Μόνο ένας στους τέσσερις κρατούμενους από τη Γάζα έχει ταυτοποιηθεί ως μαχητής από την ισραηλινή στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, σύμφωνα με απόρρητα στοιχεία, ενώ οι πολίτες αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των Παλαιστινίων που κρατούνται χωρίς κατηγορία ή δίκη σε σκληρές φυλακές.
Μεταξύ των ατόμων που κρατούνται για μεγάλες περιόδους χωρίς κατηγορία ή δίκη περιλαμβάνονται ιατρικό προσωπικό, εκπαιδευτικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης, συγγραφείς, άρρωστοι και άτομα με αναπηρία, καθώς και παιδιά.
Μεταξύ των πιο σοβαρών περιπτώσεων είναι εκείνη μιας 82χρονης γυναίκας με Αλτσχάιμερ που κρατήθηκε φυλακισμένη για έξι εβδομάδες και μιας ανύπαντρης μητέρας που χωρίστηκε από τα μικρά της παιδιά. Όταν η μητέρα αφέθηκε ελεύθερη μετά από 53 ημέρες, βρήκε τα παιδιά της να ζητιανεύουν στους δρόμους.
Η στρατιωτική βάση Sde Teiman σε κάποιο σημείο φιλοξένησε τόσους πολλούς άρρωστους, άτομα με αναπηρία και ηλικιωμένους Παλαιστινίους που είχαν το δικό τους υπόστεγο, το οποίο ονομάστηκε «το γηριατρικό κελί», σύμφωνα με έναν στρατιώτη που υπηρετούσε εκεί.
Ένας στους τέσσερις είναι μαχητής
Η κλίμακα των κρατήσεων αμάχων που υποδεικνύουν τα ίδια τα στοιχεία του Ισραήλ αποκαλύφθηκε σε μια έρευνα του Guardian, του ισραηλινο-παλαιστινιακού περιοδικού +972 Magazine και του εβραϊκού μέσου ενημέρωσης Local Call.
Η ισραηλινή στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών διατηρεί μια βάση δεδομένων με περισσότερα από 47.000 ονόματα ατόμων που ταξινομεί ως μαχητές της Χαμάς και της Παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ.
Σύμφωνα με πολλαπλές πηγές πληροφοριών, οι διοικητές θεωρούν ότι πρόκειται για τις πιο ακριβείς πληροφορίες που διαθέτει το Ισραήλ σχετικά με τις εχθρικές δυνάμεις. Βασίζονται σε πληροφορίες που περιλαμβάνουν αρχεία που κατασχέθηκαν από τη Χαμάς, ενημερώνονται τακτικά και περιλαμβάνουν τα ονόματα των νέων στρατολογημένων.
Τον Μάιο του τρέχοντος έτους, η βάση δεδομένων περιελάμβανε 1.450 άτομα υπό κράτηση, των οποίων τα αρχεία είχαν την ένδειξη «συλληφθέντες»
Αυτό αντιστοιχεί σε μόλις ένα στα τέσσερα από το σύνολο των Παλαιστινίων της Γάζας που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές με την υποψία ότι έχουν σχέσεις με μαχητικές οργανώσεις από τις 7 Οκτωβρίου 2023.
Τον Μάιο, το Ισραήλ είχε κρατήσει 6.000 άτομα βάσει της νομοθεσίας του για τους «παράνομους μαχητές», η οποία επιτρέπει την αόριστη κράτηση χωρίς κατηγορία ή δίκη, όπως έδειξαν τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν μετά από νομικές προσφυγές.
Το Ισραήλ κρατά επίσης έως και 300 Παλαιστίνιους από τη Γάζα που είναι ύποπτοι για συμμετοχή στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Βρίσκονται σε ποινική κράτηση επειδή το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι έχει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για να τους διώξει, αν και δεν έχουν διεξαχθεί δίκες.
Αναφέρονται σε όλους τους κρατούμενους ως «τρομοκράτες»
Τόσο οι οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και οι Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν περιγράψει ένα ακόμη μικρότερο ποσοστό μαχητών σε σχέση με τους πολίτες. Όταν οι φωτογραφίες Παλαιστινίων γυμνών και δεμένων με αλυσίδες προκάλεσαν διεθνή κατακραυγή στα τέλη του 2023, ανώτεροι αξιωματικοί δήλωσαν στην εφημερίδα Haaretz ότι «το 85 έως 90%» δεν ήταν μέλη της Χαμάς.
Το Κέντρο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Al Mezan με έδρα τη Γάζα έχει εκπροσωπήσει εκατοντάδες πολίτες που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές. «Πιστεύουμε ότι το ποσοστό των πολιτών μεταξύ των κρατουμένων είναι ακόμη υψηλότερο από αυτό που υποδηλώνουν τα στοιχεία του Ισραήλ», δήλωσε ο Σαμίρ Ζακούτ, αναπληρωτής διευθυντής του Mezan.
«Το πολύ, ίσως ένας στους έξι ή επτά να έχει κάποια σχέση με τη Χαμάς ή άλλες μαχητικές φατρίες, και ακόμη και τότε, όχι απαραίτητα μέσω των στρατιωτικών τους πτερύγων» συμπληρώνει.
Οι ισραηλινοί πολιτικοί, ο στρατός και τα μέσα ενημέρωσης συχνά αναφέρονται σε όλους τους κρατούμενους ως «τρομοκράτες»
Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι επέστρεψε περισσότερους από 2.000 αμάχους κρατούμενους στη Γάζα, αφού δεν βρήκε καμία σύνδεση με μαχητικές δραστηριότητες. Το Ισραήλ πολεμούσε εχθρούς που «μεταμφιέζονταν σε αμάχους», αλλά αυτές οι απελευθερώσεις κατέδειξαν «μια διεξοδική διαδικασία επανεξέτασης» των κρατήσεων, ανέφερε ο στρατός σε δήλωσή του.
Δεν αμφισβήτησε την ύπαρξη της βάσης δεδομένων ή τα στοιχεία για τον Μάιο, αλλά ισχυρίστηκε ότι «οι περισσότεροι» κρατούμενοι «εμπλέκονταν σε τρομοκρατικές δραστηριότητες».
Τον Μάιο, 2.750 Παλαιστίνιοι κρατήθηκαν μόνιμα ως παράνομοι μαχητές, ενώ άλλοι 1.050 αφέθηκαν ελεύθεροι στο πλαίσιο συμφωνιών κατάπαυσης του πυρός, ανέφερε ο στρατός.
Τι λένε οι ισραηλινοί για την σύλληψη 82χρονης με αλτσχάιμερ
Αυτό περιλαμβάνει και την Fahamiya al-Khalidi, μια 82χρονη με αλτσχάιμερ που απήχθη μαζί με τη φροντιστή της στην πόλη της Γάζας τον Δεκέμβριο του 2023 και κρατήθηκε στο Ισραήλ για έξι εβδομάδες βάσει του νόμου περί παράνομων μαχητών, όπως δείχνουν τα αρχεία της φυλακής.
Ήταν αποπροσανατολισμένη, δεν μπορούσε να θυμηθεί την ηλικία της και νόμιζε ότι βρισκόταν ακόμα στη Γάζα, σύμφωνα με έναν στρατιωτικό γιατρό που την περιέθαλψε στο κέντρο κράτησης Anatot, αφού τραυματίστηκε σε έναν φράχτη.
Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι η γυναίκα στοχοποιήθηκε «με βάση συγκεκριμένες πληροφορίες που αφορούσαν προσωπικά την ίδια», αλλά η σύλληψή της δεν έπρεπε να είχε πραγματοποιηθεί.
«Η κράτηση δεν ήταν κατάλληλη και ήταν αποτέλεσμα ενός τοπικού, μεμονωμένου σφάλματος κρίσης», δήλωσε ο στρατός, προσθέτοντας ότι «άτομα με ιατρικά προβλήματα ή ακόμη και αναπηρίες μπορούν να εμπλακούν σε τρομοκρατικές ενέργειες», αναφέροντας τον πρώην στρατιωτικό αρχηγό της Χαμάς Μοχάμεντ Ντεΐφ.
Η ισραηλινή νομοθεσία για τους παράνομους μαχητές επιτρέπει την αόριστη κράτηση χωρίς την παρουσίαση αποδεικτικών στοιχείων σε δημόσια δίκη.
Κανένας δεν έχει δικαστεί από την αρχή του πολέμου
Το κράτος μπορεί να κρατήσει κάποιον για 75 ημέρες πριν του επιτρέψει την πρόσβαση σε δικηγόρο και για 45 ημέρες πριν τον φέρει ενώπιον δικαστή για να εγκρίνει την κράτησή του. Στην αρχή του πολέμου, οι περίοδοι αυτές παρατάθηκαν σε 180 και 75 ημέρες αντίστοιχα. Δεν είναι γνωστή καμία δίκη ατόμου που συνελήφθη στη Γάζα από τις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ο Tal Steiner, διευθυντής της Δημόσιας Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων, δήλωσε: «Μόλις ξεκίνησε το κύμα μαζικών συλλήψεων στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, υπήρξε σοβαρή ανησυχία ότι πολλοί άσχετοι άνθρωποι κρατούνταν χωρίς λόγο.
Αυτή η ανησυχία επιβεβαιώθηκε όταν μάθαμε ότι οι μισοί από τους συλληφθέντες στην αρχή του πολέμου τελικά αφέθηκαν ελεύθεροι, αποδεικνύοντας ότι δεν υπήρχε καμία βάση για την κράτησή τους εξ αρχής».
Τα στοιχεία του κράτους σχετικά με τον αριθμό των παράνομων μαχητών δόθηκαν στην ομάδα μετά την άσκηση αγωγής. Ένας στρατιώτης που υπηρέτησε στη στρατιωτική φυλακή Sde Teiman, η οποία έγινε διαβόητη για τις κακοποιήσεις, περιέγραψε μαζικές συλλήψεις ηλικιωμένων και βαριά ασθενών ατόμων.
«Έφεραν άνδρες σε αναπηρικά αμαξίδια, άτομα χωρίς πόδια», είπε, προσθέτοντας ότι αυτοί οι κρατούμενοι στάλθηκαν σε «γηριατρική πτέρυγα». «Πάντα υπέθετα ότι η υποτιθέμενη δικαιολογία για τη σύλληψη των ασθενών ήταν ότι ίσως είχαν δει τους ομήρους ή κάτι τέτοιο».
«Στερούν από τους κρατούμενους τα δικαιώματά τους»
Ο Χασάν Τζαμπάριν, διευθυντής της παλαιστινιακής ομάδας για τα νομικά δικαιώματα Adalah, είπε ότι η ισραηλινή νομοθεσία για τους παράνομους μαχητές «σχεδιάστηκε για να διευκολύνει τις μαζικές συλλήψεις αμάχων και τις αναγκαστικές εξαφανίσεις».
«Στερεί από τους κρατούμενους την προστασία που τους εγγυάται το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών εγγυήσεων για τους πολίτες, χρησιμοποιώντας την ετικέτα του «παράνομου μαχητή» για να δικαιολογήσει τη συστηματική άρνηση των δικαιωμάτων τους».
Ο στρατιωτικός γιατρός που περιμάζεψε την 82χρονη με το αλτσχάιμερ είπε ότι περιμάζεψε επίσης μια γυναίκα που αιμορραγούσε βαριά μετά από αποβολή και μια θηλάζουσα μητέρα που είχε χωριστεί από το μωρό της και του ζήτησε μια αντλία για να μην στεγνώσει το μητρικό της γάλα.
Όταν η Ghaban αφέθηκε ελεύθερη, βρήκε τα παιδιά της να ζητιανεύουν στο δρόμο
Η 40χρονη Abeer Ghaban, η οποία κρατούνταν μαζί με την 82χρονη στο Ισραήλ, χωρίστηκε από την 10χρονη κόρη της και τα δύο αγόρια της, ηλικίας 9 και 7 ετών, όταν συνελήφθη σε ισραηλινό σημείο ελέγχου τον Δεκέμβριο του 2023.
Αν και επίσημα ήταν ακόμα παντρεμένη, τα μεγάλωνε μόνη της, οπότε όταν την πήραν, τα παιδιά έμειναν μόνα τους.
Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης συνειδητοποίησε ότι οι αξιωματικοί είχαν μπερδέψει τον σύζυγό της, έναν αγρότη, με ένα μέλος της Χαμάς με το ίδιο όνομα. Ένας από αυτούς παραδέχτηκε το λάθος του αφού συνέκρινε φωτογραφίες, είπε, αλλά την κράτησαν στη φυλακή για έξι ακόμη εβδομάδες.
«Ήθελαν να τους κρατήσουν επ’ αόριστον»
Οι ισραηλινές δυνάμεις που είχαν αποσταλεί για να φυλάσσουν τους Παλαιστινίους συχνά ήταν αντίθετοι στην απελευθέρωση αθώων πολιτών που δεν είχαν καμία σχέση με τη Χαμάς, είπε ένας Ισραηλινός που υπηρετούσε σε στρατιωτική εγκατάσταση. Ήθελαν να τους κρατήσουν επ’ αόριστον ως μέσο πίεσης στις διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των ομήρων.
Ισραηλινοί πολιτικοί έχουν εκφράσει παρόμοια συναισθήματα.
Όταν ο Μοχάμεντ Αμπού Σαλμίγια, διευθυντής του νοσοκομείου Σίφα στη Γάζα, αφέθηκε ελεύθερος πέρυσι, ο Σίμχα Ρόθμαν, πρόεδρος της επιτροπής Συντάγματος, Νόμου και Δικαιοσύνης της Κνεσέτ, παραπονέθηκε ότι αφέθηκε ελεύθερος «χωρίς να δοθούν όμηροι σε αντάλλαγμα».
Ομάδες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποψιάζονται ότι αυτή η προσέγγιση έχει αποτελέσει ανεπίσημα την αιτία για τις μαζικές συλλήψεις καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. «Ακόμη και πριν από τις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ κρατούσε τα πτώματα εκατοντάδων Παλαιστινίων, χρησιμοποιώντας τα ως διαπραγματευτικό χαρτί αντί να τα επιστρέψει στις οικογένειές τους για ταφή», δήλωσε εκπρόσωπος του Al Mezan.
Η πλειονότητα των ατόμων που κρατούνται ως παράνομοι μαχητές κρατούνται επίσης σε απομόνωση, γεγονός που επιδεινώνει την αγωνία τόσο για όσους βρίσκονται στη φυλακή όσο και για τους αγαπημένους τους στη Γάζα.
Όταν η Ghaban αφέθηκε ελεύθερη, βρήκε τα παιδιά της να ζητιανεύουν στο δρόμο. «Ήταν ζωντανά, αλλά η θέα της κατάστασης στην οποία βρισκόντουσαν για 53 ημέρες χωρίς εμένα με κατέστρεψε», δήλωσε. «Εύχομαι να είχα μείνει στη φυλακή αντί να τα δω σε αυτή την κατάσταση».
