Στην πρώτη γραμμή αυτής της προσπάθειας βρίσκεται το BioRural, ένα έργο που χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon Europe και ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2022, με στόχο να συνδέσει τις αγροτικές κοινότητες με καινοτόμες, μικρής κλίμακας και βασισμένες στη φύση λύσεις κυκλικής οικονομίας, που ενισχύουν το τοπικό εισόδημα, αποκαθιστούν τα οικοσυστήματα και στηρίζουν την αγροτική ανάπτυξη.
Καθώς το BioRural πλησιάζει στο τέλος του κύκλου του, έχει εντοπίσει πάνω από 35 πραγματικά παραδείγματα επιτυχίας σε 12 ευρωπαϊκές χώρες, αποδεικνύοντας πώς βιο-βασισμένες λύσεις που αξιοποιούν τοπικές γνώσεις και πόρους μπορούν να αντιμετωπίσουν ουσιαστικές περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις. Τα παραδείγματα αυτά καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεματικών τομέων, όπως η βιοενέργεια, τα βιοϋλικά, τα τρόφιμα και η γεωργία, τα δάση και τα φυσικά οικοσυστήματα, καθώς και τα υδάτινα και υδρολογικά συστήματα.
Στην Ελλάδα, αρκετές πρωτοβουλίες ξεχωρίζουν για τον καινοτόμο χαρακτήρα και τον κοινωνικό τους αντίκτυπο. Ο κοινωνικός συνεταιρισμός «Το Οξυγόνο των Αγράφων» στη Στερεά Ελλάδα αναβιώνει ιστορικά μονοπάτια μέσα από τα δάση, προάγει τον οικοτουρισμό και ενισχύει την ευαισθητοποίηση για τη βιοποικιλότητα, ενώ παράλληλα δημιουργεί θέσεις εργασίας στην τοπική κοινότητα. Η Oinosporos εφαρμόζει αρχές κυκλικής οικονομίας, μετατρέποντας τα κουκούτσια σταφυλιών –παράπλευρο προϊόν της οινοποιίας– σε φυσικά καλλυντικά υψηλής αξίας. Στο Κιλκίς, η κοινωνική επιχείρηση Staramaki παράγει βιοδιασπώμενα καλαμάκια από άχυρο σιταριού και υπολείμματα καφέ, στηρίζοντας την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την κοινωνική ενσωμάτωση ευάλωτων ομάδων. Τέλος, η Ενεργειακή Κοινότητα Καρδίτσας (ΕΣΕΚ), με τη συμμετοχή πολιτών και φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, παράγει ανανεώσιμη βιοενέργεια από τοπικά γεωργικά και δασικά υπολείμματα, συμβάλλοντας στην ενεργειακή αυτάρκεια της περιοχής.
Αυτές οι ελληνικές πρωτοβουλίες εντάσσονται σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό οικοσύστημα επιτυχημένων παραδειγμάτων του BioRural. Στη Γαλλία, η NaturePlast μετατρέπει γεωργικά και βιομηχανικά υπολείμματα σε βιοδιασπώμενα πολυμερή. Στην Πολωνία, η πρωτοβουλία Fish Welfare βελτιώνει την υδατοκαλλιέργεια χρησιμοποιώντας φυσικό φυτοπλαγκτόν και δημητριακά εγχώριας προέλευσης. Στην Ισπανία, το έργο Olive Pomace Gasification μετατρέπει τα απόβλητα παραγωγής ελαιόλαδου σε ανανεώσιμη ενέργεια και βιοάνθρακα, δημιουργώντας κυκλικά αγροτικά συστήματα. Στην Ολλανδία, ο Βιοβασισμένος Κήπος (Bio-based Garden) καλλιεργεί πάνω από 80 διαφορετικά φυτά για χρήση σε βιοπροϊόντα όπως φυσικά φυτοφάρμακα και βιοπλαστικά, αξιοποιώντας είδη που συχνά παραβλέπονται.
Οι πρωτοβουλίες αυτές αντανακλούν τον πυρήνα της αποστολής του BioRural: να καταστήσει τη βιοοικονομία προσιτή, χωρίς αποκλεισμούς και εφαρμόσιμη για τις αγροτικές κοινότητες της Ευρώπης. Μέσα από τον εντοπισμό, την ανάδειξη και την υποστήριξη τέτοιων πρακτικών, το έργο συμβάλλει στη διάδοση και εφαρμογή επιτυχημένων μοντέλων – διασφαλίζοντας ότι οι αγροτικές περιοχές, και ιδίως η Ελλάδα, όχι μόνο συμμετέχουν αλλά και ηγούνται της πράσινης μετάβασης της Ευρώπης
