Το γείωμα (grounding) είναι ένας απλός, προσβάσιμος τρόπος να επαναφέρεις το σώμα και το νου στο παρόν, να σταθεροποιήσεις τη σκέψη και να νιώσεις ξανά «μέσα σου» όταν όλα γύρω φαίνονται αβέβαια. Είναι εργαλείο.
Η ανάγκη για γείωση αναδύεται όταν το σώμα φεύγει μπροστά και το μυαλό μένει πίσω. Όταν βιώνεις στρες, πανικό, διασύνδεση με οθόνες χωρίς επαφή με το σώμα. Όταν δεν ξέρεις τι αισθάνεσαι, αλλά ξέρεις ότι κάτι δεν είναι στη θέση του. Αυτή η απόσπαση από τον εαυτό συνοδεύεται από συναισθήματα αστάθειας, απότομες αντιδράσεις ή υπερκόπωση. Το σώμα εκπέμπει σήματα. Το γείωμα δίνει απαντήσεις.
Advertisment
Ο όρος grounding στη ψυχολογία αναφέρεται σε τεχνικές που βοηθούν το νευρικό σύστημα να επιστρέψει από κατάσταση υπερδιέγερσης (συμπαθητικό νευρικό σύστημα) σε ηρεμία (παρασυμπαθητικό σύστημα). Σύμφωνα με τον Stephen Porges, δημιουργό της Θεωρίας του Πολυγωνικού Νευρικού Συστήματος, η γείωση ενεργοποιεί τους νευρωνικούς δρόμους της ασφάλειας και της κοινωνικής σύνδεσης. Η κατάσταση ηρεμίας, δεν προκύπτει από λογική ανάλυση. Ξεκινά όταν ο εγκέφαλος νιώσει ασφάλεια και το σώμα εισπράξει σταθερότητα.
Πέντε λεπτά. Πέντε τεχνικές
- Βάδισμα με γυμνά πόδια (barefoot walking) Περπάτησε για λίγο σε φυσική επιφάνεια — χώμα, άμμο, χορτάρι. Η επαφή με τη γη ενεργοποιεί την αίσθηση ισορροπίας και το νευρικό σύστημα μεταβαίνει σε πιο ρυθμική λειτουργία. Έρευνες από το University of Oregon έδειξαν ότι η επαφή με το έδαφος μειώνει την κορτιζόλη και ενισχύει την ηλεκτρική αγωγιμότητα του σώματος, συνδέοντας τον οργανισμό με φυσικές συχνότητες (Chevalier et al., 2012).
- Αναπνοή 4-6-8 Εισπνοή από τη μύτη για 4 δευτερόλεπτα, κράτημα για 6, εκπνοή από το στόμα για 8. Επαναλαμβάνεις για 5 λεπτά. Η εκπνοή είναι η είσοδος στο παρασυμπαθητικό. Είναι η «πόρτα» για την ηρεμία. Η αναπνοή γίνεται γέφυρα ανάμεσα στο αυτόνομο νευρικό σύστημα και τη συνείδηση. Σύμφωνα με το Harvard Health, η εστιασμένη αναπνοή ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση και μειώνει τη δραστηριότητα της αμυγδαλής, του κέντρου απειλής του εγκεφάλου (Harvard Health Publishing, 2020).
- Mindfulness στο σώμα Καθώς κάθεσαι ή στέκεσαι, νιώσε τα πέλματά σου. Μετά τα πόδια, το βάρος σου, την πλάτη. Χωρίς να αλλάξεις κάτι. Απλώς παρατήρησε. Κάθε αναγνώριση του σώματος επιστρέφει την προσοχή στο παρόν. Η πρακτική του “body scan” ενισχύει την αυτορρύθμιση και μειώνει το άγχος (Kabat-Zinn, 1990).
- Πέντε αισθήσεις, πέντε παρατηρήσεις
- Τι βλέπεις; (5 πράγματα)
- Τι ακούς; (4 ήχοι)
- Τι αγγίζεις; (3 υφές)
- Τι μυρίζεις; (2 αρώματα)
- Τι γεύεσαι; (1 γεύση) Η μέθοδος αυτή, βασισμένη στην πρακτική της αισθητηριακής παρατήρησης, χρησιμοποιείται σε κλινικές εφαρμογές θεραπείας τραύματος (Hopper et al., 2007). Η ενεργοποίηση όλων των αισθήσεων λειτουργεί σαν άγκυρα στο παρόν. Ο νους γειώνεται με ό,τι είναι παρόν και υπαρκτό.
- Μικρές σταθερές κινήσεις Άνοιγμα και κλείσιμο των παλαμών. Απαλή πίεση στους ώμους. Άγγιγμα του λαιμού με αργή κίνηση. Το σώμα αποκτά ρυθμό. Δεν ακινητεί από τον φόβο — κινείται από συνείδηση. Το άγγιγμα και η κίνηση προσφέρουν ενσώματη επιβεβαίωση ύπαρξης.
Η επιστήμη του «παρόντος»
Το γείωμα ρυθμίζει το σύστημα απειλής και ενισχύει τον προμετωπιαίο φλοιό που σχετίζεται με συνειδητές επιλογές και συναισθηματική ρύθμιση (Sahib et al., 2021). Ο εγκέφαλος λειτουργεί σαν ρυθμιστής μεταξύ ερεθίσματος και αντίδρασης. Το παρόν γίνεται ο ενδιάμεσος χώρος όπου μπορεί να δοθεί νέα απάντηση.
Σύμφωνα με τον Bessel van der Kolk, ειδικό στη θεραπεία τραύματος, η επιστροφή στο σώμα είναι βασική συνιστώσα για την ψυχική σταθερότητα. Το σώμα θυμάται, αλλά μπορεί και να επανεκπαιδευτεί. Το γείωμα είναι τρόπος να του το επιτρέψουμε.
Advertisment
Καθημερινές ρουτίνες για γείωση
- Πρωινή αναπνοή 2 λεπτών πριν πιάσεις το κινητό.
- Μία συνειδητή βόλτα χωρίς ακουστικά.
- Αγγίζεις με τα δάχτυλα τον καρπό σου όταν είσαι σε ένταση. Απαλά, σαν να λες «είμαι εδώ».
- Κλείσιμο οθονών 10 λεπτά πριν τον ύπνο. Παρατήρηση του χώρου σου.
- Χλιαρό νερό στα χέρια — αίσθηση που λέει στο σώμα «είσαι ασφαλής».
- Τοποθέτηση της παλάμης στο στήθος για μερικά δευτερόλεπτα.
- Άνοιγμα παραθύρου και αίσθηση του αέρα στο πρόσωπο.
- Σωματική δραστηριότητα 3-5 λεπτών (διατάσεις, περιστροφές ώμων).
Όχι μόνο τεχνική, αλλά και στάση ζωής
Το γείωμα είναι τεχνική ρύθμισης, αλλά και φιλοσοφία ενσώματης παρουσίας. Δημιουργεί μικρούς σταθμούς επιστροφής, σε μια καθημερινότητα που χαρακτηρίζεται από ταχύτητα. Επιστροφή στον εαυτό σημαίνει φροντίδα, παρουσία, συντροφικότητα με το σώμα.
Όταν ασκούμαστε καθημερινά σε αυτή τη μικρή επιστροφή, δημιουργούμε έναν εσωτερικό τόπο ασφάλειας. Ένα καταφύγιο επίγνωσης, ένα έδαφος για επιλογές.
Η εσωτερική σταθερότητα είναι απαραίτητη για κάθε μορφή αληθινής σχέσης. Όσο πιο γειωμένος νιώθεις, τόσο πιο ανοιχτά σχετίζεσαι. Όσο πιο ήρεμος μέσα σου, τόσο πιο ξεκάθαρα ακούς.
Μπορεί να χρειάζεσαι μόνο πέντε λεπτά. Μπορεί να χρειάζεσαι μια ανάσα. Αλλά η πράξη είναι η ίδια: επιστροφή.
Πηγές:
- Chevalier, G. et al. (2012). Earthing: Health Implications of Reconnecting the Human Body to the Earth’s Surface Electrons.
- Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory: Neurophysiological Foundations of Emotions, Attachment, Communication, and Self-regulation.
- Kabat-Zinn, J. (1990). Full Catastrophe Living.
- Hopper, J. W. et al. (2007). Mindfulness and the trauma treatment.
- Sahib, A. K. et al. (2021). The neural mechanisms of grounding practices.
- Harvard Health Publishing (2020). Relaxation Techniques: Breath Control.
- Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score.
