Οι Ρώσοι έχουν βρει αντίμετρα στα ομολογουμένως εξαιρετικά ουκρανικά drones. Οι Ιρανοί και οι Τούρκοι έχουν εξελιχθεί σε επιδέξιους κατασκευαστές αυτών των νέων όπλων. Την ίδια στιγμή, η άλλοτε υπερδύναμη Ηνωμένο Βασίλειο, πασχίζει να προλάβει τις στρατιωτικές εξελίξεις. Ο δρόμος όμως δεν είναι καθόλου εύκολος.
Ο επόμενος πόλεμος που θα δώσει η Βρετανία δεν θα βασιστεί μόνο σε «εξαίσια» άρματα και αεροπλάνα, αλλά σε πολύ περισσότερα φθηνά, «αρκετά καλά» όπλα, όπως τα drones, που μπορούν να εκτοξεύονται κατά χιλιάδες, ή και δεκάδες χιλιάδες, την ημέρα.
Αν και αυτό θα έπρεπε να ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας για μικρές, ταχύτατες επιχειρήσεις κατασκευής drones, η Telegraph καταγράφει πως οι διαδικασίες προμηθειών του Υπουργείου Άμυνας παραμένουν νωθρές, πολύπλοκες και αποφεύγουν το ρίσκο.
Ενώ το Κίεβο διαθέτει ήδη δεκάδες επιτυχημένους κατασκευαστές που παράγουν δεκάδες χιλιάδες drones τον μήνα, κάνοντας τη ζωή των Ρώσων στρατιωτών δύσκολη, στη Γηραιά Αλβιόνα μικρές εταιρείες πειραματίζονται στα ζώα της επαρχίας.
Ενδεικτικά μια μικρή βρετανική εταιρεία που κατασκευάζει το όπλο έχει «κολλήσει» πριν τη μαζική παραγωγή, κάνοντας δοκιμές με «στόχους» ζώα φάρμας.
«Είμαστε σε θέση να τα προσφέρουμε σε κλίμακα», λέει ο Τόμπι Τάουνροου, συνιδρυτής της εταιρείας Drone Evolution. «Απλώς περιμένουμε το σήμα από την αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου».
Φιλόδοξα σχέδια
Τους τελευταίους μήνες, η βρετανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει σωρεία στρατηγικών για να υιοθετήσει τα διδάγματα από τον πόλεμο στην Ουκρανία, όπου τα drones κυριαρχούν.
Στην αναθεώρηση στρατηγικής άμυνας, δήλωσε ότι το 40% των στρατιωτικών αποθεμάτων θα προέρχεται από «αναλώσιμα» συστήματα, συμπεριλαμβανομένων φθηνών, καμικάζι FPV.
Τη Δευτέρα, η Τζο Στίβενς, Υπουργός για την Ουαλία, επισκέφθηκε τις εγκαταστάσεις της Drone Evolution στο Κερφίλι για να ανακοινώσει την αμυντική βιομηχανική στρατηγική, μια επένδυση 700 εκατ. λιρών σε εταιρείες σε όλο το ΗΒ που μπορούν να συμβάλουν σ’ αυτόν τον στόχο.
Γιατί λοιπόν η κυβέρνηση δεν έχει κάνει παραγγελία; «Αυτό είναι το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου», είπε ο Τάουνροου τη στιγμή που υπάρχουν δεσμεύσεις της κυβέρνησης για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3,5% του ΑΕΠ.
«Είναι πάρα πολύ νωρίς για την παραγωγή drones στο Ηνωμένο Βασίλειο και ακόμη και στην Αμερική», είπε ο Ρόμπερτ Τόλαστ, ερευνητής στον χερσαίο πόλεμο στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Royal United Services Institute (RUSI). «Ακόμη κι αν δεν θέλουμε να πολεμήσουμε ακριβώς όπως η Ουκρανία, θα χρειαστούμε πολύ περισσότερα drones και πολύ μεγαλύτερη παραγωγή».
«Νομίζω ότι η βρετανική άμυνα δυσκολεύεται πολύ να γίνει πιο γρήγορη και πιο αποτελεσματική», πρόσθεσε ο Τζάστιν Χέτζες, διευθύνων σύμβουλος της Prevail Partners, μιας αμυντικής εταιρείας που έχει λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα σε ουκρανικές εταιρείες και τη βρετανική βιομηχανία.
Χρειάζονται οι μικρές εταιρείες
Οι μικρότεροι κατασκευαστές drones δεν μπόρεσαν κατά καιρούς να συμμετάσχουν σε κρατικούς διαγωνισμούς εξαιτίας απότομων απαιτήσεων για ετήσια έσοδα.
«Νωρίτερα το καλοκαίρι, εξετάζαμε μια ευκαιρία να εξοπλίσουμε τον στρατό με μικρά drones με ανώτατη τιμή τις 4.000 λίρες. [Όμως] έθεσαν ελάχιστη απαίτηση εσόδων τις 26 εκατ. λίρες, κάτι απολύτως εξωφρενικό αν σκεφτείς το [συγκριτικά μικρό] μέγεθος και την πολυπλοκότητα ενός drone», είπε ο Χέτζες.
Drones στο Ηνωμένο Βασίλειο δοκιμάζονται σε φάρμες (The Telegraph)
Μιλώντας για ξεχωριστό διαγωνισμό για αναγνωριστικό drone, ο Τάουνροου είπε ότι η απαίτηση για κύκλο εργασιών 20 εκατ. λιρών θα σήμαινε πως η εταιρεία του θα έπρεπε να συμπράξει με έναν μεγάλο ανάδοχο για να συμμετάσχει. «Αν γίνονται τέτοια πράγματα», είπε, «ίσως το νόημα να έχει ήδη χαθεί».
Οι μεγάλες εταιρείες που δεν ειδικεύονται σε ένα μόνο σύστημα μπορεί να χρειαστούν πολύ περισσότερο για να το προμηθεύσουν, απαιτώντας περισσότερη γραφειοκρατία, αναφέρει το βρετανικό δημοσίευμα. Αντίθετα η Drone Evolution μπορεί να παράγει σχέδιο «μέσα σε μια εβδομάδα» και να προσφέρει στη βρετανική κυβέρνηση ένα μοναδικό πλεονέκτημα: ένα «κυρίαρχο» drone, κατασκευασμένο σχεδόν εξ ολοκλήρου από μη κινεζικά εξαρτήματα.
Η μπαταρία, ο ασύρματος, ο σκελετός του drone και ο ελεγκτής πτήσης προέρχονται από τη Βρετανία ή από φίλιες χώρες. Μόνο ο πομπός βίντεο και ο κινητήρας απομένει να αντικατασταθούν.
Αυτό αποφεύγει τον κίνδυνο διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού, όπως όταν το Πεκίνο απαγόρευσε τις εξαγωγές της RushFPV, κρατικής εταιρείας που παράγει δημοφιλείς πομπούς βίντεο. Και, πέρα από τα προφανή οφέλη εθνικής ασφάλειας, θα μπορούσε να ανοίξει εξαγωγικές αγορές – οι ΗΠΑ εξετάζουν απαγόρευση όλων των κινεζικής κατασκευής drones έως το τέλος του έτους
Γραφειοκρατία, ο μεγάλος εχθρός
Ένα μεγάλο όπλο της Ουκρανίας στην γρήγορη παραγωγή είναι ότι δεν έχει τα εμπόδια της βρετανικής γραφειοκρατίας.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα drones δεν μπορούν να πετούν πέρα από την οπτική εμβέλεια -γύρω στα 500 μέτρα- χωρίς ειδικές, και κάπως δαπανηρές, άδειες.
Για να δοκιμάσει τα FPV της η Drone Evolution αναγκάζεται να τα μεταφέρει σε δάση της Λετονίας, διότι ο βρετανικός εναέριος χώρος ρυθμίζεται αυστηρά ανάμεσα στη Military Aviation Authority (MAA) και την Civil Aviation Authority (CAA), ενώ στη θάλασσα έχει αρμοδιότητα η Maritime and Coastguard Agency (MCA). Ενδεικτικά, η MCA απαίτησε από εταιρεία που ζητούσε να δοκιμάσει ένα μη επανδρωμένο σκάφος, να φέρει ζώνες ασφαλείας, παρότι δεν είχε πλήρωμα!
Ο υπουργός Άμυνας έχει «την εξουσία να αλλάξει την MAA», είπε ο Μπεν Γουάλας, ο πρώην βουλευτής των Συντηρητικών που παραιτήθηκε από τη θέση το 2023. «Τώρα είναι η ώρα να το κάνει», πρόσθεσε, επισημαίνοντας τον κίνδυνο ευρηματικές βρετανικές εταιρείες drones να δοκιμάζουν τον εξοπλισμό τους στις απέραντες, ελεύθερες εκτάσεις των ΗΠΑ – όπου κατ’ νόμο το κράτος αποκτά πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα τους.
Χρειάζονται αλλαγές
Ο υπουργός Άμυνας, Τζον Χίλι, αναγνώρισε την ανάγκη για αλλαγή. «Επιδιώκουμε να χτίσουμε μια ριζικά διαφορετική σχέση με τη βιομηχανία», είπε, δεσμευόμενος να αντιμετωπίσει τις «αργές, περίπλοκες, σπάταλες» κρατικές προμήθειες. Γι’ αυτό και ο νεοδιορισμένος εθνικός διευθυντής εξοπλισμών της κυβέρνησης, Άντι Σταρτ, έθεσε στόχο να μειώσει τα χρονοδιαγράμματα προμηθειών από έξι χρόνια σε τρία για μεγάλα έργα και από τρία σε ένα για μικρότερες συμφωνίες.
Μέχρι το 2028, πρόσθεσε ο Χίλι, το υπουργείο Άμυνας σχεδιάζει να δαπανήσει 7,5 δισ. λίρες με μικρές επιχειρήσεις, αύξηση κατά 50%. «Διορθώνουμε τμήμα των μεγαλύτερων μεταρρυθμίσεων στο Υπουργείο Άμυνας εδώ και πάνω από 50 χρόνια» είπε εκπρόσωπος του Υυπουργείο Άμυνας.
Η κυβέρνηση έχει υπογράψει 900 συμβάσεις και θα δημιουργήσει ένα γραφείο για να βοηθήσει τις μικρές επιχειρήσεις να τις κερδίσουν έως τον Ιανουάριο του 2026.
Για να υπάρξει πραγματική πρόοδος, η κυβέρνηση θα έπρεπε να στηρίξει πολλές διαφορετικές εταιρείες για ένα και μόνο οπλικό σύστημα, αντί να επικεντρώνεται σε έναν και μοναδικό «νικητή», είπε ο Χέτζες. Έτσι, «έχεις πέντε διαφορετικά εργοστάσια και πιθανούς εταίρους στην αλυσίδα εφοδιασμού, κάτι που διευρύνει τη βιομηχανική σου βάση».
«Χρειάζεται να κάνουμε κι άλλες δοκιμές», είπε ο Τάουνροου, ενώ ανησυχούσε με την ιδέα ότι ντόπιοι αγρότες μπορεί να σκοντάψουν στις σπασμένες μπομπίνες που συχνά αφήνουν στα χωράφια και στη συνέχεια να του χτυπήσουν την πόρτα για παράπονα.
