Αποφασισμένες να παραμείνουν στην Γάζα είναι αρκετές από τις οικογένειες που επέστρεψαν μετά την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, παρά την μεγάλη ανησυχία που επικρατεί για την τήρηση της εκεχειρίας.
«Κλειδώσαμε το σπίτι μας»
Τα μάτια του Saaed Salem γέμισαν δάκρυα καθώς έβλεπε τα απομεινάρια της γειτονιάς του στη βόρεια Γάζα ένα παγωμένο πρωινό του Φεβρουαρίου.
Η οικογένειά του είχε χάσει ένα σπίτι το 1948, όταν εγκατέλειψαν το χωριό Hirbiya, που σήμερα είναι η τοποθεσία του κιμπούτς Zikim μέσα στο Ισραήλ, για να γλιτώσουν από τους βομβαρδισμούς και τις αναφορές για φρικαλεότητες από τις ισραηλινές δυνάμεις, αναφέρει ρεπορτάζ του Guardian.
«Κλειδώσαμε το σπίτι μας, πήραμε τα κλειδιά και περπατήσαμε προς τη Γάζα, πιστεύοντας ότι θα επιστρέφαμε σε λίγες μέρες», είπε ο Salem, ο οποίος ήταν τότε πέντε ετών. Στο τέλος ενός εξαντλητικού οδοιπορικού περίμενε μια νέα πραγματικότητα με σκηνές και προσφυγικούς καταυλισμούς και μόνιμη εξορία στο βόρειο τμήμα της λωρίδας της Γάζας.
«Όταν η αλήθεια έγινε ξεκάθαρη, ότι είχαμε εγκαταλείψει τα σπίτια μας και τα είχαν πάρει άλλοι, ευχηθήκαμε χίλιες φορές να είχαμε μείνει και να αντιμετωπίζαμε τον θάνατο αντί γι’ αυτό. Η θλίψη δεν μας άφησε ποτέ». Ήταν ένας από τους περίπου 700.000 Παλαιστίνιους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους κατά τη διάρκεια της «Νάκμπα», ή αλλιώς καταστροφής, κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1948 γύρω από τη δημιουργία του Ισραήλ.
Ένα παιδί περπατάει μπροστά από τα ερείπια ενός κτιρίου που καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της ισραηλινής επίθεσης, εν μέσω εκεχειρίας μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς. EUTERS/Hatem Khaled
Έτσι, όταν τα ισραηλινά στρατεύματα εισήλθαν στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, περισσότερες από επτά δεκαετίες αργότερα, ο Salem και η οικογένειά του αψήφησαν τις εντολές προς τους πολίτες να εκκενώσουν το νότιο τμήμα της λωρίδας. «Είχαμε ορκιστεί να μην ξανακάνουμε αυτό το λάθος», είπε. Παρέμειναν στη βόρεια Γάζα κατά τη διάρκεια του πολέμου, μαζί με περίπου 400.000 άλλους, ακόμη και όταν ένας αποκλεισμός σήμαινε ότι ο βορράς λάμβανε ακόμη λιγότερη βοήθεια από ό,τι ο νότος.
«Υπομείναμε πείνα, δίψα, βομβαρδισμούς, φόβο, τα πάντα. Ζούσαμε ανάμεσα σε πτώματα, κάτω από ερείπια, τρώγοντας τροφή που δεν ήταν κατάλληλη για ζώα. Αλλά δεν φύγαμε ποτέ από τη βόρεια Γάζα», είπε. «Κάθε φορά που ο ισραηλινός στρατός διέταζε εκκένωση πριν από μια χερσαία εισβολή, μετακόμιζα μόνο σε μια κοντινή γειτονιά. Και μόλις τελείωσε η εισβολή, ήμουν ο πρώτος που επέστρεψε».
Ο Salem έχασε περισσότερους από 90 φίλους και συγγενείς στις αρχές του πολέμου, όταν μια αεροπορική επιδρομή στο σπίτι του αδελφού του σκότωσε όλους όσους είχαν καταφύγει εκεί. Γνωρίζει τους κινδύνους της παραμονής στη Γάζα, ιδίως αν δεν ισχύσει η εκεχειρία, αλλά τίποτα δεν θα μπορούσε να τον τρομάξει πλέον.
«Δεν θα φύγουμε. Δεν θα επαναλάβουμε τη Νάκμπα. Δεν θα εγκαταλείψουμε τη Γάζα όπως εγκαταλείψαμε τη Χιρμπίγια. Αυτή τη φορά, θα μείνουμε, όποιο κι αν είναι το κόστος.»
«Ζούσαμε σαν ζώα»
Ένας από τους γιους της 60χρονης Mazouza Abu Hindi ήταν μεταξύ των νεκρών, αφού σκοτώθηκε προσπαθώντας να βρει τρόφιμα και καυσόξυλα για την οικογένειά του. Ο άλλος γιος έχει εξαφανιστεί και πιθανότατα βρίσκεται υπό ισραηλινή κράτηση. Το σπίτι της ήταν μεταξύ των κτιρίων που ισοπεδώθηκαν από τις ισραηλινές επιθέσεις.
Προς το παρόν, μοιράζεται με τρεις κόρες της μια καμένη σχολική τάξη, με κουρελιασμένα υφάσματα απλωμένα στα άδεια κουφώματα των παραθύρων σε μια μάταιη προσπάθεια να κρατήσουν τη βροχή και τον άνεμο μακριά από τα στρώματα όπου κοιμούνται τα εγγόνια της. Είναι το δέκατο καταφύγιό τους από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος.
Πολίτες επιστρέφουν στην Γάζα μετά την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός. REUTERS/Mohammed Salem
Η οικογένεια μετακινούνταν για 15 μήνες στα βόρεια προσπαθώντας να ξεφύγει από τις ισραηλινές επιθέσεις, καθώς τα τρόφιμα λιγόστευαν. «Ζούσαμε σαν ζώα. Τρώγαμε πουλερικά και τροφή για κουνέλια», λέει η ίδια.
Αλλά όπως και ο Salem, προτιμά να συνεχίσει να αγωνίζεται εδώ παρά να δεχτεί την αόριστη προσφορά που έκανε πρόσφατα ο Ντόναλντ Τραμπ για μια νέα πατρίδα στην εξορία. «Απορρίπτω εντελώς την ιδέα του να μας εκτοπίσει. Αν θέλει να ανοικοδομήσει τη Γάζα, ας την ανοικοδομήσει και εμείς θα μείνουμε εδώ».
«Θα αντέξουμε»
Στην αρχή του πολέμου η Khaldiyah Al-Shanbari είχε τρεις αδελφές και ένα σπίτι. Τώρα ζει σε μία καμένη αίθουσα διδασκαλίας μαζί με μία αδελφή της που επέζησε, η οποία είναι καθηλωμένη σε αναπηρικό καροτσάκι αφού τα πόδια της κάηκαν άσχημα σε ισραηλινή επίθεση σε άλλο σχολείο όπου είχαν βρει καταφύγιο.
«Τα σχολεία ξανανοίγουν για τους μαθητές, αλλά αν μας αναγκάσουν να φύγουμε, δεν έχουμε πουθενά να πάμε», λέει.
Παλαιστίνιοι παίρνουν το δρόμο της επιστροφής μετά την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από το διάδρομο Netzarim, επιτρέποντας στους πολίτες να ταξιδεύουν και προς τις δύο κατευθύνσεις μεταξύ της νότιας και της βόρειας Γάζας. REUTERS/Dawoud Abu Alkas
Το σπίτι τους και ό,τι τους ανήκει έχει χαθεί. Οι νύχτες είναι παγωμένες, σκοτεινές και τρομακτικές. «Δεν κοιμάμαι», λέει. «Θέλω μόνο τη ζωή που είχαμε πριν από τον πόλεμο. Ο φόβος με στοιχειώνει. Τι θα γίνει αν ξαναρχίσει ο πόλεμος;».
Παρά τη θλίψη, την απώλεια και την καθημερινή εξάντληση της ζωής η Al Shanbari είναι αποφασισμένη να μείνει. «Όταν οι άνθρωποι έφυγαν νότια, εμείς δεν εγκαταλείψαμε ποτέ τη βόρεια Γάζα, ακόμη και κατά τη διάρκεια των πιο σκληρών αγώνων μας».
«Εδώ και δύο χρόνια υπομένουμε την πείνα, τους βομβαρδισμούς και τις απώλειες, αλλά είμαστε ακόμα εδώ. Θα αντέξουμε μέχρι να τελειώσει αυτός ο εφιάλτης».
