Η ένταξη της Ελλάδας στον μηχανισμό στήριξης πριν από 15 χρόνια ήταν η πρώτη πράξη του μνημονιακού δράματος και οδήγησε πολύ νωρίς, το 2012, στον κατακερματισμό του πολιτικού συστήματος. Η εμπιστοσύνη στις πολιτικές δυνάμεις που είχαν κυβερνήσει, Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, είχε χαθεί και αυτό αποτυπώθηκε στις εκλογές του Μαΐου 2012, όταν τα δύο κόμματα μαζί (18,85% + 13,18%) μετά βίας πέρασαν το 30%.
Η Χαριλάου Τρικούπη παρέδωσε τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στον ΣΥΡΙΖΑ και έκτοτε δεν κατάφερε να επανέλθει. Ο σημερινός κατακερματισμός προκαλεί πολλούς συνειρμούς για τις ομοιότητες σε σχέση με 13 χρόνια πριν. Επτά κόμματα είχαν πάρει το εισιτήριο για τη Βουλή το 2012, οκτώ στις τελευταίες εθνικές κάλπες. Με μια πρώτη ανάγνωση τα κοινά σημεία είναι πολλά, ωστόσο αν οι δύο περίοδοι αναλυθούν εις βάθος, οι διαφορές είναι διακριτές.
Δημοσκοπήσεις
Ενας νέος ισχυρός δεύτερος πόλος είχε αναδειχθεί στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, με τον ΣΥΡΙΖΑ να αποκτά κυβερνητική προοπτική. Η εκτίναξή του ήταν απότομη, συγκρίσιμη με τον πενταπλασιασμό των ποσοστών που έχει πετύχει δημοσκοπικά σήμερα η Ζωή Κωνσταντοπούλου. 16,78% τον Μάιο του 2012 και 26,89% ένα μήνα μετά, όταν παλαιότερα ο Συνασπισμός «αγκομαχούσε» να μπει στη Βουλή. Η Πλεύση Ελευθερίας από το 3,17% των εκλογών εμφανίζεται πλέον στη ζώνη του 15%. Οπως και τότε έτσι και σήμερα το ΠΑΣΟΚ είναι η δύναμη που έχασε τη δεύτερη θέση. Ως αντισυστημικό κόμμα, η Ζωή Κωνσταντοπούλου θυμίζει και το 10,61% των ΑΝΕΛ στις πρώτες εκλογές του 2012.
Το «χαρτί» της σταθερότητας απέναντι στην ακυβερνησία είχε παίξει τον Μάιο του 2012 ο Αντώνης Σαμαράς, καταφέρνοντας μέσα σε ένα μήνα –στις εκλογές του Ιουνίου– να αυξήσει το ποσοστό της «γαλάζιας» παράταξης κατά 10 μονάδες. Μετά το ιστορικό χαμηλό σε εθνικές εκλογές (1.192.103 ψήφοι), καταγράφηκε «διόρθωση», με 700.000 πολίτες να ενισχύουν τη Ν.Δ., φτάνοντας στο 29,66% έπειτα από 30 ημέρες. Το δίλημμα της συνέπειας και η αίσθηση ασφάλειας λειτουργούν και σήμερα ευεργετικά για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που τη διατηρούν στην πιο δύσκολη φάση της στην πρώτη θέση ως μοναδικό ισχυρό πόλο.
Η κυβέρνηση Σαμαρά σύντομα κλήθηκε να αντιμετωπίσει έναν ισχυρό αντιπολιτευτικό πόλο, τον ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα αναζητείται η δεύτερη δύναμη που θα απειλήσει την πολιτική ηγεμονία της Ν.Δ.
Τα δύο μεγάλα συλλαλητήρια για τα Τέμπη άφησαν αρχικά μια εντύπωση επανάληψης της πλατείας Συντάγματος των «Αγανακτισμένων». Το γεγονός, όμως, πως το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο είναι διαφορετικό, δεν επιτρέπει πολλούς παραλληλισμούς. Δεν υπήρξε άλλωστε η ίδια ένταση. Οι πρόσφατες διαμαρτυρίες επικεντρώθηκαν στο δυστύχημα, ενσωματώνοντας μέσα και τη δυσαρέσκεια μιας εξαετούς κυβερνητικής πορείας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει στη διάθεσή του ένα βασικό «όπλο», που δεν είχε ο Αντώνης Σαμαράς, το οποίο ουσιαστικά καθιστά τις δυο περιόδους μη συγκρίσιμες: τη σταθερότητα της οικονομίας και την προοπτική νέων παροχών, με μέγιστο παράδειγμα τις ανακοινώσεις για το υπερπλεόνασμα. Κάτι τέτοιο δεν υπήρχε 13 χρόνια πριν.
Στην αντιπολίτευση, η κυβέρνηση το 2012 μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα είχε απέναντί της έναν ισχυρό πόλο, τον ΣΥΡΙΖΑ, να την ελέγχει. Αυτή η εικόνα δεν υπάρχει την τρέχουσα περίοδο, καθώς από τις εκλογές του 2023 και μετά το πολιτικό σύστημα αναζητεί τη δεύτερη δύναμη που θα «κοιτάξει στα μάτια» τη Νέα Δημοκρατία. Ο ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε πτωτική πορεία και έκανε «δώρο» τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο ΠΑΣΟΚ. Η Χαριλάου Τρικούπη με τη σειρά της εκθρονίστηκε δημοσκοπικά από την Πλεύση Ελευθερίας, που ψάχνει τα βήματά της χωρίς να έχει ακόμη κυβερνητικό πρόγραμμα.
Η άκρα Δεξιά
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβη πριν από 13 χρόνια το αντισυστημικό κύμα που γιγαντώθηκε δεν έχει ευνοήσει την άκρα Δεξιά. Η Χρυσή Αυγή εκμεταλλευόμενη την οικονομική κρίση και τις υποβαθμισμένες περιοχές της Αθήνας, τερματίζοντας τον λαϊκισμό, είχε αγγίξει το 7% στη διπλή εκλογική αναμέτρηση που είχε πραγματοποιηθεί. Σήμερα οι Σπαρτιάτες έχουν εξαϋλωθεί.
