Η μόνη αποτελεσματική απάντηση στον προελαύνοντα «Τραμπισμό», είναι η επιστροφή στον ουμανιστικό πυρήνα του ευρωπαϊκού ιδεώδους, υποστηρίζουν προοδευτικοί Ευρωπαίοι αναλυτές.
Σε άρθρο που συνυπογράφουν ο καθηγητής ευρωπαϊκού δικαίου Αλμπέρτο Αλεμάνο και ο πολιτικός επιστήμονας και ιστορικός Εντουαρντ Γκοντό, δηλώνουν ότι η ΕΕ δεν πρέπει να ανταγωνίζεται μάταια με υπερδυνάμεις όπως oι ΗΠΑ και η Κίνα, με όρους που δεν μπορεί ούτε πρέπει να υποστηρίξει. Αντίθετα πρέπει να αξιοποιήσει τα δικά της πλεονεκτήματα: Τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου, τα ισχυρά δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας, τη μόρφωση και την παιδεία, την δέσμευση για συνύπαρξη και συνεργασία, με σεβασμό στην εθνική κυριαρχία των κρατών μελών.
Η αντίληψή τους δεν είναι ηττοπαθής ούτε ζητάνε από την γηραιά ήπειρο να κλίνει το γόνυ στους εκ δυσμάς ή εξ ανατολών ιμπεριαλισμούς. Αντιθέτως, προτείνουν το δρόμο της ειρηνικής αντίστασης, όχι μόνο στον Τραμπ, αλλά σε ό,τι αντιπροσωπεύει ο σύγχρονος Τραμπισμός: Την περιφρόνηση στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, που λοιδωρούνται ως «δικαιωματισμός» και «woke-ίλα». Τον αλλαζονικό νέο-σκοταδισμό, που βασίζεται στον έλεγχο των social media από φασίζοντες μεγιστάνες όπως ο Έλον Μασκ. Την υπονόμευση κάθε ανεξαρτησίας της επιστήμης και των γραμμάτων, που οφείλουν να υπηρετούν τον «ηγέτη» και τους τεχνο-προφήτες του ή να σβήσουν.
Ο Αλμπέρτο Αλεμάνο είναι καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου και αρθρογράφος σε έγκριτα ΜΜΕ
Ένα φάντασμα στοιχειώνει την Ευρώπη
«Παρατηρώντας τις αντιδράσεις των πολιτικών μας ηγετών στις αδυσώπητες επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, νιώσαμε βαθιά αποκαρδιωμένοι και απογοητευμένοι», δηλώνουν οι αναλυτές. Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, σηματοδότησε ένα απότομο ξύπνημα της Ιστορίας, που επιστρέφει ως φάντασμα για να στοιχειώσει την Ευρώπη.
Οι ΗΠΑ, από πάλαι ποτέ σύμμαχος που υπερασπίστηκε μια ενωμένη Ευρώπη για χάρη της σταθερότητας και της ασφάλειας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και μετά από αυτόν, πλέον έχουν βαλθεί να διαλύσουν την ίδια την τάξη που κάποτε βοήθησαν να δημιουργηθεί. Εγκαταλείποντας την κληρονομιά της Pax Americana, η νέα συγκρουσιακή κυβέρνηση του Τραμπ υψώνει «αναχώματα» – με τη μορφή εμπορικού πολέμου, σημαίνοντας το τέλος της διεθνούς, φιλελεύθερης -και μάλιστα επιστημολογικής- τάξης στην οποία κάποτε βασιζόμασταν», σημειώνουν οι δύο συν-αρθρογράφοι.
Η επίκληση στην «επιστημολογία» δεν είναι τυχαία, εκ μέρους τους, καθώς προέχονται από την καρδιά των ευρωπαϊκών ακαδημαϊκών ινστιτούτων και τα φιλελεύθερα λόμπι των Βρυξελλών. O πρώτος διδάσκει στην έδρα Jean Monnet του Eυρωπαϊκού Οικονομικού Πανεπιστημίου HEC του Παρισίου και είναι ιδρυτής του «Τhe Good Lobby», μη κερδοσκοπικής οργάνωσης και «κινήματος» που δεσμεύεται να εξασφαλίσει «ισότιμη πρόσβαση στην εξουσία» για την κοινωνία των πολιτών.
Ο δεύτερος είναι πολιτικός σύμβουλος της ευρω-ομάδας των Πρασίνων και μέλος της αντιπροσωπείας της Κομισιόν στη Γαλλία.
Είναι λογικό η οπτική τους να αντανακλά έναν «αξιακό ευρωπαϊσμό», μια εκδοχή του ηθικού καπιταλισμού.
O Έντουραντ Γκοντό είναι πολιτικός σύμβουλος των Ευρωπαίων Πρασίνων
Η ΕΕ εμπόδιο στον Τραμπισμό
«Οι φιλελεύθερες ελίτ ήταν πάντα διστακτικές να αγκαλιάσουν τις κοσμογονικές αλλαγές. Οι γηράσκουσες ευρωπαϊκές κοινωνίες, γίνονται όλο και πιο επιφυλακτικές απέναντι στην αστάθεια και δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις τέτοιου μεγέθους. Ήδη αγωνιζόμαστε να προσαρμοστούμε στις τεχνολογικές επαναστάσεις, που διαταράσσουν την αντίληψη που έχουμε για την νοημοσύνη – μια βιομηχανία που σήμερα κυριαρχείται σε μεγάλο βαθμό από μη ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Παράλληλα αντιμετωπίζουμε τη ζοφερή πραγματικότητα της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και τις απειλές για τη βιωσιμότητα των θεσμών του κράτους πρόνοιας – που κάποτε διαφυλάσσαμε ως κόρην οφθαλμού», τονίζουν οι δύο φιλο-ευρωπαϊστές.
«Η απόρριψη των συμμαχιών από τον Τραμπ και η επιθετική, ιμπεριαλιστική του στάση άνοιξε την πόρτα σε μια νέα παγκόσμια τάξη που διαμορφώνεται κυρίως από την ωμή βία και όχι από το διεθνές δίκαιο ή τις κοινές ιδεολογικές δεσμεύσεις. Το πιο ανησυχητικό είναι η περιφρόνησή του για την ίδια τη φιλελεύθερη δημοκρατία, η οποία πλέον περιορίζεται στους γυμνούς εκλογικούς μηχανισμούς της, ευάλωτη στη χειραγώγηση από κακόβουλους αλγόριθμους και την εκμετάλλευση δεδομένων. Σήμερα, η δημόσια συνείδηση διαμορφώνεται μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες, εικονικών bot, και στρατών από ανθρώπινα τρολ. Οι πυλώνες της επιστήμης, της γνώσης και των αντικειμενικών γεγονότων -που κάποτε βασίζονταν στην έρευνα, την αυστηρή μεθοδολογία και τις κοινές αλήθειες- διαβρώνονται με ταχείς ρυθμούς, υπονομεύοντας τα ίδια τα θεμέλια της δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Ως ένας εγγενώς δημοκρατικός, φιλελεύθερος και πολυμερής θεσμός, η ΕΕ στέκεται ευθέως εμπόδιο στον Τραμπισμό. Η μετωπική επίθεση της αμερικανικής κυβέρνησης κατά των Ευρωπαίων εκτείνεται πέρα από τους επαπειλούμενους εμπορικούς πολέμους και την απόσυρση των διαβεβαιώσεων ασφαλείας.
Στοχεύει ολοένα και περισσότερο τον ίδιο τον ιστό της ευρωπαϊκής πολιτικής, επηρεάζοντας τις εθνικές εκλογές μέσα από ψηφιακές πλατφόρμες που συμπαθούν τα εθνικιστικά κινήματα που είναι ανοιχτά εχθρικά προς το ευρωπαϊκό ιδεώδες.
Η ώρα της αλήθειας
»Η ώρα της αλήθειας είναι προ των πυλών: μερικές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και ορισμένες πολιτικές δυνάμεις ευθυγραμμίζονται ήδη με αυτή την αναδυόμενη νέα τάξη πραγμάτων, ενώ άλλες ετοιμάζονται αποφασιστικά να αντισταθούν.
Ωστόσο, παραδόξως, αυτή η σφοδρή επίθεση στην ουσία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει αναζωπυρώσει μια λανθάνουσα αίσθηση του ευρωπαϊκού σκοπού. Οι ηγέτες της ΕΕ αντιμετωπίζουν τώρα ένα σκληρό δίλημμα που τους επιβάλλει αυτή η εχθρική αμερικανική κυβέρνηση: να επιδιώξουν βαθύτερη πολιτική ολοκλήρωση ως εγγύηση κατά της διάβρωσης της εθνικής κυριαρχίας ή να υποχωρήσουν από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, σε μια λανθασμένη προσπάθεια να διατηρήσουν την ψευδαίσθηση της εθνικής αυτονομίας.
Ανεξαρτησία – ευρωπαϊκή κυριαρχία
»Οι Ευρωπαίοι αγαπούν αναμφίβολα την έννοια της κυριαρχίας (sovereignty – αναφέρεται στην ανεξαρτησία και την αυτονομία των κρατικών οντοτήτων). Είμαστε όμως πρόθυμοι να συγκεντρώσουμε περαιτέρω την κυριαρχία μας, κατανοώντας την ως την καλύτερη άμυνα για την προστασία τόσο των ατομικών όσο και των συλλογικών ελευθεριών; Αν θέλουμε να αποφύγουμε να γίνουμε απλοί θεατές της ιστορίας, πρέπει να ξαναβρούμε την τόλμη και το πνεύμα του Προμηθέα που καθόρισαν τους Ευρωπαίους – ακόμη και στις πιο σκοτεινές ώρες τους. Υπάρχει, στην πραγματικότητα, μόνο ένας βιώσιμος δρόμος: προς τα εμπρός.
Αντί να ανταγωνιζόμαστε μάταια με υπερδυνάμεις όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ με όρους που δεν μπορούμε να αντέξουμε, η Ευρώπη πρέπει αντ’ αυτού να αξιοποιήσει τους πόρους που διαθέτει: έναν μορφωμένο πληθυσμό που παραμένει ο μεγαλύτερος στον κόσμο, ισχυρά δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας, σχεδόν καθολική υγειονομική περίθαλψη και εξαιρετικές υποδομές. Πάνω απ’ όλα, η δύναμή μας έγκειται στην αποδεδειγμένη ιστορία συνεργασίας και κοινής κυριαρχίας.
»Και στη συνειδητή επιλογή μας να ξεφύγουμε από αιώνες σκληρού ανταγωνισμού και διευθετήσεων διαφορών σε αιματοβαμμένα πεδία μαχών. Εδώ και δεκαετίες, επιλέξαμε συλλογικά να θεωρούμε κάθε ευρωπαϊκό έθνος ως εταίρο και φίλο. Οι κοινές ιστορικές μας εμπειρίες προσφέρουν πλούτο γνώσεων και γνήσια σοφία.
Έλλειψη αυτογνωσίας
Ωστόσο, το μεγαλύτερο εμπόδιό μας παραμένει η έλλειψη αυτογνωσίας σχετικά με αυτή την κοινή ιστορία και ενός συνεκτικού οράματος για το συλλογικό μας μέλλον. Αυτή η εποχή παρέχει μια σπάνια ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε ότι οι συσσωρευμένες εμπειρίες μας για την αλληλεγγύη, τη δημοκρατία και την κοινή ευθύνη δεν είναι απλά ιδεαλιστικά όνειρα, αλλά αξιόπιστα θεμέλια για τη διαμόρφωση της μελλοντικής διεθνούς τάξης, τη διαφύλαξη της δημοκρατίας και τον καθορισμό του ρόλου της ανθρωπότητας σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο.
Η Δύση, όπως ισχυρίζεται ο ιδεολόγος του Βλαντιμίρ Πούτιν Αλεξάντερ Ντούγκιν, μπορεί πράγματι να πεθαίνει. Αλλά εμείς, ως Ευρωπαίοι, πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είμαστε απλώς η Δύση – είμαστε η Ευρώπη. Το αν μπορούμε να σκεφτούμε και να δράσουμε ανάλογα παραμένει το κρίσιμο ερώτημα της εποχής μας».
