στη βελτίωση των δεξιοτήτων της ανάγνωσης, της γραφής και των μαθηματικών
⦁ στην ενίσχυση των γνωστικών δεξιοτήτων
⦁ στην ενδυνάμωση του ελέγχου της προσοχής και της αυτορρύθμισης
⦁ στην οργάνωση των εγκεφαλικών κυμάτων -α-
⦁ στην αρμονική εγκεφαλική λειτουργία και
⦁ στη συναισθηματική σταθερότητα.
Advertisment
Πρόκειται για μια νευρογλωσσολογική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών που εφαρμόζεται με επιτυχία 25 χρόνια τώρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα. Η επιστήμη της νευρογλωσσολογίας μελετά τους νευρικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου εγκεφάλου που είναι υπεύθυνοι για την κατανόηση, την παραγωγή και την απόκτηση του λόγου (MIT Press, 2022; Bambini, 2012).
Το πρόγραμμα EULEXIA: The Gift of Reading απευθύνεται σε παιδιά και ενήλικες με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία) και ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας) και σε όλους όσοι επιθυμούν να γυμνάσουν τον εγκέφαλό τους προκειμένου να ενδυναμώσουν τις γνωστικές/επιτελικές λειτουργίες (συγκέντρωση προσοχής, μνήμη εργασίας, ευελιξία σκέψης, αυτορρύθμιση, σχεδιασμός βημάτων για την υλοποίηση στόχων έλεγχος παρορμητικότητας κλπ).
Η βασική θεωρητική αρχή του προγράμματος EULEXIA: The Gift of Reading είναι ότι η κλινική εικόνα που παρατηρείται στα άτομα με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας συγκέντρωσης (διάσπαση προσοχής) λόγω των εγκεφαλικών αφαιρέσεων (McRae et al., 2010) ή/και της εγκεφαλικής κόπωσης (Lawrenz, 2023; Yamamoto, 2022; Tanaka et al., 2015), που συμβαίνουν κατά τη μάθηση. Υπό αυτές τις συνθήκες, η ικανότητα αυτορρύθμισης, η οποία συμβάλλει ουσιαστικά στην κατάκτηση της ανάγνωσης, της γραφής και της αριθμητικής (Rueda et al., 2023; Skibbe et al., 2019), περιορίζεται σημαντικά δημιουργώντας «πρόσφορο» έδαφος για την εμφάνιση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών.
Advertisment
Η βασική θεραπευτική αρχή του προγράμματος EULEXIA: The Gift of Reading είναι ότι, περιορίζοντας τις εγκεφαλικές αφαιρέσεις ή και την εγκεφαλική κόπωση, όλοι οι άνθρωποι με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες ξεπερνούν τις δυσχέρειες που βιώνουν καθώς αποκτούν ανθεκτικότητα κατά τη μάθηση και τον έλεγχο της προσοχής τους (Burgoyne and Engle, 2020) κατά την ανάγνωση (Slattery et al., 2021; Nouwens et al., 2017; Hadwin, 2016).
Για την αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών, την αρμονική εγκεφαλική λειτουργία και τη συναισθηματική σταθερότητα το πρόγραμμα παρέμβασης EULEXIA: The Gift of Reading εφαρμόζει μια καινοτόμα πρακτική εκγύμνασης του μυαλού η οποία στηρίζεται στο φαινόμενο brain/neural entrainment, το οποίο επιτυγχάνεται μέσω της ρυθμικής ανάγνωσης.
To φαινόμενο brain/neural entrainment προκύπτει κάθε φορά που ο άνθρωπος συγχρονίζεται με το ρυθμό ενός εξωτερικού περιοδικού ερεθίσματος (ηχητικού, οπτικού ή και τα δύο) (Addante et al., 2021).
Αυτός ο συγχρονισμός προκαλεί την τροποποίηση των εγκεφαλικών κυμάτων η οποία έχει ως αποτέλεσμα την αλλαγή στην ψυχική διάθεση του ατόμου (αυξημένη εστίαση, βελτιωμένη μνήμη, χαλάρωση) (Riddle et al., 2020).
Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι μετά από πολλαπλές επιτυχημένες συνεδρίες brain/neural entrainment, στη διάρκεια των οποίων ο εκπαιδευόμενος συγχρονίζεται με συγκεκριμένη ηχητική συχνότητα (beat) και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ο εγκέφαλός του αναμένεται να είναι σε θέση να παράγει από μόνος του τα αντίστοιχα εγκεφαλικά κύματα (Faunce, 2021).
Ως εκ τούτου, μέσω της πρακτικής brain/neural entrainment αποδεικνύεται ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι πραγματικά εκπαιδεύσιμος (ibid).
Η επιτυχία του προγράμματος EULEXIA: The Gift of Reading οφείλεται:
Στο φαινόμενο brain/neural entrainment, που επιτυγχάνεται μέσω της ρυθμικής ανάγνωσης, διότι, όπως αναφέρθηκε, κάθε φορά που ο άνθρωπος συγχρονίζεται σταδιακά με ένα εξωτερικό περιοδικό ερέθισμα (ηχητικό, οπτικό ή και τα δύο) τα εγκεφαλικά κύματα τροποποιούνται (Addante et al., 2021).
Στη νευροπλαστικότητα (neuroplasticity), διότι κάθε φορά που ο άνθρωπος αποκτά καινούργιες γνώσεις και δεξιότητες (ρυθμική ανάγνωση) σχηματίζονται στον εγκέφαλό του νέες συνάψεις ή ενδυναμώνονται οι ήδη υπάρχουσες (Kennedy, 2016; Mayford et al., 2012; Martin and Morris, 2002; Horn et al., 1985).
Στην ενσυνειδητότητα (mindfulness), διότι κάθε φορά που ο άνθρωπος εστιάζει συνειδητά την προσοχή του σε ένα μόνο πράγμα (εξωτερικό περιοδικό ηχητικό ερέθισμα – beat) το μυαλό ηρεμεί και δυναμώνει (Salomon and Globerson, 1987; Henriksen et al., 2020).
Στην ανάγνωση, διότι κατά την πραγματοποίησή της ενεργοποιούνται πολλές και διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, (κροταφικός λοβός, μετωπιαίος λοβός, και γωνιώδης έλικα) (Banich et al., 2023; Kearns et al., 2019; Just et al., 1996) οι οποίες επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω ειδικών νευρωνικών οδών (white matter pathways) και συνιστούν ένα νευρωνικό δίκτυο, όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα (Kearns et al., 2019).
Kearns, Hancock, Frost et al. (2019)
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες:
Η ανάγνωση είναι μια βασική δεξιότητα και αποτελεί θεμέλιο για οποιαδήποτε άλλο είδος μάθησης (Thiede & de Bruin, 2018).
Η αναγνωστική ικανότητα των μαθητών επηρεάζει καθοριστικά την επίδοσή τους και στα μαθηματικά (Gambini, 2021; McNorgan, 2021; Friedman et al., 2018).
Η αναγνωστική ικανότητα των μαθητών αποτελεί δείκτη πρόβλεψης της σχολικής επιτυχίας ή αποτυχίας τους (Spencer et al., 2022).
Η ύπαρξη των εγκεφαλικών κυμάτων -α- επηρεάζει θετικά τις γνωστικές επιδόσεις στον τομέα της ανάγνωσης και της αναγνωστικής κατανόησης (Singh et al., 2020).
Τα εγκεφαλικά κύματα -α- αντιπροσωπεύουν ένα μοτίβο μέσης συχνότητας εγκεφαλικής δραστηριότητας η οποία κυμαίνεται από 8 έως 12 Hz και σχετίζεται με καταστάσεις ηρεμίας, χαλάρωσης και ξεκούρασης.
Κάθε φορά που τα κύματα -α- κυριαρχούν στον εγκέφαλο οι άνθρωποι μπορούν να επικεντρώνονται σε μια συγκεκριμένη σκέψη χωρίς να δίνουν προσοχή σε ανεπιθύμητους περισπασμούς. Αυτές οι συνθήκες ανακουφίζουν τους ανθρώπους από το άγχος και το στρες και απελευθερώνουν τη δημιουργικότητά τους (Cherry, 2021).
Η δομή του προγράμματος EULEXIA: The Gift of Reading
⦁ Το πρόγραμμα EULEXIA: The Gift of Reading αποτελείται από 40 συνεδρίες που πραγματοποιούνται με συχνότητα μια φορά την εβδομάδα κι έχουν διάρκεια 60 λεπτά.
⦁ Σε κάθε συνεδρία ο εκπαιδευόμενος συγχρονίζει τον αναγνωστικό του ρυθμό (ρυθμική ανάγνωση) με ένα εξωτερικό περιοδικό ηχητικό ερέθισμα (beat) διαβάζοντας δυνατά μια μόνο λέξη ή συλλαβή στο διάστημα μεταξύ δυο χτύπων (beats).
⦁ O εκπαιδευόμενος διαβάζει ειδικά διαμορφωμένα κείμενα που συμβάλλουν στη βελτίωση της ορθογραφίας, του συντακτικού, της κατανόησης και της ικανότητας επίλυσης μαθηματικών πράξεων και προβλημάτων (Katsigri, 2012; Katsigri et al., 2010).
Τα δομικά μέρη του προγράμματος παραμένουν ίδια σε κάθε συνεδρία. Aυτό που αλλάζει είναι τα είδη των κειμένων που χρησιμοποιούνται, ο βαθμός δυσκολίας τους, η συχνότητα του ρυθμού και τα διαλλείματα προσοχής (attention breaks) που εφαρμόζονται όταν κρίνεται απαραίτητο (Brenner, 2021; Gajowski, 2017; Ariga and Lleras , 2011).
Η συμμετοχή στο πρόγραμμα EULEXIA: The Gift of Reading συμβάλλει:
⦁ στην αρμονική εγκεφαλική λειτουργία
⦁ στην οργάνωση και ενίσχυση του δυναμικού των εγκεφαλικών κυμάτων -α-.
⦁ στη δημιουργία αντοχής και ανθεκτικότητας κατά τη μάθηση.
⦁ στην ενδυνάμωση του ελέγχου της προσοχής και της αυτορρύθμισης
⦁ στην ενίσχυση των δεξιοτήτων της ανάγνωσης, της γραφής και των μαθηματικών.
⦁ στην ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης.
⦁ στην εδραίωση της συναισθηματικής σταθερότητας.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος ο εκπαιδευόμενος έχει τον έλεγχο της προσοχής του κατά τη μάθηση και είναι σε θέση να καλύψει προηγούμενα μαθησιακά κενά ώστε να συνεχίσει με επιτυχία την ακαδημαϊκή του πορεία. Μέσω της ρυθμικής ανάγνωσης, το πρόγραμμα EULEXIA: The Gift of Reading ξεκλειδώνει το μαθησιακό και γνωστικό δυναμικό του ανθρώπου σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται.
Αν και δεν γνωρίζουμε ακόμα τους νευρωνικούς μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την κωδικοποίηση και τη διατήρηση του ρυθμού, γνωρίζουμε ότι η διατήρηση σταθερού και ομοιόμορφου ρυθμού σε ό,τι κι αν κάνουμε συνειδητά ή ασυνείδητα είναι ευεργετική για την λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού.
“Για να μπορείς να συνεχίζεις, πρέπει να διατηρείς το ρυθμό.” Haruki Murakami (Ιάπωνας συγγραφέας)
Η Λίνα Κατσίγκρη PhD είναι Νευρογλωσσολόγος-Λογοπεδικός, πτυχιούχος νευρογλωσσολογίας και πολιτικών επιστημών (BSc) του Πανεπιστημίου Βρυξελλών (VUB), κάτοχος μεταπτυχιακών σπουδών (MA) σε ανώτερες σπουδές γλωσσολογίας (VUB) και διδακτορικού διπλώματος (PhD) με θέμα The Dyslexic Brain: A Neurolinguistic Approach to the Logopedic Treatment of Dyslexia (VUB).
Από το 1996, εργάζεται ως λογοπεδικός με εξειδίκευση στις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες. Είναι η δημιουργός του νευρογλωσσολογικού προγράμματος παρέμβασης – EULEXIA: The Gift of Reading που συμβάλει με επιτυχία στην αποκατάσταση των μαθησιακών δυσχερειών, στην αρμονική εγκεφαλική λειτουργία και στη συναισθηματική σταθερότητα και της Μεθόδου Πρώιμης Ανάγνωσης – ΔΙΑΒΑΖΩ ΝΩΡΙΣ ΕΙΜΑΙ ΕΥΤΥΧΗΣ που οδηγεί με επιτυχία τα παιδιά προσχολικής ηλικίας στην κατάκτηση της αναγνωστικής ετοιμότητας.
Με την ιδιότητα του νευροεπιστήμονα και του πιστοποιημένου HEARTMATH COACH συντονίζει ατομικές και ομαδικές συνεδρίες αυτοβελτίωσης BRAIN FITNESS και MINDFULNESS.
Παράλληλα, οργανώνει και διεξάγει εξειδικευμένα εκπαιδευτικά σεμινάρια EULEXIA: The Gift of Reading και ΔΙΑΒΑΖΩ ΝΩΡΙΣ ΕΙΜΑΙ ΕΥΤΥΧΗΣ τα οποία απευθύνονται σε φοιτητές και επαγγελματίες ψυχικής υγείας, λογοθεραπείας, εργοθεραπείας, ειδικής αγωγής, νηπιαγωγούς και εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων.
Επιστημονική Βιβλιογραφία
Addante R., Yousif M., Valencia R. et al. (2021) Boosting brain waves improves memory, Frontiers for Young Minds. doi: 10.3389/frym.2021.605677 (Accessed: 16 March 2023)
Ariga A. and Lleras A. (2011) Brief and rare mental “breaks” keep you focused: Deactivation and reactivation of task goals preempt vigilance decrements, Cognition, 118(3), pp. 439-443. doi: https://doi.org/10.1016/j.cognition.2010.12.007
Bambini V. (2012) Neurolinguistics. In Östman J.-O. & Verschueren J. (Eds.), Handbook of Pragmatics. pp. 1-34. John Benjamins Publishing Company. Available at: https://www.researchgate.net/publication/308599596_Neurolinguistics (Accessed: 17 June 2024)
Banich M.T., Wang K., Kim H. et al. (2023) The Influence of Executive Processing on Reading Comprehension During Adolescence, Mind, Brain and Education, 17(4), pp.279-288. doi: https://doi.org/10.1111/mbe.12359
Brenner, L. (2021) Use Brain Breaks to Help Your Kids Recharge and Refocus. Our Children. Available at: https://ptaourchildren.org/use-brain-breaks-to-help-your-kids-recharge-and-refocus/ (Accessed: 23 March 2024]
Burgoyne, A.P. and Engle, R.W. (2020) Attention Control: A Cornerstone of Higher-Order Cognition, Current Directions in Psychological Science, 29(6). doi: https://doi.org/10.1177/0963721420969371
Cherry Κ. (2021) Verywell Mind. What Are Alpha Brain Waves?. Available at: https://www.verywellmind.com/what-are-alpha-brain-waves-5113721 (Accessed: 4 March 2023)
Earl, S.R. et al. (2023) Trajectories in cognitive engagement, fatigue, and school achievement: The role of young adolescents’ psychological need satisfaction, Learning and Individual Differences, 101, 102248. doi: https://doi.org/10.1016/j.lindif.2022.102248
Faunce A. (2021) Society For Psychophysiological Research. Sensory Entrainment as Therapy. Available at: https://sprweb.org/news/576625/Sensory-Entrainment-as-Therapy.htm (Accessed: 28 May 2024)
Fishstrom, S. et al. (2024) Understanding the relation between reading and anxiety among upper elementary students with reading difficulties. Annals of Dyslexia, 74 (1), pp.123–141. doi: https://doi.org/10.1007/s11881-024-00299-7
Forster, S., et al. (2014) Plugging the attention deficit: Perceptual load counters increased distraction in ADHD. Neuropsychology, 28(1), pp.91–97. doi: https://doi.org/10.1037/neu0000020
Franklin, S.M. et al. (2016) Tracking Distraction: The Relationship Between Mind-Wandering, Meta-Awareness, and ADHD Symptomatology, Journal of Attention Disorders, 21(6). doi: https://doi.org/10.1177/1087054714543494
Friedman L., Rapport M.D., Calub C.A. et al. (2018) ADHD and Core Foundational Learning: Working Memory’s Contribution to Reading Comprehension and Applied Math Problem-Solving Abilities, The Guilford Press, 26(7). doi: https://doi.org/10.1521/adhd.2018.26.7.1
Gajowski, C. (2017) Fast ForWord. ‘Listen Up! 5 Tips to Improve Students’ Attention Span’. Available at: https://www.scilearn.com/listen-5-tips-improve-students-attention-span/ (Accessed:)
Gambini B. (2021) University at Buffalo. Read to succeed ─ in math. Study shows how reading skill shapes more than just reading. Available at: https://www.buffalo.edu/news/releases/2021/03/013.htm (Accessed: 15 June 2023)
Hadwin J.A. and Richards H.J. (2016) Working memory training and CBT reduces anxiety symptoms and attentional biases to threat: A preliminary study, Frontiers in Psychology, 7:47. doi: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00047
Henriksen D., Richardson K. and Shack K. (2020) Mindfulness and creativity: Implications for thinking and learning, Thinking Skills and Creativity, 37, 100689. doi: https://doi.org/10.1016/j.tsc.2020.100689
Horn G. et al (1985) ‘Changes in the Structure of Synapses Associated with Learning’, The Journal of Neuroscience, 5 (12), pp. 3161-3168. doi: 10.1523/JNEUROSCI.05-12-03161.1985. / Available at: https://www.jneurosci.org/content/jneuro/5/12/3161.full.pdf (Accessed: 3 November 2023)
Just M.A., Carpenter P.A., Keller T.A. et al. (1996) Brain Activation Modulated by Sentence Comprehension, Science, 274(5284), pp. 114-116. doi: https://doi.org/10.1126/science.274.5284.114
Katsigri, P. (2012) The Dyslexic Brain: A Neurolinguistic Approach to the Logopedic Treatment of Dyslexia. PhD. Vrije Universiteit Brussel.
Katsigri, P., Van de Craen, P., Vakirtzidellis, I. (2010) “The effectiveness of a remedial reading training program with the use of a metronome (rhythm) for the treatment of dyslexia”. Proceedings of the 28th International IALP Congress. Athens, Greece.
Kearns D.M., Hancock R., Frost S.J. et al. (2019) The Neurobiology of Dyslexia, TEACHING Exceptional Children, 51(3). doi: https://doi.org/10.1177/0040059918820051/ https://www.researchgate.net/publication/330325436 / https://escholarship.org/uc/item/8qc2t0nt
Kennedy, M.B. (2016) ‘Synapting signaling in learning and memory’, Cold Spring Harbor Laboratory Press – Perspectives in Biology, 8(2): a016824. Available at: https://cshperspectives.cshlp.org/content/8/2/a016824.full.pdf+html/ doi: 10.1101/cshperspect.a016824 (Accessed: 3 November 2023)
Klimesch, W. (2012) Alpha-band oscillations, attention, and controlled access to stored information, Trends in Cognitive Sciences, 16(12), pp. 606-17. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tics.2012.10.007
Lawrenz L. (2023) What to know about cognitive fatigue. Available at: https://www.medicalnewstoday.com/articles/cognitive-fatigue (Accessed: 21 March 2024)
Macdonald, K.T. et al. (2021) The Role of Reading Anxiety among Struggling Readers in Fourth and Fifth Grade, Reading and Writing, 37(4), pp. 382–394. doi: https://doi.org/10.1080/10573569.2021.1874580
Martin, S.J. and Morris, R.G.M. (2002) ‘New life in an old idea: The synaptic plasticity and memory hypothesis revisited’, Hippocampus, 12 (5), pp. 609 – 636. doi: https://doi.org/10.1002/hipo.10107open_in_new
Mayford, M. et al (2012) ‘Synapses and memory storage’, Cold Spring Harbor Laboratory Press – Perspectives in Biology, 1, 4(6):a005751. Available at: https://cshperspectives.cshlp.org/content/4/6/a005751.short / doi: 10.1101/cshperspect.a005751 (Accessed: 3 November 2023)
McArthur, G.M. et al. (2024) Are comorbidities of poor reading related to elevated anxiety in children?. Annals of Dyslexia, 74, pp.47–65. doi: https://doi.org/10.1007/s11881-023-00292-6
McNorgan C. (2021) The Connectivity Fingerprints of Highly-Skilled and Disordered Reading Persist Across Cognitive Domains, Frontiers in Computational Neuroscience, 15. doi: https://doi.org/10.3389/fncom.2021.590093
McRae, K. et al. (2010) The Neural Bases of Distraction and Reappraisal, Journal of Cognitive Neuroscience 22 (2), pp. 248–262. DOI: https://doi.org/10.1162/jocn.2009.21243
MIT Press (2022) Neurolinguistics. Available at: https://mitpress.mit.edu/9780262543262/neurolinguistics/ (Accessed: 17 June 2024)
Nouwens S., Groen M.A. and Verhoeven L. (2017) How working memory relates to children’s reading comprehension: the importance of domain-specificity in storage and processing, Reading and Writing, 30(1), pp.105-120. doi: https://doi.org/10.1007/s11145-016-9665-
Riddle, J. et al. (2020) Causal Evidence for a Role of Theta and Alpha Oscillations in the Control of Working Memory, Current Biology, 30, pp.1748–1754. doi: https://doi.org/10.1016/j.cub.2020.02.065
Robson D.A., Allen M.S. and Howard S.J. (2020) Self-regulation in childhood as a predictor of future outcomes: A meta-analytic review, Psychological Bulletin, 146(4), pp. 324-354. doi: https://doi.org/10.1037/bul0000227
Rueda R.M., Moyano S. and Rico-Picó J. (2023) Attention: The grounds of self-regulated cognition, WIREs Cognitive Science, 14(1), e1582. doi: https://doi.org/10.1002/wcs.1582
Salomon, G. and Globerson, T. (1987) ‘Skill may not be enough: The role of mindfulness in learning and transfer’, International Journal of Educational Research, 11(6), pp. 623-637. doi: https://doi.org/10.1016/0883-0355(87)90006-1
Singh R., Rathee S., Bhatia D. et al. (2020) ‘Peak Alpha Frequency in Relation to Cognitive Performance’, Journal of Neurosciences in Rural Practice, 11(3), pp. 416–419. doi: 10.1055/s-0040-1712585: 10.1055/s-0040-1712585 Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7394609/?report=printable (Accessed: 17 July 2023)
Skibbe L.E., Montroy J.J., Bowles R.P. et al. (2019) ‘Self-regulation and the development of literacy and language achievement from preschool through second grade’, Early Childhood Research Quarterly, 46(1), pp. 240-251. doi: https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2018.02.005
Slattery E.J., Ryan P., Fortune D.J. et al. (2021) Contributions of working memory and sustained attention to children’s reading achievement: A commonality analysis approach, Cognitive Development, 58, April–June, 101028. doi: https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2021.101028
Spencer M., Fuchs L.S., Geary D.C. et al. (2022) Connections between mathematics and reading development: Numerical cognition mediates relations between foundational competencies and later academic outcomes. Journal of Educational Psychology, 114(2), pp. 273–288. doi: https://doi.org/10.1037/edu0000670
Tanaka M., Ishii A., Watanabe Y. (2015) Effects of Mental Fatigue on Brain Activity and Cognitive Performance: A Magnetoencephalography Study, Anatomy & Physiology: Current Research, 5, S4-002. doi: https://doi.org/10.4172/2161-0940.S4-002
Thiede K.W., and de Bruin A.B.H. (2018) Self-regulated learning in reading. In D.H. Schunk and J.A. Greene (Eds.), Handbook of self-regulation of learning and performance, pp. 124–137, Routledge/Taylor & Francis Group. doi: https://doi.org/10.4324/9781315697048-8
Yamamoto, Τ. (2022) The relationship between central fatigue and Attention Deficit/Hyperactivity Disorder of the inattentive type, Neurochemical Research, 47, pp.2890–2898. DOI: https://doi.org/10.1007/s11064-022-03693-y
