Τέσσερις πρώην στρατιωτικοί φίλοι μιλούσαν για ένα περιπετειώδες ταξίδι με σκοπό να συγκεντρώσουν χρήματα για ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα βετεράνων, όταν ένας από αυτούς ανέφερε την προοπτική να ανέβουν στην κορυφή του Έβερεστ.
Η χρονοβόρα ανάβαση και η εναλλακτική ιδέα
«Είμαστε όλοι πολυάσχολοι άνθρωποι. Η απάντησή μου ήταν: ‘Αποκλείεται να μπορέσω να περάσω τέσσερις έως έξι, ίσως και οκτώ εβδομάδες για να ανέβω στο Έβερεστ – είναι απλά σχεδόν αδύνατο’», δήλωσε στο CNN ο Αλ Καρνς, ένας Βρετανός νομοθέτης.
Αλλά ένας από τους φίλους του είχε μια ιδιαίτερη ιδέα: είχε ακούσει για έναν νέο τρόπο αλλαγής της διαδικασίας εγκλιματισμού που θα μπορούσε να τους επιτρέψει να ανέβουν στην κορυφή των 8.849 μέτρων σε λιγότερο από μια εβδομάδα – εισπνέοντας ένα ευγενές αέριο που ονομάζεται ‘ξένο’, πριν από την αποστολή.
Αυτόν τον μήνα, οι άνδρες – ένας πιλότος, ένας πολιτικός και δύο επιχειρηματίες – θα επιχειρήσουν να ανέβουν στην κορυφή του Έβερεστ μέσα σε επτά ημέρες: θα πετάξουν από το Ηνωμένο Βασίλειο στο Κατμαντού, όπου θα πάρουν ελικόπτερο για την κατασκήνωση βάσης και θα επιχειρήσουν να ανέβουν στο βουνό μέσα σε λίγες ημέρες, πριν επιστρέψουν στην πατρίδα τους σε μια ιστορική πρωτιά.
Αυτό, όπως ελπίζουν, θα καταστεί εφικτό με την εισπνοή του ευγενούς αερίου ‘ξένο’ 10 ημέρες πριν.
«Πριν πάτε να ανεβείτε στο Έβερεστ, πρέπει να προσαρμόσετε το σώμα σας στα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου», δήλωσε στο CNN Travel ο Λούκας Φούρτενμπαχ, διευθύνων σύμβουλος της Furtenbach Adventures.
«Μπορείτε να το κάνετε αυτό με παραδοσιακό τρόπο – πεζοπορία μέχρι την κατασκήνωση βάσης και στη συνέχεια αρκετές εναλλαγές στο βουνό, και στη συνέχεια, μετά από εβδομάδες εγκλιματισμού, το σώμα σας είναι έτοιμο να δημιουργήσει αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια, και τότε μπορείτε να ξεκινήσετε την απόπειρα να φτάσετε στην κορυφή», πρόσθεσε.
Ο Φούρτενμπαχ δήλωσε ότι είχε μιλήσει εκτενώς με έναν γιατρό που ήταν ειδικός στα ευγενή αέρια, συμπεριλαμβανομένου του ξένου, το οποίο χρησιμοποιείται μερικές φορές ως αναισθητικό.
Ο Φούρτενμπαχ ήταν πεπεισμένος για την ικανότητά του να αυξάνει την παραγωγή ερυθροποιητίνης του οργανισμού, γνωστή και ως EPO, μια ορμόνη που παράγεται φυσικά από τα ανθρώπινα νεφρά για να διεγείρει την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
«Μια παρενέργεια της χρήσης του ξένου είναι ότι ενεργοποιεί την παραγωγή EPO από τον οργανισμό και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα – και αυτό είναι το ίδιο φαινόμενο που συμβαίνει όταν εγκλιματίζεστε σε πραγματικό υψόμετρο», πρόσθεσε.
Ο Φούρτενμπαχ δήλωσε στο CNN ότι δοκίμασε για πρώτη φορά τις επιδράσεις του αερίου στον εαυτό του, ενώ ανέβηκε στην κορυφή Aconcagua της Αργεντινής, ύψους 6.961 μέτρων, και ένα χρόνο αργότερα το πήγε στο Έβερεστ για να το δοκιμάσει με μια μεγαλύτερη ομάδα. Κατά τη στιγμή που μίλησε στο ειδησεογραφικό μέσο, είχε χρησιμοποιήσει το ξένο πέντε φορές.
Και από ιατρικής απόψεως;
Οι θάνατοι στο Έβερεστ μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες. Οι ορειβάτες που επιχειρούν να ανέβουν πάνω από τα 8.000 μέτρα, ή 26.000 πόδια, στη γνωστή ως «ζώνη θανάτου» του Έβερεστ, έρχονται αντιμέτωποι με χαμηλά επίπεδα οξυγόνου.
«Εξαντλείται το οξυγόνο και αυτό επηρεάζει όλο το σώμα, ιδιαίτερα τον εγκέφαλο και τους πνεύμονες», δήλωσε στο CNN ο Άντριου Πίκοκ, ομότιμος καθηγητής ιατρικής στη Σχολή Καρδιαγγειακής και Μεταβολικής Υγείας του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης.
Αυτό, εξήγησε, μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό οίδημα (πρήξιμο του εγκεφάλου), πνευμονικό οίδημα (συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες), καθώς και να επηρεάσει τα νεφρά, το ήπαρ και τους μυς.
Εκτός από την εξάντληση και την αφυδάτωση, οι ορειβάτες μπορεί επίσης να βρεθούν σε κίνδυνο χιονοστιβάδας, υποθερμίας και πτώσης.
Το σχέδιο του Φούρτενμπαχ να χρησιμοποιήσει το ξένον για αποστολές σε μεγάλο υψόμετρο έχει δημιουργήσει προβληματισμό, μεταξύ άλλων και στη Διεθνή Ομοσπονδία Αναρρίχησης και Ορειβασίας (The UIAA), η οποία εξέδωσε ανακοίνωση λέγοντας: Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η εισπνοή ξένου βελτιώνει την απόδοση στα βουνά και η ακατάλληλη χρήση μπορεί να είναι επικίνδυνη.
«Παρόλο που μια εφάπαξ εισπνοή ξένου μπορεί να αυξήσει μετρήσιμα την απελευθέρωση της ερυθροποιητίνης, η αύξηση αυτή δεν διατηρείται για τέσσερις εβδομάδες χρήσης, ούτε σχετίζεται με αλλαγές στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, οι επιδράσεις στην απόδοση είναι ασαφείς και πιθανώς ανύπαρκτες».
Η UIAA προειδοποίησε ότι ως αναισθητικό, το ξένο θα πρέπει να θεωρείται φάρμακο και θα μπορούσε να οδηγήσει σε «μειωμένη εγκεφαλική λειτουργία, αναπνευστικό συμβιβασμό, ακόμη και θάνατο» εάν χρησιμοποιηθεί σε μη ελεγχόμενο περιβάλλον.
«Μια μελέτη έδειξε σημαντική καταστολή σε άτομα που το χρησιμοποιούσαν σε δόσεις που συνιστώνται για ορειβασία. Ακόμη και η ελαφρά καταστολή είναι επιζήμια στο δυνητικά επικίνδυνο περιβάλλον της ορειβασίας σε μεγάλο υψόμετρο» προστίθεται.
Η ομοσπονδία σημείωσε επίσης ότι η ουσία έχει απαγορευτεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Αντιντόπινγκ (WADA) από το 2014.
Ο Πίκοκ τόνισε ότι ήταν επιφυλακτικός ως προς την επίδραση του ξένου στη διέγερση της ερυθροποιητίνης σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, προειδοποιώντας ότι «η επίδραση στα ερυθρά αιμοσφαίρια διαρκεί εβδομάδες».
«Το ξένο είναι ένα αναισθητικό αέριο και διεγείρει την ερυθροποιητίνη. Αυτό το επίπεδο της ορμόνης διεγείρει στη συνέχεια τον μυελό των οστών, ο οποίος ενισχύει τα ερυθρά αιμοσφαίρια, γεγονός που αυξάνει την ικανότητα μεταφοράς οξυγόνου. Και αυτό πιθανότατα συμβαίνει, αλλά πραγματικά δεν νομίζω ότι συμβαίνει στο χρονικό διάστημα για το οποίο μιλούν αυτοί οι άνθρωποι», εξήγησε.
Ο Πίκοκ προειδοποίησε επίσης ότι, καθώς το ξένο είναι αναισθητικό αέριο, «αυτό σημαίνει ότι κοιμίζει τους ανθρώπους. Έτσι, αυτό για το οποίο ανησυχούμε ελαφρώς, είναι οι παρενέργειες ή οι υπολειμματικές επιπτώσεις της εισπνοής ενός αναισθητικού αερίου όταν πηγαίνεις σε ακραίο υψόμετρο».
Ο Καρνς υποστήριξε ότι: «Όταν το οξυγόνο πρωτοεμφανίστηκε στην αλπική ορειβασία, θεωρήθηκε ταμπού και ότι δεν έπρεπε να γίνεται. Τώρα, χρησιμοποιείται από όλους. Τα ελικόπτερα για την κατασκήνωση βάσης θεωρούνταν ταμπού, αλλά τώρα αρκετοί άνθρωποι το κάνουν και αυτό».
Σαν μια σύντομη περιήγηση
Η ανάβαση στο Έβερεστ έχει αλλάξει δραματικά από τότε που ο Έντμουντ Χίλαρι και ο Τένζινγκ Νόργκεϊ ανέβηκαν για πρώτη φορά με επιτυχία στο βουνό το 1953. Τώρα, με την πρόσβαση σε οδηγούς Σέρπα, αχθοφόρους, συμπληρωματικό οξυγόνο και κορυφαίο εξοπλισμό, το βουνό είναι πολύ πιο προσιτό σε ερασιτέχνες και τουρίστες.
«Το Έβερεστ σταμάτησε να είναι ορειβασία με την καθαρά αναρριχητική, ορειβατική έννοια, όταν άρχισε να καθοδηγείται τη δεκαετία του ’90», δήλωσε στο ενημερωτικό μέσο ο Γουίλ Κόκρελ, συγγραφέας του βιβλίου «Everest, Inc.», προσθέτοντας ότι οι εταιρίες καθοδήγησης ονειρεύονται εδώ και καιρό καινοτόμους τρόπους για να μειώσουν τους χρόνους των αποστολών.
Μια κλασική αποστολή στο Έβερεστ μπορεί να διαρκέσει από έξι έως 10 εβδομάδες και περιλαμβάνει πολλαπλές εναλλαγές σε κατασκηνώσεις στο βουνό ή σε γειτονικές κορυφές του, ώστε ο οργανισμός να εγκλιματιστεί στο μεγάλο υψόμετρο, πριν από την τελική προσπάθεια για την κορυφή.
«Διαφέρει από άτομο σε άτομο, αλλά ας πούμε ότι χρειάζονται περίπου τέσσερις εβδομάδες για τον σταδιακό εγκλιματισμό σε ένα υψόμετρο 6.000 μέτρων, που είναι το Everest Base Camp», εξήγησε ο Πίκοκ.
Ο Κόκρελ σημείωσε ότι εδώ και πολλά χρόνια, οι πάροχοι οδηγών παρέχουν αποστολές «flash», όπου οι πελάτες κοιμούνται σε θάλαμο υποξίας πριν φτάσουν στο Νεπάλ, για να επιταχύνουν τη διαδικασία εγκλιματισμού και να μειώσουν το ταξίδι σε τρεις με τέσσερις εβδομάδες.
Ο Φούρτενμπαχ, του οποίου η επιχείρηση είναι μέχρι στιγμής η μόνη που προσφέρει αυτή την περιήγηση που βασίζεται στο ξένο, υποστήριξε ότι το νέο στυλ της αποστολής του θα μπορούσε στην πραγματικότητα να θεωρηθεί λιγότερο επικίνδυνο από άλλους τύπους.
«Όσο λιγότερο χρόνο περνάς στο βουνό, όσο λιγότερο χρόνο περνάς κάνοντας κύκλους στο βουνό, τόσο λιγότερο χρόνο έκθεσης έχεις σε κινδύνους στο όρος, όπως χιονοστιβάδες, πτώσεις βράχων», δήλωσε.
Η προσπάθεια για την κορυφή
Ο Καρνς ανέφερε στο CNN ότι νιώθει άνετα με τους κινδύνους, όπως και τα άλλα μέλη της ομάδας – ο Γκαρθ Μίλερ, ο Κέβιν Γκόντλινγκτον και ο Άντονι Στάζικερ – οι οποίοι έχουν επίσης σταδιοδρομήσει στις ένοπλες υπηρεσίες.
«Όλοι μας προερχόμαστε από στρατιωτικό υπόβαθρο, σε πολύ εξειδικευμένα πόστα στον στρατό. Ολόκληρη η καριέρα μας έχει χτιστεί γύρω από την ικανότητα να εξισορροπούμε τον κίνδυνο, να αναλαμβάνουμε κινδύνους και να τους μετριάζουμε με τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους».
«Το ξένο είναι μόνο ένα μικρό τμήμα του, το οποίο πιθανώς ενισχύει την ικανότητά μας κατά πέντε ή 10% και μειώνει ιδιαίτερα τις πιθανότητες ασθένειας μεγάλου υψομέτρου ή οιδήματος, τα οποία είναι τα μεγάλα πράγματα που θα μας βρουν απρόοπτα», εξήγησε.
Η ομάδα χρησιμοποιεί θαλάμους υποξίας ως μέρος της προ-υψομετρικής εκπαίδευσης, καθώς και ένα πρόγραμμα διατροφής και άσκησης.
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι η ομάδα θα επιτύχει και ο Καρνς παραδέχτηκε ότι δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι η εκπαίδευσή τους θα μειώσει τις επιπτώσεις του υψομέτρου.
«Πάντα λέω ότι υπάρχει 30% πιθανότητα να τα καταφέρουμε σε επτά ημέρες και περίπου 70% πιθανότητα να τα καταφέρουμε σε λιγότερο από 21 ημέρες», εξήγησε.
