Πολύ δύσκολες μέρες ζουν οι πρωτεύουσες της αυτοκινηβιομηχανίας στη Γερμανία. Οι πόλεις που, λόγω των τεράστιων εξαγωγών τους, ήταν αυτές που απολάμβαναν τη μεγαλύτερη ευημερία στη χώρα, ίσως και στην Ευρώπη, είναι αντιμέτωπες με πολύ βαθιά οικονομική κρίση.
Μια κρίση, που είναι σε πλήρη εξέλιξη την ώρα που το σχέδιο «μπαζούκα» του καγκελάριου Μερτς φαίνεται να διαψεύδει τις ελπίδες για ανάταξη της γερμανικής οικονομίας, που βρίσκεται σε ύφεση. Οι κάτοικοι πόλεων όπως το Βόλφσμπουργκ, το Ίνγκολσταντ και η Στουτγάρδη, ήδη μετρούν το αυξανόμενο κόστος ζωής.
Το σχέδιο Μερτς
Ο κυβερνητικός συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία, υπό τον Φρίντριχ Μερτς, ανακοίνωσε έναν προϋπολογισμό 500 δισεκατομμυρίων ευρώ. Περιελάμβανε έργα υποδομών και έργα σχετικά με το κλίμα, αλλά και την άρση των περισσότερων συνταγματικών περιορισμών στις αμυντικές δαπάνες. Στόχος να δώσει ώθηση στη γερμανική οικονομία που έχει μπει σε ύφεση, μέσω επενδύσεων και εκσυγχρονισμού της.
Φρίντριχ Μερτς
Πλέον, αυτή η ευφορία έχει σε μεγάλο βαθμό εξασθενήσει. Η ανάπτυξη δεν έχει ξαναρχίσει, η κατανάλωση παραμένει υποτονική, οι ιδιωτικές επενδύσεις έχουν μειωθεί στο επίπεδο του 1995 και οι απολύσεις στη βιομηχανία συνεχίζονται.
Στην αυτοκινητοβιομηχανία, που πλήττεται από τη μείωση των εξαγωγών, αλλά και τον ανταγωνισμό από την Κίνα και το κόστος ενέργειας, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα.
Πόλεις υπό πίεση
Το Βόλφσμπουργκ, το Ίνγκολσταντ και η Στουτγάρδη, οι έδρες των Volkswagen, Audi και Mercedes, αντίστοιχα, χάνουν φορολογικά έσοδα καθώς οι αυτοκινητοβιομηχανίες αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν στην κρίση. Οι δήμοι προσπαθούν να καλύψουν τα κενά χρηματοδότησης με δανεισμό, αύξηση τελών και περικοπές δαπανών. Κοινωνικών δαπανών, με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους ζωής για τα νοικοκυριά.
Βόλφσμπουργκ
Όπως επισημαίνει η Deutsche Welle, στο Φριντρισχάφεν, κοινότητα με υψηλά εισοδήματα στη λίμνη της Κωνσταντίας και έδρα του προμηθευτή ανταλλακτικών αυτοκινήτων ZF, ο δήμος θα υπερδιπλασιάσει τα τέλη για παιδικούς σταθμούς τα επόμενα δύο χρόνια. Στο Ίνγκολσταντ, η κυβέρνηση μειώνει τις δημόσιες εκδηλώσεις και το προσωπικό της πόλης. Προχώρησε σε δανεισμό, ενώ ακύρωσε και την αγορά χριστουγεννιάτικων δέντρων για δημόσιους χώρους.
«Η πόλη βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το θέσουμε», δήλωσε η αντιδήμαρχος της πόλης.
Μείωση εσόδων, μεγάλα ελλείμματα
Οι γερμανικές πόλεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στους εμπορικούς φόρους για να χρηματοδοτήσουν τους ετήσιους προϋπολογισμούς τους. Στα χρόνια που προηγήθηκαν της πανδημίας, αυτά τα έσοδα συνέχισαν να αυξάνονται καθώς οι επιχειρήσεις άνθισαν στο εξωτερικό. Και παρά το γεγονός ότι τα φορολογικά έσοδα εξακολουθούσαν να αυξάνονται μεταξύ 2023 και 2024, ο πληθωρισμός τα ξεπέρασε.
Σύμφωνα με τον Ρενέ Γκάισλερ, του Τεχνικού Πανεπιστημίου Βίλνταου, πλέον υπάρχει «στασιμότητα των φορολογικών εσόδων». «Σε μια υγιή οικονομία», σημειώνει, «τα φορολογικά έσοδα πάντα αυξάνονται».
Επίσης, ο Σύνδεσμος Γερμανικών Πόλεων σημειώνει ότι τα συνολικά ελλείμματα των δήμων ναμένεται να φτάσουν τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ το 2025, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 2024: 25 δισ. ευρώ.
Ειδικά στις πρωτεύουσες της αυτοκινητοβιομηχανίας, τα έσοδα μειώνονται. Στο Ίνγκολσταντ, τα φορολογικά έσοδα για το 2025 αναμένεται να είναι λιγότερα από τα μισά των αρχικών υπολογισμών. Η Στουτγάρδη υπολογίζει μείωση σχεδόν 40% σε σχέση με τα έσοδα του 2024.
Και καθώς οι γερμανικές πόλεις υποχρεούνται από το νόμο να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους, μειώνουν διαρκώς δαπάνες.
Όταν γύρισε ο τροχός
Το 2023, το Ίνγκολσταντ και το Βόλφσμπουργκ ήταν μεταξύ των πέντε πόλεων με τα μεγαλύτερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όλη την Ευρώπη. Κυρίως λόγω της άνθησης των εξαγωγών τα χρόνια πριν από την πανδημία COVID-19.
Τα πράγματα όμως έχουν αλλάξει δραματικά, όπως επισημαίνει και η Deutsche Welle. Τόσο η Audi, όσο και η μητρική της εταιρεία VW, αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Οι πωλήσεις στην Κίνα έπεσαν 10% σε ετήσια βάση στις παραδόσεις ήδη από το πρώτο εξάμηνο του 2025. Προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι κατασκευαστές ανταλλακτικών.
Η κλίμακα των ελλείψεων εξέπληξε την πόλη. Το Ίνγκολσταντ υπολογίζει ότι την περίοδο 2026-2029 θα έχει μια τρύπα στον προϋπολογισμό του της τάξης των 88 εκατ. ευρώ. Και ο δήμος κόβει από παντού. Από τη συγκομιδή των απορριμμάτων, τη συντήρηση των πάρκων, τις παροχές στους ηλικιωμένους. Συνολικά, έχουν περικοπεί 90 κονδύλια. Επίσης, εξετάζει να αυξήσει τον φόρο ακίνητης περιουσίας.
Πλήττονται οι οικογένειες
Οι δήμοι στις πρωτεύουσες της αυτοκινητοβιομηχανίας στη Γερμανία πλέον αναστέλλουν τις υπηρεσίες που επεκτάθηκαν κατά τη διάρκεια των χρόνων της ευημερίας.
Στο Φριντρισχάφεν οι οικογένειας είχαν επωφεληθεί από το χαμηλό κόστος φροντίδας παιδιών. Αυτό, χάρη στη συμμετοχή στο κόστος των υπηρεσιών ως ποσοστό επί των κερδών του προμηθευτή ανταλλακτικών ZF. Το Ίδρυμα Zeppelin, φιλανθρωπικός οργανισμός που είναι ο πλειοψηφικός μέτοχος του ZF, διαχειρίζεται και καταβάλλει τα κεφάλαια για κοινωνικά και πολιτιστικά προγράμματα στον προϋπολογισμό της πόλης.
Αλλά καθώς η επιχείρηση αντιμετωπίζει απώλειες εσόδων, τα μερίσματα αυτά έχουν συρρικνωθεί. Ο νεότερος προϋπολογισμός αυξάνει δραματικά τα τέλη φροντίδας παιδιών, διπλασιάζοντας το μηνιαίο κόστος για παιδιά άνω των τριών ετών και τριπλασιάζοντάς το για παιδιά κάτω των τριών ετών έως το 2026.
Μιλώντας στην Deutsche Welle, η Φλόρα Πφαφ, μητέρα τριών παιδιών, λέει ότι το νέο κόστος θα πλήξει σκληρά τις οικογένειες. «Πολλοί άνθρωποι που ζουν στο Φριντρισχάφεν αποδέχτηκαν τα υψηλά ενοίκια εκεί επειδή αυτό εξισορροπήθηκε με το κόστος της φροντίδας παιδιών», είπε.
Ο Ρενέ Γκάισλερ πιστεύει ότι ο μετασχηματισμός στην αυτοκινητοβιομηχανία θα δοκιμάσει συγκεκριμένες πόλεις. «Στις πρωτεύουσες της αυτοκινητοβιομηχανίας, αυτό που προσέφεραν –καλές αμοιβές, καλά εργοστάσια, μεγάλο προϋπολογισμός με πολλές κοινωνικές υπηρεσίες και καλή ποιότητα ζωής- πιθανότατα δεν θα είναι εύκολο να διατηρηθεί», είπε.
Η αντιδήμαρχος του Ίνγκολσταντ, Ντοροτέα Ντενέκε-Στολ, είναι πιο αισιόδοξη. Πιστεύει ότι θα βρεθεί μια λύση. Όταν ο δήμος αποφάσισε να μην τοποθετήσει χριστουγεννιάτικα δέντρα σε δημόσιους χώρους, για να εξοικονομήσει 20.000 ευρώ, ομάδες πολιτών πήραν την κατάσταση στα χέρια τους. Και αναπληρώσουν μέρος αυτού που λείπει.
«Δεν θα έλεγα ότι η ευημερία της πόλης κινδυνεύει», είπε. «Αλλά θα υπάρξουν περικοπές δαπανών που οι κάτοικοι θα δουν και θα νιώσουν».
