Σχεδόν έναν χρόνο μετά την παραίτηση του Τζάστιν Γουέλμπι λόγω του χειρισμού σκανδάλου «safeguarding» το τιμόνι της Εκκλησίας της Αγγλίας δόθησε στην Ντέιμ Σάρα Μαλάλι την πρώτην γυναίκα αρχιεπίσκοπο μετά από 500 χρόνια.
Η ανακοίνωση από την Ντάουνινγκ Στριτ έρχεται σχεδόν έναν χρόνο μετά την παραίτηση του Τζάστιν Γουέλμπι, ο οποίος αποχώρησε εξαιτίας του χειρισμού σκανδάλου προστασίας ευάλωτων.
Στην πρώτη δημόσια παρέμβασή της από τον Καθεδρικό του Καντέρμπερι, η 63χρονη ιεράρχης χαρακτήρισε τον ρόλο «σύνθετο και απαιτητικό» και τόνισε ότι η στιγμή είναι «ιστορική και χαρμόσυνη για πολλούς», όχι για την ίδια, αλλά «για μια Εκκλησία που ακούει το κάλεσμα του Θεού και λέει: “Ναι, θα σε ακολουθήσουμε”».
Η Μαλάλι δεσμεύτηκε να αντιμετωπίσει κατά προτεραιότητα τις αποτυχίες στο safeguarding, αναγνωρίζοντας ότι «υπερβολικά συχνά δεν πήραμε σοβαρά την κακή χρήση της εξουσίας» και ότι τα λάθη άφησαν «κληρονομιά βαθιάς βλάβης και δυσπιστίας».
Υπογράμμισε πως «πρέπει όλοι να είμαστε πρόθυμοι να πέσει φως στις πράξεις μας, ανεξάρτητα από τον ρόλο μας στην Εκκλησία», με ειδική αναφορά στην υποχρέωση να ακουστούν οι επιζώντες και οι ευάλωτοι.
Στο ίδιο μήκος κύματος, καταδίκασε τη «φρικτή βία» της θανατηφόρας επίθεσης σε συναγωγή στο Μάντσεστερ, επισημαίνοντας ότι «είμαστε μάρτυρες μίσους που αναδύεται μέσα από ρωγμές στις κοινότητές μας» και ότι η Εκκλησία «οφείλει να στέκεται δίπλα στην εβραϊκή κοινότητα ενάντια στον αντισημιτισμό σε όλες του τις μορφές. Το μίσος και ο ρατσισμός δεν μπορούν να μας διαλύσουν».
Η διαδικασία
Η επιλογή της νέας αρχιεπισκόπου ολοκληρώθηκε μέσω της Επιτροπής Ορισμών του Στέμματος (Crown Nominations Commission), ενός 20μελούς οργάνου με 17 μέλη που ψηφίζουν και απαιτούμενη πλειοψηφία 12.
Σύμφωνα με την παράδοση, το συμφωνημένο όνομα διαβιβάζεται στον πρωθυπουργό και στη συνέχεια στον βασιλιά. Παρότι είναι ήδη «archbishop-designate», δεν αναλαμβάνει νομικά πριν από την επιβεβαίωση της εκλογής (confirmation of election) τον Ιανουάριο στον Καθεδρικό του Καντέρμπερι. Έτσι θα ακολουθήσει επίσημος διορισμός σε μεταγενέστερη ημερομηνία, μετά και τον τυπικό φόρο τιμής στον βασιλιά.
Το πολιτικό και θεσμικό βάρος της ανακοίνωσης αποτυπώθηκε και στις πρώτες αντιδράσεις. Ο πρωθυπουργός Στάρμερ συνεχάρη την επιλογή, σημειώνοντας ότι η Εκκλησία της Αγγλίας έχει «βαθιά σημασία για τη χώρα» και ότι ο αρχιεπίσκοπος «διαδραματίζει καίριο ρόλο στη δημόσια ζωή».
Από το Παλάτι του Μπάκιγχαμ έγινε γνωστό ότι ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ τη συγχαίρει για έναν ρόλο «με τόσο μεγάλη σημασία στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε όλη την Αγγλικανική Κοινωνία».
Παράλληλα, η Global Fellowship of Confessing Anglicans, που εκφράζει συντηρητικές θέσεις, επέκρινε τον διορισμό, υποστηρίζοντας ότι «η πλειονότητα της Αγγλικανικής Κοινωνίας εξακολουθεί να πιστεύει πως η Βίβλος απαιτεί επισκοπικό αξίωμα αποκλειστικά για άνδρες».
Αντιστρόφως, η οργάνωση WATCH, που εκστρατεύει για ισότητα των φύλων, χαιρέτισε την εξέλιξη και εξέφρασε την ελπίδα για περαιτέρω πρόοδο, υπενθυμίζοντας ωστόσο ότι παραμένουν εστίες αντίστασης εντός του σώματος.
Η ίδια η Μαλάλι σκιαγράφησε την ποιμαντική της πρόθεση «να είναι ποιμένας που δίνει σε κάθε διακονία και κλήση τη δυνατότητα να ανθίσει — ανεξαρτήτως παράδοσης», υπογραμμίζοντας ότι «σε μια εποχή που διψά για βεβαιότητα και φυλετικοποίηση, ο αγγλικανισμός προσφέρει κάτι πιο ήσυχο αλλά πιο ισχυρό».
Ποιά είναι η Μαλάλι
Το βιογραφικό της είναι ασυνήθιστο για την ηγεσία της Εκκλησίας: πέρασε πάνω από 35 χρόνια στο NHS, έγινε το 1999 — σε ηλικία 37 ετών — η νεότερη επικεφαλής νοσηλευτικής για την Αγγλία, χειροτονήθηκε ιέρεια το 2006, ανέλαβε το 2012 καθήκοντα canon treasurer στον Καθεδρικό του Σάλσμπερι, το 2015 έγινε επίσκοπος Κρέντιτον και το 2018 ορίστηκε επίσκοπος Λονδίνου, την τρίτη ιεραρχικά θέση στην Εκκλησία. Είναι παντρεμένη και μητέρα δύο ενήλικων παιδιών.
Στο χαρτοφυλάκιό της βρίσκονται κρίσιμα και συχνά διχαστικά ζητήματα για την Εκκλησία της Αγγλίας. Ως επίσκοπος Λονδίνου προήδρευσε σε όργανο που κατεύθυνε τη συζήτηση για την ευλογία ομόφυλων ζευγαριών, απόφαση που ελήφθη το 2023 και την οποία χαρακτήρισε «στιγμή ελπίδας για την Εκκλησία».
Παράλληλα, είναι σθεναρή αντίπαλος της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, χαρακτηρίζοντας πρόσφατη σχετική νομοθεσία «ανεφάρμοστη και ανασφαλή» που θέτει σε κίνδυνο τους πιο ευάλωτους. Επιπλέον, καλείται να αναμετρηθεί με τη διαρκή υποχώρηση της εκκλησιαστικής συμμετοχής, αν και η μητρόπολη του Λονδίνου, την οποία διοίκησε αξιοποιώντας και την εμπειρία της ως ανώτατο διοικητικό στέλεχος του NHS, σε κάποιον βαθμό διαφοροποιήθηκε από τη γενική τάση.
Το διεθνές βάρος του αξιώματος -με τον αρχιεπίσκοπο Καντέρμπερι να θεωρείται πνευματικός ηγέτης περίπου 85 εκατομμυρίων Αγγλικανών παγκοσμίως- συνεπάγεται λεπτές ισορροπίες ανάμεσα σε συντηρητικές εκκλησίες, ιδίως σε αφρικανικά κράτη όπου η ομοφυλοφιλία παραμένει ποινικοποιημένη, και πιο φιλελεύθερες φωνές στη Δύση. Ήδη, ο αντικαταστάτης του Γουέλμπι στην καθημερινή διοίκηση, ο αρχιεπίσκοπος Υόρκης Στίβεν Κότρελ, είχε αναλάβει στο μεσοδιάστημα μεγάλο μέρος των αρμοδιοτήτων και συμμετείχε στη διαδικασία επιλογής, ενώ και ο ίδιος έχει δεχθεί επικρίσεις για χειρισμό υπόθεσης κακοποίησης — ένδειξη του εύρους και της οξύτητας των προκλήσεων που θα κληθεί να διαχειριστεί η νέα ηγεσία.
Με πληροφορίες από Guardian, BBC
