Την ώρα που οι κινήσεις και οι μεταβολές τόσο στην Οικονομία, όσο και στις γεωπολιτικές εξελίξεις είναι ραγδαίες και αλλάζουν τον παγκόσμιο χάρτη, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να βρει βηματισμό και ρόλο, έχοντας όμως ως βασικό εχθρό κυρίως… τον εαυτό της.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι παράμετροι του οποίου μεταβλήθηκαν μετά την εκλογή Τραμπ, έφερε την Ευρωπαϊκή Ένωση μπροστά σε μία νέα πραγματικότητα, η οποία απαιτεί γρήγορες και σαφείς αποφάσεις. Οι ευρωπαίοι ηγέτες, αν και δεν ήταν ανυποψίαστοι, φαίνεται ότι αιφνιδιάστηκαν από την νέα πολιτική του αμερικανού προέδρου. Οι ΗΠΑ ως δεδομένος σύμμαχος και χρηματοδότησης της στήριξης της Ουκρανίας δεν υπάρχουν πια, οι πρωτοβουλίες Τραμπ απαιτούσαν νέα στρατηγική. Η Ευρώπη, συνηθισμένη σε μακροχρόνιες διαδικασίες όταν χρειάζεται να πάει σημαντικές αποφάσεις βρέθηκε στο περιθώριο, έμοιαζε ως ουραγός, που περιμένει άλλοι να καθορίσουν την ατζέντα και εκ των υστέρων να τοποθετηθεί.
Σε ρόλο θεατή στον Λευκό Οίκο
Η ευρωπαϊκή ηγεσία αναγκάστηκε να παρακολουθεί από τηλεοράσεως την συνάντηση Τραμπ – Πούτιν και στη συνέχεια προσπαθούσε να βρει ρόλο και χώρο στις συναντήσεις εντός του Λευκού Οίκου. Εκεί, στο οβάλ γραφείο, βρέθηκαν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πέντε ευρωπαίοι ηγέτες, μαζί με τον πρόεδρο της Ουκρανίας κα ουσιαστικά άκουγαν, παρά πρότειναν πολιτικές. Η πρωτοβουλία συνεχίζει να ανήκει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής δυσλειτουργίας είναι ότι οι Κόστα και Κάλας, που κατέλαβαν θέσεις ώστε να εκπροσωπούν την κοινή ευρωπαϊκή πολιτική δεν βρίσκονταν στο τραπέζι.
Η ΕΕ δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι θα στηρίξει την Ουκρανία και αυτό εμφανίζεται ως μονόδρομος, πλην όμως το κόστος αυτής της επιλογής είναι μεγάλο. Η ενίσχυση του Κιέβου με αμερικάνικα όπλα, τα οποία θα πληρώνονται από το ευρωπαϊκό ταμείο, μαζί με τις αποφάσεις για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης με ένα πρόγραμμα που φτάνει τα 800 δισ. ευρώ κάνει πολύ ακριβή την γεωπολιτική επιλογή και πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι θα έχει άμεσο αποτύπωμα και στην κοινωνική πολιτική των χωρών της ΕΕ, αφού θα απαιτηθεί να μεταφερθούν πόροι. Όπως και να έχει απέχουμε πολύ από το σημείο που η ΕΕ θα θέτει εκείνη την ατζέντα και δεν θα προσέρχεται ως ουραγός που δηλώνει ότι θέλει πρωταγωνιστικό ρόλο.
«Καμπανάκι» από Ντράγκι και Μελόνι
Το καμπανάκι για τη θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη έχουν χτυπήσει εδώ και καιρό τόσο ο πρώην κορυφαίος τραπεζίτης, Μάριο Ντράγκι, όσο και εν ενεργεία ηγέτες. Οι ανησυχίες έχουν να κάνουν κυρίως με την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά και με γεωπολιτική της θέση, που είναι σε πλήρη συνάφεια με την πρώτη παράμετρο.
Ήδη έναν χρόνο πριν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την έκθεση Ντράγκι για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, όπου ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης διαπίστωνε ότι η Ευρώπη υστερεί σημαντικά σε σχέση με τις ΗΠΑ, όσον αφορά την παραγωγικότητα.
Ο Ντράγκι προειδοποιούσε ότι «χωρίς πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής, η Ευρώπη θα απωλέσει την γεωπολιτική και οικονομική της δύναμη», ενώ δεν προέβλεψε ότι εάν η αύξηση της παραγωγικότητας συνεχίσει να επιβραδύνεται, «η Ευρώπη δεν θα είναι πλέον σε θέση να υλοποιήσει όλες τις φιλοδοξίες της σε δέκα χρόνια».
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι που υποστήριξε ότι το ευρωπαίο μπλοκ είναι «ολοένα και πιο καταδικασμένο σε γεωπολιτική ασημαντότητα».
Μιλώντας στην πόλη Ρίμινι της βορειοανατολικής Ιταλίας, η Μελόνι δήλωσε ότι η ΕΕ «δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις προκλήσεις ανταγωνιστικότητας που θέτουν η Κίνα και οι ΗΠΑ».
Η «ασθενής» Γαλλία και πώς ο «ιός» δεν θα γίνει μεταδοτικός
Μέσα σε αυτό το σκηνικό η πολιτική αναταραχή στη Γαλλία με επίκεντρο την οικονομική κατάσταση της χώρα ήρθε να δημιουργήσει μια νέα πηγή εσωστρέφειας εντός των ευρωπαϊκών τειχών.
Ο γάλλος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού η κυβέρνηση του οποίου ετοίμαζε δρακόντειες περικοπές 44 δισ. ευρώ αποφάσισε να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, ψήφο που όπως όλα δείχνουν δεν θα λάβει
Στις 8 Σεπτεμβρίου, το πιθανότερο είναι πως η χώρα θα «περάσει» σε φάση ακυβερνησίας για δεύτερη φορά μέσα σε διάστημα περισσότερου του ενός έτους,
Την ίδια ώρα το κόστος δανεισμού της Γαλλίας εκτινάχθηκε στο υψηλότερο επίπεδο από τον περασμένο Μάρτιο, με τις μετοχές να καταγράφουν κατακόρυφη πτώση, ενώ η απόδοση του δεκαετούς κρατικού ομολόγου της Γαλλίας «σκαρφάλωσε» στο 3,53%, πλησιάζοντας το υψηλότερο επίπεδο μετά την κρίση της Ευρωζώνης που είχε σημειωθεί τον Μάρτιο του 2025.
Είναι βέβαιο ότι όταν η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας η αρχική ανησυχία μπορεί να οδηγήσει σε… τρόμο. Και μπορεί η Γαλλία να μην έχει τα δομικά προβλήματα που είχε η Ελλάδα το 2010, έχει όμως ένα μεγάλο χρέος, το οποίο προς το παρόν εξυπηρετεί, αλλά κανένας οργανισμός δεν μπορεί να λετουργήσει με επιτυχία όταν ένα μέλος αισθάνεται μονίμως «αδιαθεσία».
Προβλέψεις είναι δύσκολο να κάνει κανείς μέσα σε ένα τόσο ρευστό περιβάλλον, ο χρόνος όμως λειτουργεί επιβαρυντικά για όσα προβλήματα κρατούν την Ευρωπαϊκή Ένωση στο παρασκήνιο των εξελίξεων. Το αν έχουν πάρει την απόφαση να σταματήσουν τον «θεσμό» σε κάθε πρόκληση που προκύπτει να παίζουν… καθυστερήσεις είναι κάτι στο οποίο μπορούν να απαντήσουν μόνο οι ίδιοι.
