Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Εν μέσω εμπορικού πολέμου ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, πρέπει να πραγματοποιήσει διαπραγματεύσεις και με τις δύο ισχυρότερες οικονομίες του πλανήτη.
Καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με την απειλή επιβολής δασμών 50% από τις ΗΠΑ στις 9 Ιουλίου, προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με την Κίνα, με μια σύνοδο κορυφής. Και αυτή έχει προγραμματιστεί να γίνει τον Ιούλιο.
Μια δύσκολη τριγωνική δυναμική
Θα μπορούσε να περιγράψει κανείς την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση ως μία από τις γραμμές ενός τριγώνου, όπου η κάθε πλευρά αντιμετωπίζει τις άλλες με καχυποψία. Σύμφωνα με τα ον Στίβεν Έβερτς, του Ινστιτούτου Μελετών Ασφάλειας της Ε.Ε., που μίλησε στον Economist, η Ευρώπη πρέπει να είναι πολύ προσεκτική, γιατί είναι ευάλωτη.
Τα αίτια πολλά. Κατ’ αρχάς είναι σε εξέλιξη ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τα συμφέροντα ασφαλείας ΗΠΑ και Κίνας είναι αντίθετα με αυτά της Ευρώπης. Η ήδη στάσιμη οικονομία της απειλείται τόσο από τους αμερικανικούς δασμούς όσο και από τον κινεζικό ανταγωνισμό.
Η Κίνα, από την πλευρά της, καθώς βρίσκεται σε διαρκή τροχιά σύγκρουσης, έχει εξαπολύσει εκστρατεία γοητείας προς την Ευρώπη. Φυσικά για να εξυπηρετήσει συμφέροντά της.
Ε.Ε. – Κίνα – BRICS
Ακόμη και στο εσωτερικό της Ε.Ε. δεν συμφωνούν όλοι πώς θα πρέπει να συμπεριφερθούν στην Κίνα και τους δορυφόρους της. Η Ευρώπη θέλει να δείξει στον Αμερικανό πρόεδρο ότι έχει και άλλες επιλογές, εκτός από τις ΗΠΑ. Το ταξίδι Μακρόν στην Ασία ήταν ένα τέτοιο παράδειγμα. Αλλά οι BRICS έχουν γίνει αιτία αντιπαράθεσης. Η Ισπανία βλέπει την ομάδα ως «βασικό κομμάτι της νέας παγκόσμιας τάξης», την ώρα η νέα γερμανική κυβέρνηση την αντιμετωπίζει με επιθετικό τρόπο. Και η Κομισιόν δυσκολεύεται να διαμορφώσει μια κοινή θέση με την οποία θα πάει στη σύνοδο κορυφής του Ιουλίου στο Πεκίνο.
Αυτό που φοβάται η Ευρώπη και προτίθεται να θέσει στη σύνοδο είναι η εκτροπή εμπορίου. Δηλαδή, ότι η Κίνα θα διοχετεύσει στην Ε.Ε. τα εμπορεύματα που δεν θα μπορεί να πουλήσει στις ΗΠΑ, εξαιτίας των δασμών του Ντόναλντ Τραμπ. Οι πρώτες ενδείξεις επιβεβαιώνουν ότι αυτό συμβαίνει ήδη. Επίσης, η Κίνα έχει διεισδύσει σε κάποτε προνομιακούς ευρωπαϊκούς τομείς, όπως ανεμογεννήτριες, ηλιακοί συλλέκτες και ενεργειακά αποδοτικός εξοπλισμός, και εισάγει όλο και λιγότερα.
Δύσκολη ισορροπία
Και μπορεί οι χαμηλότερες τιμές των κινεζικών προϊόντων να είναι καλό για τους καταναλωτές, αλλά θα βλάψουν τους παραγωγούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα. Η Κίνα ζητά συμφωνία για σταθερές προκαθορισμένες τιμές εισαγωγής, αντί για δασμούς. Η Ευρώπη υποστηρίζει ότι η Ε.Ε. είναι η μόνη αγορά που έχει η Κίνα, τώρα που «κλείνουν» τα τελωνεία στις ΗΠΑ.
Παράλληλα, τα μερίδια αγοράς των ευρωπαϊκών εταιρειών στην Κίνα συρρικνώνονται, όταν κινεζικές εταιρείες εξαγοράζουν ευρωπαϊκές, ειδικά υψηλής τεχνολογίας. Δηλαδή η Κίνα προσπαθεί να αποφύγει τη μεταφορά τεχνολογίας σε ευρωπαϊκές εταιρείες. Θέλει να αποτρέψει την Ευρώπη από το να κάνει στην Κίνα αυτό που έκανε η Κίνα στην Ευρώπη: να μάθει από προηγμένη ξένη τεχνολογία προκειμένου να αναπτύξει ανταγωνιστικές δικές της βιομηχανίες.
Μια νεκρή συμφωνία
H Κίνα ζητά από τις Βρυξέλλες να αναβιώσει η συνολική συμφωνίας για τις επενδύσεις (CAI), που προτάθηκε το 2013, ολοκληρώθηκε το 2020 αλλά δεν επικυρώθηκε ποτέ από τους Ευρωπαίους. Αυτή η συμφωνία θα είχε δώσει σε ορισμένες ευρωπαϊκές εταιρείες καλύτερη πρόσβαση στην κινεζική αγορά και θα προστάτευε τις κινεζικές επενδύσεις στο εξωτερικό, εν μέρει με την ενοποίηση 27 διμερών επενδυτικών συμφωνιών με την Κίνα σε μία. Αλλά για την Ευρώπη αυτή η συμφωνία είναι «νεκρή».
Η Ε.Ε. όμως φοβάται ότι χάνει το παιχνίδι, καθώς κράτη-μέλη διαγκωνίζονται για να εξασφαλίσουν κινεζικές επενδύσεις. Μπροστάρης σε αυτό, η Ουγγαρία.
Αυτό καθιστά δύσκολο να της επιβληθούν οι ίδιοι αυστηροί όροι που η Κίνα μπόρεσε να επιβάλει στις ευρωπαϊκές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Κίνα. Και αυτό γιατί οι κινεζικές επενδύσεις διέπονται από εθνικούς και όχι από ενωσιακούς κανόνες. Το μόνο στο οποίο ελπίζουν οι Βρυξέλλες είναι μια πολιτική συμφωνία, για ορισμένους βασικούς κανόνες.
Ουκρανία: Κίνα-Ρωσία συμμαχία;
Η Ευρώπη ανησυχεί και για τη σχέση της Κίνας με τη Ρωσία και θέλει να κερδίσει τη στήριξη του Πεκίνου στο Κίεβο. Ο Εμανουέλ Μακρόν το είπε ξεκάθαρα: «Πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο». Σύμφωνα με τον Στίβεν Έβερτς, η Ε.Ε. μπορεί να ζητήσει από την Κίνα να επανεξετάσει τις εξαγωγές προϊόντων διπλής χρήσης στη Ρωσία. Επίσης, θα ήθελε το Πεκίνο να εμπλακεί οικονομικά στην Ουκρανία.
Αυτό που διαπιστώνει το Economist είναι ότι η Κίνα μπορεί να πετύχει ένα μακροχρόνιο στόχο της: να απομακρύνει την Ευρώπη από τις ΗΠΑ, με το μικρότερο δυνατό κόστος. Και γι’ αυτό έχει βοηθήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, που προσπαθεί να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή οικονομία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η διαπραγμάτευση με τον «δράκο» δεν θα είναι εύκολη –ούτε απαραίτητα θα έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
• Με στοιχεία από τον Economist
