Δύσκολο να αλλάξουμε συνήθειες, κανείς δεν αμφισβητεί κάτι τέτοιο. Θα πρέπει να ξεμάθουμε και να μάθουμε έναν νέο τρόπο που κάνουμε την ίδια ρουτίνα ή αντιδρούμε στα ίδια ερεθίσματα.
Εδώ αν μας ζητήσουν να σταυρώσουμε τα χέρια μας με διαφορετικό τρόπο, άλλοι τα καταφέρνουν, άλλοι θέλουν χρόνο και άλλοι μετά από λίγο τα παρατάνε γιατί δε μπορούν να σκεφτούν με διαφορετικό τρόπο κάτι τόσο απλό. Να σταυρώσουμε τα χέρια μας με διαφορετικό τρόπο.
Advertisment
Αντιλαμβάνεστε ποσό δύσκολο είναι να αλλάξουμε άλλες συνήθειες που είναι πιο θεμελιώδεις και επηρεάζουν τη ζωή μας σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Συνήθειες όπως να αλλάξουμε τη διατροφή μας, να ξεκινήσουμε άσκηση ή ακόμα και να αντιδρούμε διαφορετικά σε καθημερινές δύσκολες καταστάσεις (πχ να μην θυμώνω ευκολά).
Μια συχνή ερώτηση που δέχομαι μέσα στα workshop από κόσμο που πραγματικά το θέλει αλλά κάνει ένα βήμα εμπρός & δύο πίσω, είναι το τι μας κρατάει πίσω; Τι είναι αυτό που μας σαμποτάρει; Τι είναι αυτό που πρέπει να δουλέψουμε για να τα καταφέρουμε να αλλάξουμε συνήθειες.
Παράγοντες της συνήθειας
Ας το πάρουμε από την αρχή και να εξετάσουμε πώς δημιουργούνται οι συνήθειες. Οι συνήθειες για να υιοθετηθούν και να περάσουν στον ‘’αυτόματο’’ έχουν δύο συνιστώσες (όπως αναφέρουν και οι Verplanken & Wood (2006)), τη Συμπεριφορά & το Περιβάλλον.
Advertisment
Συμπεριφορά
Το να κάνουμε το ίδιο πράγμα με συνέπια. Δηλαδή να επαναλαμβάνουμε το ίδιο μοτίβο, τα ίδια ‘’βήματα’’. ‘Έτσι ενεργοποιείται ο μηχανισμός της μάθησης και η συμπεριφορά ενσταλάσσεται και γίνεται συνήθεια! Ναι σωστά ο μηχανισμός της μάθησης, ο ίδιος που χρησιμοποιούμε για να μάθουμε την προπαίδεια στο σχολείο ή για να μάθουμε να ξεκινάμε το αυτοκίνητο στην ανηφόρα.
Στο NLP αυτό ο μηχανισμός ονομάζεται ‘’Γενίκευση’’ και είναι αυτός που με τη χρήση του φτιάχνουμε το comfort zone μας. Ο ίδιος μηχανισμός χρησιμοποιείτε για ότι πρέπει ή θέλουμε να μάθουμε.
Συνθήκες
Οι συνθήκες, οι καταστάσεις και το περιβάλλον που καλούμαστε να ανταπεξέλθουμε θα επηρεάσουν τη συμπεριφορά που θα αναπτύξουμε ή θα υιοθετήσουμε για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στην κατάσταση αυτή.
Το πρόβλημα
Καθώς τα χρόνια περνάνε και εμείς μεγαλώνουμε πολλές συμπεριφορές που είχαμε αναπτύξει στο παρελθόν, δεν μας εξυπηρετούν. Δεν μας εξυπηρετούν είτε γιατί έχουμε αναπτύξει νέες δεξιότητες, είτε γιατί άλλαξαν οι καταστάσεις είτε γιατί απλά δε μας εξυπηρετεί πλέον η ίδια συμπεριφορά στο ίδιο περιβάλλον σήμερα.
Το κακό είναι ότι ο εγκέφαλος έχει μάθει και θα πρέπει να ξεμάθει για να ξαναμάθει. Αυτό που ζητάμε είναι ο μηχανισμός της μάθησης, να μάθει άλλον έναν τρόπο να διαχειρίζεται μια κατάσταση.
Ανασταλτικοί παράγοντες και πώς να τους αντιμετωπίσω
Παρά τις φιλότιμες προθέσεις & τις καλύτερες των προσπάθειες πολλοί δυσκολευόμαστε να αλλάξουμε μερικές ρουτίνες μας και κατά κανόνα οι αιτίες βρίσκονται σε κάποιους από αυτούς τους βασικούς παράγοντες:
Περιοριστικές πεποιθήσεις που έχουμε και μας κρατάνε πίσω
Αυτές τι πεποιθήσεις θα τις εκφράσουμε μέσα από πχ «Θα ήθελα να έχω ένα αδύνατο & υγιείς σώμα, αλλά δε μπορώ να πειθαρχήσω». Εδώ το θέμα είναι ότι εμείς οι ίδιο δε πιστεύουμε στον εαυτό μας και αυτό μας περιορίζει. Εδώ αν δε δουλέψουμε στη πεποίθηση, το πιθανότερο είναι ότι δε θα καταφέρουμε να αλλάξουμε τη συνήθεια.
Συναισθηματική αντίσταση, όπως το άγχος ή και η πλήξη, που μπορούν και μας οδηγήσουν στην αναβλητικότητα. Εδώ θα πρέπει να εξετάσουμε το συναίσθημά μας και τι έρχεται αυτό μας πει. Για ποιο λόγο νιώθω πλήξη; Πώς αυτό μπορώ να το αλλάξω;
Έλλειψη κινήτρων
Βάση της έρευνας των Verplanken & Wood, η συμπεριφορά που θα υιοθετήσουμε ή θα αναπτύξουμε είναι για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στην κατάσταση αυτή. Αρά πιο είναι το κίνητρο μας για την νέα κατάσταση; Για ποιο λόγο μας, θέλουμε να ξεμάθουμε και να ξαναμάθουμε;
Υπερβολικά υψηλές προσδοκίες
Πολλοί άνθρωποι θέτουν μη ρεαλιστικούς στόχους ή προσδοκίες. Καθώς βλέπουν το στόχο τους να μην υλοποιείτε, οδηγούνται σε απογοήτευση και τελικά σε εγκατάλειψη των προσπαθειών.
Τα επόμενα βήματα
Βρείτε μια συνήθεια όπου θέλετε να αλλάξετε, και εντοπίστε πότε περίπου την υιοθετήσατε και τι σας εξυπηρετούσε και για ποιους λόγος σας, δεν σας εξυπηρετεί πλέον. Σκεφτείτε ποια συνήθεια θα θέλατε να υιοθετήσετε και εξετάστε την, σε σχέση με Ανασταλτικούς Παράγοντες. Δουλέψτε πάνω σε αυτούς ώστε να σας επιτρέψετε την αλλαγή. Μη ξεχνάτε το μηχανισμό της μάθησης, πρέπει η νέα συμπεριφορά να επαναληφθεί ώστε να μπορέσουμε να υιοθετήσουμε τη νέα συμπεριφορά.
Αθανασόπουλος Γιάννης ΜΒΑ | Master Trainer: Human & Business Development
